maandag 14 april 2025

Simon Vestdijk – Else Böhler, Duits dienstmeisje



Else Böhler was een van de eerste romans die ik van Vestdijk las. Ik was begin twintig, studeerde en woonde nog thuis met een jongere broer, net als Johan Roodenhuis, de hoofdpersoon in deze roman. Helaas waren er geen Duitse dienstmeisjes te bekennen op Rotterdam-Zuid in de jaren tachtig. Het boek maakte indruk op mij en de sfeer van het boek kon ik mij bij herlezing ruim vijfendertig jaar later goed herinneren. Else Böhler kwam uit in 1935 en was toen de tweede roman die Vestdijk publiceerde, na Terug tot Ina Damman. Naast een - half autobiografische - roman over een jongeman die een obsessieve liefde voor een dienstmeisje ontwikkelt, was het boek in 1935 ook actueel; het speelt deels in Duitsland, waar Vestdijk zowel de wrede als belachelijke kanten van het Nazisme toont.

zondag 13 april 2025

Falun Ellie Koos – Rouwdouwers


 

Dit jaar staan er twee debuten op de shortlist van de Libris literatuurprijs, dat is bijzonder. De eerste is Oroppa van Safae el Khannoussi, een boek dat de hemel in is geprezen en de Vlaamse Boon literatuurprijs al won. Rouwdouwers van Falun Ellie Koos is het tweede genomineerde debuut. In de roman vertelt Koos in een krachtige stijl het verhaal van Ada, die met haar vader en broertje in een stacaravan woont en geleerd wordt om hard te zijn, een rouwdouwer. Ada probeert hieraan te voldoen maar kiest ook haar eigen weg. Het is buigen of barsten. Als ik lid van de Librisjury zou zijn, zou ik Rouwdouwers verkiezen boven Oroppa.

zaterdag 12 april 2025

Martin Rombouts – boek 1


 

Martin Rombouts had eerst enige bekendheid als dichter; na het winnen van De Slimste mens werd hij een bescheiden BN’er en uitgevers stonden in de rij om hem een contract aan te bieden. Zijn debuut is nu verscheen bij Das Mag en heet ironisch boek 1. Ironie en zelfspot zijn kenmerkend voor het boek, dat je nauwelijks een roman kunt noemen. Het is een bundeling stukken en stukjes, die je soms als gedichten kunt lezen, dan weer als columns of dagboekaantekeningen. Het mooi uitgegeven boek bevat ook foto’s en screenshots. Hij schrijft over zijn overleden moeder, zijn afkomst, zijn plotselinge bekendheid en over zijn dagelijkse leven, maar het gaat toch vooral over het schrijven van dit boek. Rombouts heeft humor en zegt rake dingen, maar de flauwe grapjes gaan soms ook vervelen.

vrijdag 11 april 2025

Anke Scheeren – Blauw of de kleur van blijdschap


Anke Scheeren debuteerde in 2009 met de prachtige korte roman De mooiste dagen zijn het ergst; daarna legde zij zich toe op haar wetenschappelijke carrière – Scheeren is psychologe – maar publiceerde wel met enige regelmaat korte verhalen. Nu is er na zestien weer een roman, en wat voor één! Het verhaal in Blauw of de kleur van blijdschap draait om de doodnormale, wat saaie man Egbert Klein, die als data-analist werkt voor een bedrijf dat windmolens maakt. Door zijn baas wordt hij onverwacht naar Mongolië gestuurd om er windmolens te verkopen. Het uitgestrekte lege land zou er uitermate geschikt voor zijn, zijn baas heeft al een afspraak gemaakt met de lokale autoriteiten. Met een gelikte PowerPointpresentatie gaat Egbert op pad. De roman gaat over verlies, over onzekerheden in het leven en over het maken van beslissende keuzes. Het boek is buitengewoon goed geschreven: de toon is soms luchtig humoristisch, dan weer dreigend en zwaarmoedig. Scheeren geeft steeds voldoende prijs aan de lezer om in te schatten hoe het verhaal zich zal ontwikkelen, maar toch word je telkens weer verrast welke kant het op gaat.

woensdag 9 april 2025

Judith Visser – Zondagskracht


 

Na Zondagskind en Zondagsleven verscheen onlangs het derde deel over het leven van Jasmijn Vink, het alter ego van Judith Visser, dat net als zij autisme heeft en daarom streeft naar rust en structuur. Het eerste deel draaide om de kindertijd van Jasmijn, het tweede ging vooral over werk, zelfstandig wonen en het hebben van een relatie door de ogen van iemand met autisme. In Zondagskracht is Jasmijn een bekende auteur en woont zij met haar vriend in een dorp dicht bij de zee. De onderwerpen die haar leven opschudden zijn de dood van haar moeder, haar worsteling met een nieuwe uitgever, het je staande houden tijdens de coronapandemie en het uitbreiden van de roedel met nieuwe honden. De rode draad in het boek is de zoektocht naar een evenwichtig leven, zonder al te veel prikkels, maar wel rekening houdend met de mensen om haar heen; iets wat geregeld schuldgevoelens oproept. In het chronologisch vertelde verhaal weet Judith Visser al deze onderwerpen prachtig in elkaar te schuiven tot één doortimmerd geheel.

woensdag 2 april 2025

Simon Vestdijk – Rumeiland


 
Rumeiland verscheen in 1940 en is een van de bekendste historische romans van Simon Vestdijk; het verhaal speelt op Jamaica in de jaren 1737/1738. Richard Beckford wordt door zijn oudere broer William vanuit Engeland naar Jamaica gestuurd om te onderzoeken waarom de rum- en suikeropbrengsten dalen. Peter, een andere broer, is enige tijd terug overleden op het eiland. De familie bezit uitgestrekte plantages en behoort tot een kleine witte bovenlaag, die heerst over de vele slaven. Racisme is onderdeel van het dagelijkse leven op Jamaica in die tijd. In de roman doet Richard verslag van zijn tocht, waarbij hij naast het onderzoek, ook eigen motieven heeft het eiland te bezoeken. Als kind kwam hij ooit kort in contact met de pirate Anne Bonney. Zij maakte een verpletterende indruk op hem en hij wil haar graag terugvinden. Rumeiland is een avonturenroman met vele verwikkelingen die onmiskenbaar Vestdijkiaans zijn.

zondag 23 maart 2025

Anne Provoost – In de zon kijken


 

Ik kende van de Vlaamse Anna Provoost alleen haar poëzie, in 2024 verscheen haar geweldige tweede bundel Decem. Zij schrijft ook essays, prentenboeken, Young Adult en proza voor volwassenen. De roman In de zon kijken uit 2007 vertelt het verhaal van Chloë die met haar ouders en halfzusje op het Australische platteland woont. Op de eerste pagina’s wordt het gezin getroffen door een ramp: haar vader valt van een paard en zal later overlijden. Haar moeder kan het verlies niet aan en verwaarloost haar kinderen steeds meer. De eerste, veelzeggende zin in het boek luidt: ‘Ik mag het huis niet in, ook al bloeden mijn benen.’

vrijdag 21 maart 2025

Judith Koelemeijer – De redding


Judith Koelemeijer heeft na Het zwijgen van Maria Zachea, dat in 2001 uitkwam en een bestseller werd, een handvol non-fictie boeken geschreven, maar ieder boek van haar is bijzonder en weer heel anders dan het voorgaande. In 2022 verscheen haar biografie van Etty Hillesum die alom waardering kreeg. De redding is het verhaal van een bijna noodlottig ongeval dat het leven van zowel slachtoffer als redster danig verandert. Het boek is gebaseerd op een werkelijke gebeurtenis uit 2010, het verhaal is non-fictie maar de manier van vertellen is literair. Koelemeijer slaagt erin de spanning tot het einde toe hoog te houden.

dinsdag 18 maart 2025

Mariska Kleinhoonte van Os – Tussen de mazen


Tussen de mazen is een debuut, maar de literaire wereld is Mariska Kleinhoonte van Os niet onbekend; zij is redacteur fictie bij uitgeverij Atlas Contact. De dertien verhalen in de bundel gaan over mensen waar het niet goed mee gaat, die tussen de mazen van het net vallen, zoals een asielzoeker die opgesloten wordt, een zakenman die doordraait en een hoogbejaarde vrouw waarvan de familie vindt dat zij haar teckel moet laten inslapen. De verhalen zitten goed in elkaar, ze bouwt ze rustig op, weet sfeer te scheppen en karakters invoelbaar te maken. Bovendien ziet het boek er fraai uit met een prachtig omslag. Alles bij elkaar lijkt het een perfect debuut, alleen werd ik nergens door haar verrast en raakte bijna geen van de verhalen mij echt.

zaterdag 15 maart 2025

Christien Brinkgreve – Beladen huis


 

Christien Brinkgreve was voor haar pensioen hoogleraar sociale wetenschappen aan de universiteit van Utrecht en hiervoor, vanaf eind jaren tachtig hoogleraar vrouwenstudies aan de universiteit van Nijmegen. Zij was ook de vrouw van Arend Jan Heerma van Voss, ooit hoofdredacteur van de Haagse Post en hoofdredacteur van de VPRO-radio. Thomas en Daan, allebei schrijver, zijn hun twee zoons. De vader overleed in 2022. Thomas Heerma van Voss portretteerde hem, weliswaar in romanvorm, in Het Archief. In Beladen huis kijkt Brinkgreve terug op het leven van haar man en met name op hun huwelijk. Dat zij een gevoelig en actueel punt aanroert bewijst wel het enorme succes van dit boek.

vrijdag 14 maart 2025

Gerwin van der Werf – De krater


 

Dit jaar werd de Boekenweekgeschenkauteur niet aangewezen door een of andere commissie, maar kon iedere Nederlandse schrijver een novelle indienen waaruit een jury een keuze kon maken, uiteraard anoniem. 149 schrijvers stuurden een verhaal in. Ik vroeg mij meteen af wat er met al de niet gekozen verhalen gaat gebeuren; waarschijnlijk worden er dit najaar opmerkelijk veel novellen uitgebracht van rond de negentig pagina’s. Ik kende het werk van Gerwin van der Werf nog niet. Dat is alvast een voordeel van het op deze manier kiezen van een auteur. We hebben de laatste jaren heel wat geschenken gezien van grote namen; werk dat je al kent en dat dan toch nog weet tegen te vallen, zoals van Pfeijffer, Op de Beeck, Wieringa en Verhulst. Daartussendoor zaten mooie novellen van Spit, Bervoets en Van der Zijl.

woensdag 12 maart 2025

Paulien Cornelisse - hè hè


Vandaag is de Boekenweek begonnen. Het Boekenweekessay is naast het Boekenweekgeschenk een vast onderdeel geworden van de week. De auteurs krijgen de opdracht om iets te schrijven in het kader van het thema van de Boekenweek. Dit jaar is de auteur Paulien Cornelisse en het thema ‘Je Moerstaal’. Zoals ieder jaar is het een breed thema waar je alle kanten mee op kunt. Cornelisse schrijft met veel humor over allerlei taalverschijnselen. Zij is een uitgelezen auteur om luchtig over taal, moers of niet, te schrijven.