J.J. Voskuil – Bijna een man. Dagboeken 1939-1955

Begin november begon ik in dit eerste deel van de dagboeken van Voskuil (1926-2008). Dat zegt al iets over wat ik vond van de ruim 650 pagina’s tekst. Bij het verschijnen van ieder deel van Het Bureau spoedde ik mij eind jaren negentig naar de boekwinkel om de honderden pagina’s in een paar dagen te verslinden. Dit dagboek, inmiddels zijn er nog twee delen verschenen, is anders van stijl, maar ook niet zo anders dat je de schrijver van Het Bureau er niet meer in herkent. Wat het dan precies maakt dat ik soms nauwelijks door de tekst heen kwam is mij niet helemaal duidelijk. Ligt het aan mijn smaak die misschien is veranderd of is Voskuils dagboek gewoon niet zo erg geslaagd en had het beter onuitgegeven kunnen blijven?

 

Rob van Essen – Ik kom hier nog op terug

 

Vlak voor het einde van het jaar las ik een van de beste Nederlandse romans van 2023. Ik ben een liefhebber van het werk van Rob van Essen en Ik kom hier nog op terug is een meesterlijke roman. De hoofdpersoon Rob Hollander studeerde in de jaren tachtig van de vorige eeuw filosofie in Amsterdam, maar gaf de studie na enige tijd op. Hij heeft geen contact meer met zijn medestudenten. Later is hij journalist en werkt hij aan een artikel over waar zijn medestudenten zijn terecht gekomen in de maatschappij. Hij komt in contact met Icks, die hem uitnodigt naar Los Angeles te komen. Daar krijgt hij het aanbod om terug te reizen in de tijd.

 

Kees ’t Hart – Teatro Olimpico

 

Teatro Olimpico uit 2015 is een wat andere roman dan ik van Kees ’t Hart gewend ben. Het verhaal is weliswaar, zoals in al zijn proza geschreven vanuit een ik-figuur en de setting is zoals gewoonlijk weer bijzonder, maar het was nadrukkelijk zijn bedoeling om een geestig verhaal te schrijven. Twee theatermakers uit Den Haag, de verteller Kees en zijn vriend Hein, worden gevraagd om hun stuk over Rousseau in het Italiaanse Teatro Olimpico op te voeren. Zij stemmen natuurlijk in en gaan aan de slag, maar voordat de opvoering kan plaatsvinden moeten er de nodige hobbels genomen worden. Bijna alles gaat mis.

 

Aart Hoekman – Mag de sirene aan?

 

Op 30 juli 2020 stierf Maarten Biesheuvel. Zijn vrouw Eva, waar hij zestig jaar mee samen was geweest, was anderhalf jaar ervoor doodgegaan. Aart Hoekman kende Maarten veertig jaar en bezocht hem de laatste jaren van zijn leven veelvuldig. “Jij moet m’n biografie schrijven. Je weet toch alles van me?” zei Maarten tegen hem. Mag de sirene aan? is geen biografie geworden, maar een liefdevol boekje waarin Hoekman laat zien hoe het de laatste jaren van zijn vriend verging. Biesheuvel is zelf veel aan het woord. Hoekman maakte opnamen van de verhalen die Biesheuvel hem over zijn leven vertelde. “Onthoud dat apparaatje het allemaal wel?”

 

Rob van Essen – Februari

Bij uitgeverij Das Mag verscheen een reeks van twaalf boekjes, waarin twaalf Nederlandse schrijvers een verhaal over een maand schreven. Rob van Essen kreeg de maand februari toebedeeld, of misschien koos hij hier zelf voor. Het is in ieder geval de rottigste maand van het jaar, waarbij de verteller zelfs de vraag opwerpt of het wel een maand is en niet een verdwaald einde van een jaar. 

Kees ’t Hart en Maarten ’t Hart – De toetssteen

 

Kees ’t Hart en Maarten ’t Hart delen niet alleen hun achternaam, zij zijn ook bijna even oud, zijn beiden hartstochtelijke lezers en zij delen een passie voor Vestdijk. In januari 2020 stelde Maarten voor om een briefwisseling te beginnen over Vestdijk. Kees was meteen enthousiast. Dit leidde in acht maanden tijd tot zevenenzestig brieven die voornamelijk over Vestdijk gaan, maar ook over andere literatuur, filosofie en klassieke muziek. De geestdrift in hun brieven over alles wat zij gelezen hebben werkt aanstekelijk. Ik heb meteen een paar titels van Vestdijk genoteerd, die ik nog moet lezen.

 

Kees ’t Hart – Hotel Vertigo

 

Hotel Vertigo is een roman uit 2012. Vincent van Zandt is een gepensioneerde architect die San Francisco bezoekt. Hij is hier voor het eerst terug sinds hij er in 1957 als een scholier via een uitwisselingsproject voor een paar maanden verbleef. Hij logeert in Hotel Vertigo, waarmee het verband met Hitchcock meteen is gelegd. Hier nam de regisseur enkele scènes op voor zijn film Vertigo. Vincent maakte als zeventienjarige deel uit van de zogenaamde second unit en was betrokken bij opnames in het hotel. 

Kees ’t Hart – Pleidooi voor pulp

Onlangs las ik twee dichtbundels van Kees ’t Hart en ben ik mij in zijn werk gaan verdiepen. Er ligt een stapeltje boeken klaar om te lezen. Hoewel ik vroeger wel eens wat van Kees ‘t Hart heb gelezen is het opmerkelijk dat ik hem niet eerder heb ontdekt, want alles wat ik van hem lees bevalt mij heel erg. Zelfs zijn briefwisseling met Maarten ’t Hart over Vestdijk heb ik destijds links laten liggen. Vreemd, want ik heb bijna alles van Maarten ’t Hart gelezen en ik houd erg van het werk van Vestdijk. Vandaag dus het boek getiteld Toetssteen meteen tweedehands besteld. Pleidooi voor pulp is non-fictie; de manier van schrijven van Kees ’t Hart in dit boek is even prettig als in zijn romans en verhalen.

 

Lies Gallez - honger, heteronormativiteit & het heelal

 

Voor het zomernummer van Awater (2023) schreef ik de volgende recensie:

 

In 2021 debuteerde de Vlaamse Lies Gallez met de verhalenbundel Het water vangen en riep NRC Handelsblad haar uit tot rijzende ster. De bundel ontving veel lof en werd poëtisch genoemd. In alles klonk de stem van de dichter door. Opmerkelijk is dat haar poëziedebuut honger, heteronormativiteit & het heelal teksten bevat die je ook als proza kunt lezen. Voor Gallez zijn de grenzen tussen genres niet maatgevend voor wat zij wil zeggen. 

Sasja Sokolov – School voor zotten

 

Sasja Sokolov werd geboren in Canada in 1943, maar zijn ouders verhuisden na de oorlog terug naar de Sovjet-Unie. Hij is vooral bekend geworden om dit ene boek uit 1976, School voor Zotten, dat uitkwam toen hij de Sovjet-Unie al ontvlucht was. In 1978 verscheen de eerste vertaling in het Nederlands door Gerard Cruys onder de titel School voor gekken. Deze nieuwe uitgave is een door de vertaler herziene versie van zijn eerdere vertaling. Sokolov publiceerde hierna nog enkele romans, maar leeft nu teruggetrokken. Hij liet jaren terug in een interview weten dat hij nog schreef, maar niet meer wilde publiceren.

 

Adriaan van Dis – Naar zachtheid en een warm omhelzen

 

Adriaan van Dis vertelde een paar jaar geleden dat hij drie of vier boeken in zijn hoofd had die hij nog wilde schrijven. Dat was een van de redenen dat hij minder tijd beschikbaar had voor interviews en optredens. In Naar zachtheid en een warm omhelzen kijkt van Dis terug op zijn jeugd, specifiek een zomer begin jaren vijftig toen hij voor langere tijd logeerde bij zijn opa.