Mathijs Deen – De Hollander

 

Ik kende Mathijs Deen alleen van naam. Nadat ik onlangs een lang radio-interview met hem hoorde raakte ik in hem geïnteresseerd. Deen schrijft verhalen, romans en non-fictie. Hij heeft buitengewone interesse in het Waddengebied en schrijft hier ook over. In 2013 verscheen De Wadden, een geschiedenis en ook de roman Het lichtschip uit 2020 speelt in het gebied. De Hollander is zijn meest recente boek. Zijn Duitse uitgever Der Mare Verlag vroeg of hij een Krimi kon schrijven. Dat had hij nog nooit gedaan, maar hij ging aan de slag. Het resultaat is goed gelukt.

 

Gerard Reve – De Avonden

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat deze klassieker uitkwam. Voor deze gelegenheid is er een herdruk beschikbaar voor € 7,50. Deze uitgave heeft het prachtige blauwe omslag dat eerder de Engelstalige editie sierde. De Avonden is een winterverhaal en bestaat uit tien hoofdstukken, waarin je de laatste tien dagen van het jaar 1946 volgt uit het leven van de 23-jarige Frits van Egters. 

 

Arjen van Veelen – Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken

Arjen van Veelen schrijft vooral non-fictie: journalistieke stukken en tegenwoordig columns voor NRC. Zijn boek Rotterdam dat dit jaar uitkwam is een groot succes.  Het boek uit 2017 met de merkwaardige titel Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken was zijn eerste en tot nu toe enige roman. Qua stijl lijkt het boek erg op Rotterdam en Amerikanen lopen niet. De hoofdpersoon onderzoekt iets, zonder vastomlijnd plan en vertelt daarbij een persoonlijk verhaal.

 

W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1979-1988

 

Het derde deel van het ongebundelde werk van W.F. Hermans sluit goed aan bij de eerdere twee delen die ik las over de perioden 1952-1979 en 1988-1995. Dat wil ten eerste zeggen dat je niet veel leest over zaken die hem in extreme mate bezighielden. Deze stukken kwamen namelijk terecht in de bundels die hij samenstelde voor publicatie. Ten tweede lees je veel over niet eigentijdse zaken, zoals negentiende-eeuwse schrijvers en de geschiedenis van de fotografie. Actuele polemiek kreeg kennelijk voorrang in wat hij bij leven wilde bundelen.

 

Nadia de Vries – De bakvis

  

De bakvis is het romandebuut van Nadia de Vries dat dit jaar is verschenen. Zij schreef eerder twee Engelstalige poëziebundels en promoveerde in 2020 op een onderzoek naar online afbeeldingen van dode lichamen. Van haar hand verscheen in 2019 Kleinzeer, een zeer persoonlijk boek. Als kind kreeg zij een zeldzame, meestal dodelijke ziekte. Zij werd plotseling genezen verklaard, maar jaren later werd zij ernstig depressief. “Ze zou dus toch leven. Maar hoe dat precies moest, had ze nooit geleerd. Hoe vind je een plek in een wereld waaraan je nooit hebt deelgenomen, en hoe pik je de draad weer op na een traumatische gebeurtenis?”

 

Anton Valens – Een wagon vol duivels

 

Ik heb praktisch alles van de vorig jaar overleden Anton Valens gelezen en was blij verrast toen er postuum een boek van hem verscheen. De korte roman Een wagon vol duivels is geheel in de stijl van zijn vorige werk en dus een klein meesterwerk. Ik las het boek niet maar luisterde het. Justus van Dillen las het deskundig voor. Meestal vind ik stemmetjes opzetten tijdens het voorlezen een afknapper, maar de paar maal dat Van Dillen een stukje zang van de hoofdpersoon Stanley opvoert zijn erg geslaagd.

 

Herman Brusselmans – Theet77

Herman Brusselmans kondigde al jaren geleden het boek met de titel Theet77 aan. Liefhebbers van zijn werk, waaronder ikzelf, keken ernaar uit. Dit jaar werd de schrijver 65 jaar, bovendien is zijn vaderschap aanstaande. Een uitstekend moment om het boek uit te brengen. De titel verwijst naar het adres waar hij als kind en jongeman woonde, in Hamme, Oost-Vlaanderen. Theet77 is een van de beste boeken die Brusselmans heeft geschreven. 

 

Gajto Gazdanov – Het fantoom van Alexander Wolf

Gajto Gazdanov (1903-1971) werd in de jaren twintig in de Parijse emigrantenpers vaak in een adem genoemd met Nabokov. Beiden werden gezien als dé beloftevolle jonge schrijvers van hun generatie. Gazdanov is in de vergetelheid geraakt. Pas enige tijd na de val van de Sovjet-Unie werd zijn werk opnieuw uitgegeven en vertaald. Het fantoom van Alexander Wolf verscheen oorspronkelijk in 1947. Deze Nederlandse vertaling van Yolanda Bloemen is van 2013. 

 

Anton Valens - Dweiloorlog

Vorig jaar (2021) overleed Anton Valens; hij was van 1964 en stierf dus veel te jong. Valens was kunstschilder en werkte in de thuiszorg. Zijn debuut uit 2004, Meester in hygiëne, bevat verhalen uit de praktijk van thuiszorgmedewerker Bonne. Hij schrijft met veel humor, maar ook met mededogen voor de oudjes waar hij over de vloer komt. Dweiloorlog uit 2008 is een vervolg op zijn debuut en bevat zes thuiszorgverhalen.

 

Arjen van Veelen – Amerikanen lopen niet

Na het lezen van zijn recent verschenen boek Rotterdam, was ik erg benieuwd naar het verblijf van Arjen van Veelen in Amerika. Hij heeft twee jaar in St Louis, Missouri gewoond. Zijn vrouw wilde erheen om onderzoek te doen aan de universiteit daar. Arjen nam zich voor om er in alle rust een roman te gaan schrijven. Zijn journalistieke nieuwsgierigheid bracht hem er echter toe zich uitvoerig in de stad te verdiepen en er over te schrijven in o.a. De Correspondent. Deze stukken groeiden in 2018 uit tot het boek met de aansprekende titel Amerikanen lopen niet. 

K. Schippers – Je moest me eens zien

Voor het najaarsnummer van Awater (2022) schreef ik de volgende recensie:

Op 12 augustus 2021 overleed K. Schippers. Je moest me eens zien was toen al zo goed als gereed. Je kunt de bundel lezen als een ‘The best of’ uit het oeuvre van K. Schippers, met dit verschil dat het recent werk is. De kwaliteit doet niet onder voor zijn eerdere werk en deze afscheidsbundel laat alle kanten van zijn poëzie zien. K. Schippers gebruikt graag beelden van gewone voorwerpen en fragmenten die hij ergens hoorde en noteerde. Hij verstaat de kunst van het gewone ongewoon maken.

Marli Huijer – De toekomst van het sterven

Sterven is steeds minder zichtbaar in onze maatschappij, we leven alsof we het eeuwige leven hebben. Overleven staat overal, met name binnen de gezondheidszorg voorop. Huijer pleit in De toekomst van het sterven voor meer zichtbaarheid van de dood en voor andere waarden dan zo lang mogelijk blijven leven. Voorbeelden die zij geeft van mensen die afzien van medische zorg zijn soms pijnlijk. Het wordt nauwelijks geaccepteerd als iemand ervoor kiest om geen behandeling te ondergaan en thuis omringd door vrienden te willen sterven in plaats van een half jaar langer te leven in een medische omgeving met alle ingrijpende behandelingen die daarbij horen.

 

Ine Boermans – Het liefdesinterbellum

Ine Boermans debuteerde vorig jaar met Een opsomming van tekortkomingen. De roman kreeg mooie kritieken, maar het was geen enorm verkoopsucces. Ik vond het een van de beste romans uit 2021. Het liefdesinterbellum is haar tweede roman. De hoofdpersoon is wederom Lot, een bijzonder personage dat zwalkend haar weg door het leven zoekt.

 

Donald Ray Pollock - Al die tijd de duivel

 

Donald Ray Pollock, geboren in 1954 in Knockemstiff Ohio, schreef tot nu toe slechts drie boeken. Knockemstiff (2008) en The Heavenly Table (2016) las ik met heel veel plezier. The devil all the time uit 2011 is meer van hetzelfde, dus ook erg goed. De roman speelt op het platteland van Ohio en West Virginia. Er komt een hoop geweld, alcoholisme en godsdienstwaanzin in voor. Het is ook een goed geschreven spannend verhaal, met een koppel dat zinloze moorden pleegt en een corrupte politieagent. En niet te vergeten bevat het boek de nodige bizarre humor.

 

Anne van Winkelhof – Alles wat ik wilde zeggen maar niet zei

Anne van Winkelhof schrijft verhalen en poëzie. Werk van haar verscheen in Hollands Maandblad en Tirade, en een dichtregel van haar staat op een vuilniswagen van de Roteb. Ik mocht haar een aantal malen zien optreden, voornamelijk in Leeszaal West in Rotterdam, een thuisbasis voor haar. Anne’s werk is persoonlijk en intens. In de zelfde Leeszaal presenteerde zij afgelopen zondag haar debuut. Alles wat ik wilde zeggen maar niet zei bevat brieven aan haar psychiater. Van 2018 t/m 2021 volgde zij therapie bij Ruud van der Schaar. Hij schreef een nawoord bij de brieven.

 

Arjen van Veelen - Rotterdam

Arjen van Veelen is journalist en schrijver. Hij groeide op in Rotterdam Overschie en keerde terug naar zijn geboortestad nadat hij o.a. in de Verenigde Staten werkte als verslaggever voor de Correspondent. In Rotterdam schrijft hij over zijn stad en wat er achter de façade van een hippe semi-metropool mis is. Hij behandelt een waaier aan onderwerpen zoals containervervoer, gentrificatie, natuurbescherming, huisvuilverwerking, overconsumptie en de toeslagenaffaire. Zijn stijl is persoonlijk en zijn boek gaat over meer dan alleen Rotterdam. De ode aan de inefficiëntie is gericht aan heel Nederland en daarbuiten.

Vrij. Wat Nederlanders doen als ze niet werken

Al vijf jaar verschijnt de rubriek Vrij in de zaterdagbijlage van NRC. Ik lees de verhalen van mensen met alledaagse tot zeer bijzondere vrijetijdsbestedingen altijd met veel plezier. De rubriek wordt door verschillende schrijvers en fotografen gemaakt. Sanneke van Hassel en Manouk van Egmond zorgen voor de meeste teksten op basis van gesprekken met de hobbyisten. De fotografen Folkert Koelewijn en Peter de Krom schoten de meeste plaatjes. De foto’s brengen vooral passie in beeld: een zaal vol puzzelaars, een Saz-speler, een groepje autospotters en een shantykoor in streepjeshemden. Het plezier spat ervan af. In het boek zijn 52 verhalen opgenomen, van de inmiddels 183. Het is een fascinerend boek geworden.

 

Timothy Snyder – On tyranny

Timothy Snyder is hoogleraar geschiedenis op Yale University. Hij schrijft vooral over recente Oost-Europese geschiedenis en over de Holocaust. Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin uit 2010 is een van zijn bekendste boeken. On tyranny is uit 2017 en is een dun boek, eerder een pamflet. Hij combineert zijn kennis over twintigste-eeuwse dictaturen met een analyse van de huidige tijd. Het boekje is een succes. Er is zelfs een grapic novel van verschenen. Door de oorlog in Oekraïne is wat er in staat niet achterhaald, wel staan er wat te veel open deuren in.

 

Wislawa Szymborska – Onverplichte literatuur

 

Wisława Szymborska (1923-2012) is natuurlijk vooral bekend als dichter. De Poolse won in 1996 de Nobelprijs voor de literatuur. Haar poëzie is toegankelijk en in vele talen vertaald. Zij schreef ook ander werk, waaronder boekrecensies. Een aantal van deze stukjes is vertaald in het Nederlands, door Gerard Rasch, en uitgebracht onder de titel Onverplichte literatuur. Zelf noemt zij het geen recensies. Ze zegt hierover dat ze op deze manier ontsnapt aan het verwijt dat zij slechte recensies schrijft. 

 

Marten Toonder – De Hopsa’s

 

Marten Toonder overleed in 2005, maar hij is zeker niet vergeten. Dat bewijzen de uitgaven van zijn werk die met regelmaat verschijnen. De Hopsa’s is een verhaal uit 1974 maar heeft nog niets aan actualiteit verloren. In het voorwoord bij deze klimaateditie schrijft Marjan Minnesma van Urgenda dat het verhaal haar doet denken aan hoe de gaswinning in Groningen is aangepakt. De olie-industrie kreeg alle ruimte ten koste van de bewoners.

 

Donald Ray Pollock - Knockemstiff

Donald Ray Pollock komt uit het troosteloze plaatsje Knockemstiff, in het zuidelijke deel van Ohio. Hij debuteerde in 2008 met het gelijknamige boek. Hij was toen al over de vijftig en had tientallen jaren in de lokale papierfabriek gewerkt. Als maar een kwart van wat hij beschrijft in de verhalenbundel realiteit is dan is Knockemstiff nog steeds een plek waar je niet wil zijn. Kindermishandeling, verkrachting, inventief drugsgebruik en mateloze alcoholconsumptie zijn voor de personages dagelijkse bezigheden. Veel bewoners leven in caravans, hebben geen werk of proberen met inbraak en drugshandel de touwtjes aan elkaar te knopen. Alles is er vies. Pollock weet het leven in Knockemstiff met humor en zelfs mededogen op te schrijven.

 

Oek de Jong – Man zonder rijbewijs

Oek de Jong heeft nooit de behoefte gevoeld een rijbewijs te halen. Hij woont in Amsterdam, fietst veel en zijn vrouw heeft wel een rijbewijs. Toen zijn vrouw echter ziek werd besefte hij dat het toch handig zou zijn als hij kon autorijden. Dus besloot hij op 67-jarige leeftijd rijlessen te nemen. In Man zonder rijbewijs beschrijft hij de moeilijkheden die hij moest overwinnen om het papiertje te krijgen. 

Maxim Osipov – Kilometer 101

In 2021 verscheen van de Russische schrijver Osipov in het Nederlands de meesterlijke verhalenbundel De wereld is niet stuk te krijgen. Het boek werd een bestseller. Nu ligt alweer de tweede verhalenbundel in de winkel, Kilometer 101. De Nederlandse vertaling is van Yolanda Bloemen en Seijo Epema. Ik denk dat dit boek eveneens een succes zal worden. Osipov is het Poetin-regiem ontvlucht en woont tegenwoordig in Duitsland. Hij was onlangs in Nederland. In Boekhandel v/h Van Gennep mochten we hem verwelkomen.

 

Myrte Leffring – WULK – Vallen & Opstaan

 

Myrte Leffring is dichter. Zij publiceerde twee bundels, Om je schouders hang ik de nachten uit 2015 en De tere bloemen van het verstand uit 2016. De laatste jaren verscheen veel nieuw werk van haar in poëzietijdschriften en in bloemlezingen, maar velen keken uit naar een nieuwe bundel van haar hand. Uiteraard wist ik dat Myrte al enige tijd bezig was met een project waarin proza en poëzie samenkomen. Zij is hoofdredacteur bij Awater, het poëzietijdschrift waar ik de bureauredacteur van ben. Met WULK – Vallen & Opstaan heeft zij de belofte van iets nieuws ruim ingelost. Het tweeluik in proza en poëzie is een uniek boek geworden. 

Tsead Bruinja - Ynbêde / Ingebed

 

Voor het zomernummer (2022) van Awater schreef ik de volgende recensie: 

Tsead Bruinja is een geëngageerd kunstenaar, maar hij presenteert zich niet te nadrukkelijk als zodanig. In de jaren 2019-2020 zette hij zich als Dichter des Vaderlands in om poëzie onder een divers publiek te verspreiden. Hij luisterde naar gewone mensen en maakte hen bijzonder door poëzie van hun levensverhalen te maken. Voor de bundel Springtij (2020) voerde hij gesprekken met tbs’ers. Eenzelfde soort documentairepoëzie is te vinden in zijn nieuwste tweetalige bundel Ynbêde / Ingebed. 

Mike Unwin – Een reis om de wereld in 80 vogels

Na een reis om de wereld in 80 bomen en 80 planten is het nu de beurt aan de vogels. De vorige twee boeken las ik met veel plezier. De combinatie tussen biologie en cultuurhistorische achtergronden maakten de boeken bijzonder. In dit vogelboek gaat het vooral om de vogels, niet om de mens. Zowel de auteur als de tekenaar zijn anders dan bij de eerdere twee boeken. Het concept is hetzelfde. Iedere vogel wordt in één of twee pagina’s besproken en met prachtige en vaak nauwkeurige illustraties verlevendigd. 

Peter Terrin – De bewaker

Na het lezen van de laatste twee romans van Peter Terrin had ik zin een oudere roman van hem te lezen. De bewaker uit 2009 kreeg lovende kritiek en werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Veel kenmerken uit zijn latere werk zitten ook in dit boek. Terrin gebruikt geen plaats- of tijdsaanduidingen. De weinige personages leven in een claustrofobische wereld en zijn gericht op één bepaald ding. Hij bouwt een geheimzinnige sfeer op die veel vragen oproept, maar hij geeft geen antwoorden. Daarbij is het hele boek geschreven in de tegenwoordige tijd. 

W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1952-1979

De meest interessante delen van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans zijn de vier met ongebundeld werk. Dit tweede deel bevat stukken uit de periode 1952-1979. Het is een breed tijdvak waarin zijn belangrijkste werken tot stand kwamen, o.a. schreef hij zijn twee bekende romans De Donkere kamer van Damokles (1958) en Nooit meer slapen (1966). Hij kreeg in deze periode ruzie met Van Oorschot, hield zich intensief bezig met wat later de affaire Weinreb zou heten, hij verliet de universiteit in Groningen en hij verhuisde naar Parijs, waar hij als Age Bijkaart de Nederlandse samenleving becommentarieerde. Al deze zaken komen nauwelijks in dit deel aan bod omdat het meeste wat hij erover schreef in boekvorm is verschenen. 

Daniel Vis – Een woelend lichaam

Daniël Vis is dichter en heeft drie bundels op zijn naam staan. In 2021 won hij de Frans Vogel Poëzieprijs, een aanmoedigingsprijs voor jonge dichters. Hij schreef daarop zijn debuutroman Een woelend lichaam. De korte roman is geschreven in de ik-vorm. Het verhaal gaat over een jongen die als puber zijn moeder verliest en later in zijn leven hiermee worstelt. Het verhaal heeft vaart en Vis schrijft sterke dialogen. 

Willemijn Kranendonk – De Geliefden

Willemijn Kranendonk is schrijver en dichter. Zij schreef columns voor Awater en dit jaar kwam er een kinderboek van haar uit. De Geliefden is haar debuutroman. Het verhaal gaat over twee vrouwen van half zestig die terugkijken op hun leven. Veertig jaar geleden hadden zij een intense relatie. Jacqueline was zakenvrouw en is net met pensioen. De alternatieve Rosa woonde op veel plekken in Europa en wilde zo duurzaam mogelijk leven. Zij is terug in Nederland en is van plan hier te blijven. 

Peter Terrin – De gebeurtenis

De gebeurtenis (2022) is de tiende roman van de Vlaamse auteur Peter Terrin. Het boek telt tien hoofdstukken. Dit heeft waarschijnlijk niets te betekenen maar bij Terrin weet je dat nooit. Na het lezen van de roman zie je overal verbanden, ook als deze er door de schrijver niet zelf zijn ingelegd. De tien hoofdstukken dragen ieder als titel de hoofdpersoon van dat hoofdstuk.  

Peter Terrin – Al het blauw

Peter Terrin is een schrijver waar ik soms moeilijk vat op krijg. Al het blauw is het tweede boek dat ik van hem lees. Het was een bijzondere leeservaring, maar zijn manier van schrijven, vooral tonen en niets uitleggen, roept vragen op. Zijn verhalen hebben een spannend element, maar een echte ontknoping - hoe zit het nu precies in elkaar? - ontbreekt. Dat is ook meteen de kracht van zijn boeken. Je blijft er naderhand nog lang aan terugdenken. 

David Graeber and David Wengrow – The dawn of everything

Er verschijnen de laatste jaren nogal wat geschiedenisboeken die een breed perspectief bieden. Dergelijke boeken hebben woorden als wereldgeschiedenis in de titel. Ik zag dat er onlangs ook een Wereldgeschiedenis voor Dummies is verschenen. The dawn of everything heeft als ondertitel A new history of humanity. De auteurs hebben de lat hoog gelegd. Het boek verscheen in oktober 2021. Zij werkten er tien jaar aan. Een van de auteurs, David Graeber, overleed drie weken nadat het manuscript af was. 

Jamal Ouariachi - Een honger

Een honger uit 2015 is Ouariachi’s bekendste boek, een moderne klassieker die al heel lang op mijn leeslijst stond. In bijna 600 pagina’s vertelt hij het verhaal van de opkomst en ondergang van de beroemde ontwikkelingswerker Alexander Laszlo. Het is ook een liefdesverhaal. Hij beschrijft intens de liefde tussen Alexander en de veel jongere psychologiestudente Aurélie Lindeboom. Daarnaast geeft het boek een inkijk in de journalistieke wereld en beschrijft het de onmogelijke taak waar het ontwikkelingswerk voor staat. Het verhaal speelt deels in Ethiopië, ten tijde van de hongersnood in 1984 en later. Het boek bevat essayachtige stukken over ontwikkelingswerk, maar ook over pedofilie, een ander hoofdthema in het boek. Kortom, Een honger is een rijk boek. 

Patrik Ourednik – Het geschikte moment 1855

Dit is het derde boek dat ik lees van de Tsjechische schrijver Patrik Ouředník. Alle drie de boeken zijn totaal verschillend. Europeana is een korte geschiedenis van twintigste-eeuwse ideologieën, Een afgedane zaak is een absurde thrillerpastiche en Het geschikte moment 1855 is schijnbaar een historisch dagboek met als thema vrijheid. Příhodná chvíle, 1855 is uit 2006; deze vertaling van Edgar de Bruin is van 2013. 

Chretien Breukers – Een zoon van Limburg

Chrétien Breukers is dichter, schrijver, podcastmaker en Limburger. Hij groeide op in het gehucht Leveroy, Midden-Limburg. In Een zoon van Limburg vertelt hij hoe dit gegeven van invloed is op zijn leven. Hij keerde zich ooit af van zijn geboortegrond, maar hoe langer hij buiten de provincie woont, hoe meer zijn liefde voor Limburg groeit. Breukers beweert dat voor Hollanders Limburg vooral vreemd is; Limburg valt buiten Nederland. Zijn boek is uit 2014. Ik weet niet of er veel veranderd is de afgelopen jaren, maar ik heb het gevoel dat Rotterdammers helemaal niet zo naar Limburg en andere streken buiten de Randstad kijken. Dergelijke fobische reacties over de provincie worden misschien vooral gehoord in onze hoofdstad.

 

W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1988-1995

De Volledige Werken van Willem Frederik Hermans had ik de afgelopen jaren genegeerd. Los van de flinke prijs die je per deel moet neertellen heb ik bijna alles al in één of meerdere versies. Pas onlangs kwam ik erachter dat er enkele delen met ongebundeld werk zijn verschenen. Dit drieëntwintigste deel in de Volledige Werken is het vierde en laatste deel ongebundeld werk, uit de periode 1988-1995. 

Ludvik Vaculik – Is het lente?

Ludvík Vaculík (1926-2015) was een Tsjechische schrijver en journalist. Twee bekende romans van hem zijn in het Nederlands vertaald: De bijl en Guinese biggetjes. De laatste titel werd in 2015 opnieuw uitgegeven onder de titel Cavia’s op proef. Vaculík is een van die Oost-Europese schrijvers die zowel de Nazi-bezetting als de communistische dictatuur aan den lijve hebben meegemaakt. Het maakte hem sceptisch tegenover ieder vorm van macht en politiek. 

 

R.C. Sherriff – Twee weken weg

 

R.C. Sherriff (1896-1975) was een Engelse toneelschrijver. Zijn meest succesvolle stuk was Journey's End uit 1928. Het verhaal speelt in de Eerste Wereldoorlog en hij putte hiervoor uit eigen ervaring. Twee jaar later bracht hij het stuk uit als roman. The Fortnight in September is uit 1931 en is in feite zijn eerste oorspronkelijke roman. Het is een totaal ander boek dan het voorgaande en het werd een bestseller. Een paar jaar geleden werd het herontdekt. De Japans-Amerikaans schrijver Kazuo Ishiguro schreef: “Een opbeurender roman dan deze kan ik op dit moment niet bedenken.” Bij de Nederlandse vertaling - van Inge Kok - prijkt deze aanbeveling op het omslag.

 

Petr Placak – Het schip der doden

Uitgeverij Voetnoot begon als ik het goed heb in 2007 De Moldaviet-serie. Zeker tweemaal per jaar verschijnt er een verhaal of novelle van een Tsjechische schrijver in deze serie. Het zijn teksten die voor het eerst in Nederlandse vertaling verschijnen. De uitgever neemt hedendaagse auteurs, zoals Marek Šindelka en Bianca Bellová op in de serie, maar ook grote namen als Karel Čapek en Bohumil Hrabal, De nadruk lijkt te liggen bij auteurs die publiceerden - of trachten te publiceren - onder het communistische regime. 

 

Donald Ray Pollock – De hemelse tafel

Ik kende Donald Ray Pollock slechts van naam. Na het lezen van De hemelse tafel ben ik fan. De auteur groeide op in het dorp Knockemstiff, Ohio. Hij werkte dertig jaar in een papierfabriek voordat hij een cursus creatief schrijven volgde. In 2008 kwam hij met een bundel verhalen die spelen in zijn geboortedorp, de titel is Knockemstiff. Het boek was een doorslaand succes en Pollock ontving diverse prijzen. In 2011 volgde de roman The devil all the time. Het boek deed het ook goed en werd in 2020 verfilmd. The Heavenly Table uit 2016 is zijn derde en meest recente boek. Ik las de 450 pagina’s achter elkaar uit.

 

Moya De Feyter – Een heel dun laagje

Moya De Feyter is schrijver van theaterteksten, proza en poëzie, maar ik heb het idee dat zij met plezier de grenzen tussen genres overschrijdt. Zij is een van de klimaatdichters. In 2019 kwam Massastrandingen uit, een prozagedicht met een thematiek die aansluit op haar werk als klimaatdichter. Het boek is opgebouwd uit fragmenten die gaan over de toekomst van onze planeet. Een heel dun laagje is haar nieuwste bundel (uit 2022). Het is proza, maar in de korte teksten vertelt zij een poëtisch verhaal, vol filosofische bespiegelingen.

 

Edmund de Waal – Brieven aan Camondo

Edmund de Waal is een Engelse kunstenaar. Hij werkt voornamelijk met porselein. Hij stamt af van een aristocratische familie en zijn grootvader was een Nederlandse zakenman. Als schrijver had hij veel succes met The Hare with Amber Eyes uit 2010. In dit boek beschrijft hij de geschiedenis van zijn joodse familie aan de hand van een verzameling netsukes, kunstig gemaakte Japanse kimonoknopen. Opmerkelijk is dat het boek onder drie titels in het Nederlands in verschenen. 

 

Jan Brokken – De kozakkentuin

Jan Brokken behoort tot de grote Nederlandse schrijvers, maar krijgt misschien te weinig erkenning voor zijn werk. Hij won diverse prijzen, zoals in 1988 de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor De zee van vroeger, maar vaker werd hij genomineerd voor een prijs om vervolgens mis te grijpen. Zijn boeken worden steevast goed besproken en ik heb het idee dat zij ook redelijk goed worden verkocht. Toch heb ik het gevoel dat hij meer waardering verdient. Deze onderwaardering kan te maken hebben met het genre dat hij vooral beoefent: literaire non-fictie, met name journalistiek werk, geschiedenis en reisverhalen. Wat ook meespeelt is dat hij lange tijd niet in Nederland woonde. Dat maakte boekpromotie soms lastig. Ik heb Jan Brokken bijvoorbeeld zelden op televisie gezien.

 

Hansje de Reuver – Rotterdam jaren 80/90

Na het belijken van het fotoboek Rotterdam jaren 80/90 kun je Hansje de Reuver kwalificeren als de hoffotograaf van de Rotterdamse Sien. De grote hoeveelheid foto’s in dit mooi uitgegeven, compacte fotoboek benoemt zij als een poëtisch fotoverslag. Jan Oudenaarden schreef er een voorwoord voor en noemt het een verslag van een tijdperk. “Ondanks de vele portretten is het boek toch geen portretgalerij, maar eerder een reportage van een tijdreis.”

 

Sander Kollaard – Levensberichten

 

Sander Kollaard won weliswaar in 2014 met zijn debuut, de verhalenbundel Onmiddellijke terugkeer van uw geliefde, de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs, maar bij het grote publiek werd hij pas bekend toen hij in 2020 de Libris Literatuurprijs won met de korte roman Uit het leven van een hond. Kollaard woont in Zweden en heeft een bescheiden oeuvre. Levensberichten is een verhalenbundel uit 2018. 

Nicolien Mizee – En knielde voor hem neer

 

Sinds een jaar heb ik mij fanatiek gestort op het werk van Nicolien Mizee. Haar Faxen aan Ger, inmiddels vijf delen, zijn mijn favoriete boeken, maar ook haar romans zijn verrassend. En knielde voor hem neer is uit 2006 en is haar derde roman. Het boek is zo anders dan haar eerste twee boeken dat ik er even aan moest wennen. In de eerdere romans las ik omstandigheden uit haar leven terug zoals je die kent uit de Faxenboeken. In En knielde voor hem neer is vooral de formidabele stijl van Mizee herkenbaar, het bizarre verhaal is fictie.

 

Remco Campert – Zachtjes neerkomen

Na het overlijden van Remco Campert ging ik in mijn boekenkast op zoek naar zijn werk. Er was een tijd - zo halverwege de jaren tachtig toen hij Somberman’s actie als Boekenweekgeschenk schreef - dat ik zijn korte verhalen en romans las en herlas, zoals Wie doet de koningin, Een ellendige nietsnut, Tjeempie! en De Harm & Miepje Kurk story. Mijn jongere broer nam de stukjes op die Campert wekelijks voorlas voor de radio. We draaiden ze vaak af en kenden de meeste uit ons hoofd. Later ben ik zijn poëzie gaan lezen en meer en meer gaan waarderen. 

Marike Vierstra - Wat beweegt de brommerpiloot

Marike Vierstra is beeldend kunstenaar en schrijver. Ik kende haar van naam; zij werkte in 1990 mee aan een boek over 650 jaar literair leven in Rotterdam. Wat beweegt de brommerpiloot is haar eerste roman. Het verhaal speelt eind jaren zeventig van de vorige eeuw. De achttienjarige Nelly heeft onlangs haar beide ouders verloren. Zij voelt een grote verantwoordelijkheid voor haar twee jongere broers, waarvan een met een verstandelijke beperking. Dit gegeven is tragisch, maar het verhaal heeft ook veel grappige en licht absurde passages. 

Nelleke Noordervliet – Wat er werkelijk is

Nelleke Noordervliet heeft een huis in Beara, in het zuidwesten van Ierland. In dit deeltje uit de serie Terloops doet zij verslag van haar wandelingen in deze streek. Hier hebben heel lang mensen gewoond, maar het gebied was nooit dichtbevolkt. Op de achterflap staat dat het landschap “alleen op trage wijze doorgrond kan worden. Te voet, dus.” Het levert mooie literaire vergezichten op. Zij ziet het landschap zwanger van betekenis en de ronkende titel doet al vermoeden dat het hier een serieus stuk proza betreft, luchtigheid is ver te zoeken.