Prinses Paulina is na ‘De kleine keizer’ van Jan van der
Mast tweede recente boek over een beroemde Nederlandse dwerg. Net als Gerrit
Keizer werd prinses Paulina geboren in de 19de eeuw in een kleine
dorpje, in haar geval Ossendrecht. Zij was zo wonderlijk klein dat al snel na
de geboorte met name de vader inzag dat er geld met haar te verdienen viel. De
impresario Emile Gransart deelde die mening en op zeer jonge leeftijd werd
Paulina tentoongesteld op Belgische kermissen.
Haar verdere leven speelde zich voornamelijk af in theaters
en kermissen totdat zij in 1895 op bijna 18-jarige leeftijd overleed in New
York. In de roman kreeg zij een longontsteking, veroorzaakt door uitputting.
Vanwege overmatig en levenslang alcoholgebruik werd haar dit fataal.
Het verhaal wordt verteld door de moeder van Paulina. Het
thema van dit boek is haar worsteling met het optreden van Paulina. Van een
straatarm gezin uit Ossendrecht werden zij dankzij Paulina gegoede burgers. De
prijs die zij ervoor moesten betalen was een gebroken gezin. De moeder ging
vaak mee op tournee. De andere kinderen werden ondergebracht bij familieleden.
Haar twijfel keert telkens terug wanneer er weer een
dramatisch afscheid plaatsvindt of wanneer zij een miskraam krijgt. Als lezer
word je er nogal moe van dat zij zich voortdurend afvraagt of zij het wel goed
doet. Haar man en later haar schoonzoon plannen de optredens, zij verzet zich
er niet tegen, maar beklaagt zich er wel het halve boek over bij de lezer.
Historisch is het helemaal niet zeker of zij een dergelijke
worsteling doormaakte. Mark Traa geeft aan dat de data van de optredens,
deplekken waar zij was, e.d. kloppen met de feiten. Lastig is natuurlijk dat in
de wereld van kermis, circus en freakshows veel bij elkaar werd verzonnen. De leeftijd van Paulina werd altijd hoger
opgegeven, haar lengte was zogenaamd 48 centimeter. Na haar dood bleek zij in
werkelijkheid 61 cm lang.
De handelingen van de moeder en andere gezinsleden, de
dialogen en de moedergevoelens zijn verzonnen. Ik had het aangenamer gevonden
als Mark Traa zijn thema wat minder centraal had gezet. Bovendien vind ik de
stijl van Traa wat vlak. Omdat het onderwerp mij boeit las ik door, maar ik
vond geen zinnen die het citeren waard zijn. Het beste boek in dit genre blijft ‘Suikerspin’ van Erik
Vlaminck, een absolute aanrader.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten