Judith Koelemeijer – Het zwijgen van Maria Zachea

Sommige bestsellers gaan op het moment dat iedereen ze leest aan mij voorbij. Soms sla ik zo’n boek bewust over omdat je er al zoveel over hebt gehoord. Soms vergeet ik gewoon een boek te lezen. Zo’n vergeten boek is het Het zwijgen van Maria Zachea uit 2001. Koelemeijer beschrijft aan de hand van twaalf kinderen de geschiedenis van een gezin in Noord-Holland. Maria Zachea is de moeder, maar iedereen noemt haar gewoon Moe. Zij is de grootmoeder van Judith Koelemeijer.

Jacques Hamelink – Het plantaardig bewind

Van de lessen literatuur op de Middelbare school heb ik weinig opgestoken. Na een half jaar Karel ende Elegast was het lezen ons geheel afgeleerd. Voortaan vertrouwden we op uittreksels. Bovendien had ik een leraar die zich telkens weer verbaasde dat wij ons zo weinig opstandig gedroegen. De ramen van de school werden niet eens ieder weekend ingegooid. Hij bracht sommigen van ons op ideeën, maar lezen leerden we niet van hem. Eén verhaal, dat we ooit in de klas mochten lezen, is mij wel bijgebleven, over een bijzondere jongen die als enige de weg weet in het moeras en op mysterieuze wijze aan zijn einde komt. 

Olga Tokarczuk - Jaag je ploeg over de botten van de doden

Prowadź swój pług przez kości umarłych is een buitengewoon boek. De roman uit 2009 is onlangs uitgegeven in een Nederlandse vertaling van Charlotte Puthuizen en Dirk Zijlstra. Zo’n titel alleen al maakt mij meteen nieuwsgierig: Jaag je ploeg over de botten van de doden.

Georges Perec – De aanslag in Sarajevo

Georges Perec (1936-1982) debuteerde in 1965 met Les Choses. Het is een geweldige roman. Hij beschrijft het doodgewone leven van twee mensen, beklemmend en leeg. Perec stelt de lezer voortdurend gerust. Zoals ik eerder schreef, “het is de geruststelling van een stewardess in een neerstortend vliegtuig.” Voordat Perec doorbrak met dit boek schreef hij al. In 2012 werd Le Condottière uitgegeven, een boek dat hij schreef in 1960. L'Attentat de Sarajevo is uit 1957 en Perecs eerste voltooide roman. Het boek verscheen in 2016 en is nu in het Nederlands vertaald, door Edu Borger.

Marcel Rozer – Het blauwe wonder

Het blauwe wonder, zo heet de brug over de Elbe in Dresden. Bij het verwoestende bombardement op de stad in 1945 bleef de brug ongeschonden. Water en het verbinden van twee oevers spelen een belangrijke rol in de debuutroman van Marcel Rözer. Rözer is schrijver en (sport)journalist. Eerder schreef hij een boek over zijn vader die bij de Waffen SS diende. Het blauwe wonder is een roman over een man die na een burn-out op een veerpont werkt en in het reine wil komen met zichzelf en met zijn verleden. Johan is eind vijftig en heeft angst om te leven.

Witold Szablowski – Aan tafel bij dictators

Van de Poolse journalist Witold Szabłowski verscheen enige jaren geleden het opmerkelijke boek Dansende beren, over berentemmers in Oost-Europa en de ongemakkelijke vrijheid die de beren kregen na het verbod op het houden van dansberen. Hij vergeleek deze bevrijding met de vrijheid die Oost-Europese landen verkregen na het wegvallen van de Sovjet-dictatuur. In Aan tafel bij dictators pakt Szabłowski wederom een bijzonder onderwerp bij de kop. Hij reisde de wereld af om vijf koks te interviewen van evenveel dictators: Saddam Hoessein, Idi Amin, Enver Hoxha, Fidel Castro en Pol Pot. Naast de persoonlijke verhalen van de koks geeft deze benadering een apart inzicht in totalitaire regimes.

Chris van Camp – De kus van Dabrowski

Een boek met deze geweldige titel moest ik natuurlijk wel lezen. Ik hoefde er niet voor naar de winkel, want een Vlaamse vriend stuurde het mij spontaan toe. Waarschuwing vooraf, er is geen enkele connectie tussen mij en de Dabrowski in de titel van dit mooie boek. Kazimierz Dąbrowski (1902-1980) was een psycholoog en psychiater die bekend is geworden met zijn theorie van positieve desintegratie. De theorie is actueel in het denken over hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. De kern ervan is dat afwijkend gedrag, psychische neuroses, e.d. geen ziektes zijn maar juist een geestelijk potentieel vormen. Zij verklaart o.a. het gedrag van mensen met fanatieke gerichtheid en overdreven nieuwsgierigheid en/of eigenwijsheid. Dąbrowski heeft zelf zowel in een Nazi-kamp als in een Stalinkamp gezeten. Zijn interesse in de menselijke psyche werd gewekt door wat hij daar zag, vooral hoe verschillend de gevangenen zich gedroegen onder extreme omstandigheden.

Yuval Noah Harari - Homo Deus

Homo Deus (2015) is net als de voorganger Sapiens (2011) een internationaal megasucces. Hierna volgde nog 21 lessen voor de 21^steeeuw (2018). De boeken van de historicus uit Israël zijn in tientallen talen vertaald en blijven verkopen. Laatst was Harari op televisie te gast bij Adriaan van Dis. De verkoopcijfers stegen meteen weer. Het zal van alles te maken hebben met de tijd waarin wij leven. Homo Deus is net als Sapiens een brede studie naar de mensheid als geheel. Sapiens ging over het verleden, Homo Deus heeft als ondertitel “Een kleine geschiedenis van de toekomst.”

Koos van Zomeren - Omstandigheden

De laatste jaren beweerde Koos van Zomeren meermaals dat hij geen boeken meer zou schrijven. Vorig jaar verscheen Hooiberg, een verzameling herinneringen, anekdotes en gedichten die toch opeens een boek bleken te vormen. En nu ligt daar opeens de prachtige roman Omstandigheden.