Stefan Brijs – Post voor mevrouw Bromley

Deze vuistdikke roman van Stefan Brijs, die ik van Ronald voor mijn verjaardag kreeg, ging ook mee naar de Brabantse bossen; Thomas Verbogt had ik op de heenweg al praktisch uit. Na het lezen van 'De Engelmaker' ben ik fan van Brijs. Deze roman uit 2011 stelt niet teleur.

Ik vind Stefan Brijs meesterlijk schrijven. Ik kan niet  aangeven waar dat precies in zit. Hij hanteert geen opvallende zinsconstructies, hij schrijft niet bloemrijk en gebruikt geen bijzondere woorden of uitdrukkingen. Hij schrijft wel helder en de dialogen zijn levensecht. Ook de opbouw van het verhaal is heel traditioneel: geen terug- of vooruit blikken. Op de ene gebeurtenis volgt haast automatisch de volgende. En toch weet je niet waar het verhaal heen gaat.

'Post voor mevrouw Bromley' is een historische roman en speelt zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog. De hoofdpersoon is John Patterson; tegenspeler is o.a. zijn vriend Martin Bromley. Het boek heeft twee delen. Deel 1 speelt zich af in Londen. Op jongemannen wordt in 1914 voortdurend een beroep gedaan je ’vrijwillig’ voor het leger aan te melden. John wil liever studeren, maar de druk neemt toe. Martin is te jong maar wil juist graag naar het front. Dit lukt hem met het geboortebewijs van zijn jong overleden oudere broer. John blijft achter en wordt bevriend met medestudent William, die hem steunt en in zijn afkeer van deze oorlog veel verder gaat. Aan het eind van deel 1, na de nodige persoonlijke drama’s en verwikkelingen, de dood van zijn vader en natuurlijk is er een meisje in het spel,  gaat John toch het leger in.

Deel 2 speelt zich af aan het Westfront. De vragen over moed, lafheid en vriendschap komen hier nog scherper aan de orde. Maar bovenal is het verhaal spannend. Steeds komt er een nieuw persoon in het leven van John, die weer een nieuwe wending aan het verhaal geeft. John doet soms nogal stomme dingen (op het eerste gezicht) en je wilt niet dat hij afgaat. In deel 1 verzwijgt hij bijvoorbeeld dat hij gezakt is voor zijn examens. Je leeft met hem mee: hoe gaat hij dit ooit aan zijn vader opbiechten. Je verwacht een enorm conflict, maar dat blijft dan verrassend genoeg uit. Het omgekeerde komt ook voor. De vader is bang voor bombardementen vanuit de Duitse zeppelins en je denkt: het is wel heel onwaarschijnlijk als deze net hem treffen. De vader overkomt het toch, maar het resultaat is anders dan je verwacht.

Aan het front verzwijgt John voor familieleden thuis de dood van Martin. Ook andere nabestaande wil hij sparen. Hij vervalst zelfs brieven om hoop te geven. Is dit beter dan de afschuwelijke waarheid vertellen? Deze pogingen om de werkelijkheid naar zijn hand te zetten en zijn soms nogal inconsequente gedrag maken John Patterson levensecht. Het mooie is dat je telkens verwacht dat er iets gebeurt, maar dan pakt het toch anders uit. Een laatste voorbeeld: ik zat heel deel 2 te wachten op de consequenties van een anti-oorlogspamflet dat John eerder had ondertekend. Dat zal toch ooit terugkeren in het verhaal, nee dus.

Dit is kortom een goed boek, waar de waanzin van de Eerste Wereldoorlog ruim voldoende aan bod komt. Stefan Brijs verdient de Librisprijs.