Kees de Bakker – Over Conserve. De eerste roman van Willem Frederik Hermans

Donderdagmiddag was ik op de wekelijkse Haagse boekenmarkt. Bij één kraam had ik mij arm kunnen kopen aan prachtboeken (alles 50% korting) ware het niet dat ik de meeste prachtboeken die er lagen al had. Toch liep ik richting trein met een te zwaar beladen tas en begon op de terugweg met dit boekje over Hermans’ eerste roman Conserve.

Prettig was de complete rust  in de vakantiesprinter van 4 minuten voor 5. Ik zag minstens tien mensen een boek lezen. Tegenover mij haalde een vrouw Bonita Avenue uit haar tas (ook eens lezen?), schuin opzij zag ik Jessica Durlacher en een Hollandse thriller uit de bibliotheek gelezen worden, verderop zaten twee meisjes over studieboeken gebogen. De enige niet-lezer in mijn omgeving was een verbaasd kijkend heertje in bruin pak. Ik schatte hem in als een sigaar rokende handelsreiziger, met een voorliefde voor Duitse verhalenbundels, waarvan hij er toevallig geen bij zich had.

Wat heeft dit allemaal met Hermans te maken? Niets. Zo ook deze goedbedoelde bundel. Ik heb weinig met zgn. wetenschappelijk analyses, interpretaties of manieren waarop je een boek moet lezen. Vooral J.J. Oversteegen of Ton Anbeek weten mij niet te verrassen. Dat Hermans’ centrale thema het misverstand is kan ik ook bedenken: in zijn boeken begrijpen mensen elkaar zo goed als nooit. Mooi om dat in een roman te lezen, minder boeiend om erover te lezen. De korte bijdragen van Bordewijk en Vestdijk zijn wel leuk. De mij onbekende R. Grüttemeier – een Duitser die in het Nederlands schrijft -  besluit deze bundel met een stuk waarin hij volgens mij (maar zo grondig heb ik het niet geanalyseerd) beweert dat Hermans het Mormonisme een gevaarlijker ideologie vindt dan het Katholicisme!