Ik kende van de Vlaamse Anna Provoost alleen haar poëzie, in 2024 verscheen haar geweldige tweede bundel Decem. Zij schrijft ook essays, prentenboeken, Young Adult en proza voor volwassenen. De roman In de zon kijken uit 2007 vertelt het verhaal van Chloë die met haar ouders en halfzusje op het Australische platteland woont. Op de eerste pagina’s wordt het gezin getroffen door een ramp: haar vader valt van een paard en zal later overlijden. Haar moeder kan het verlies niet aan en verwaarloost haar kinderen steeds meer. De eerste, veelzeggende zin in het boek luidt: ‘Ik mag het huis niet in, ook al bloeden mijn benen.’
Het verhaal wordt geheel vanuit het perspectief van het jonge meisje verteld, en heeft daardoor ook iets van een jeugdboek. Het mooie is dat zij door haar moeder en andere volwassenen buiten belangrijke gebeurtenissen wordt gehouden, maar dat zij toch veel meer ziet dan zij denken. Chloë mag het huis niet in waar haar vader gewond naar binnen is gedragen. Provoost hanteert een hele exacte manier van beschrijven, maar laat Chloë bijna nooit conclusies trekken over wat zij waarneemt. Als lezer moet je inschatten in hoeverre zij weet wat er speelt. Over de gewonde vader zegt ze: ‘Ik zou het begrijpen als ze had gezegd: papa is er nog niet, we wachten op hem’, en even later: ‘Ik wacht op meer uitleg.’ Zonder dat zij het uitspreekt voelt ze allang dat er iets mis is met haar vader en dat zij erbuiten wordt gehouden, ‘Ik mag het huis niet in, ook al bloeden mij benen.’ Zij is op de eerste pagina letterlijk gewond, later in het boek raakt zij geestelijk gewond, wordt zij vaak aan haar lot overgelaten en krijgt zij steeds moeilijker toegang tot haar moeder.
De moeder heeft naast het verlies van haar man te maken met een oogziekte, waardoor zij langzaam blind wordt, aan één oog is zij al blind. Ze bagatelliseert haar ziekte, maar heeft het er tegelijkertijd heel moeilijk mee. De oudere halfzus verhuist na een tijdje naar haar vader, Chloë staat er nog meer alleen voor. Heel goed weet Provoost deze eenzame wereld te verbeelden. Chloë zwerft door de omgeving en vindt in een verlaten boerderij een doodzieke hond. Ze geeft het dier te eten en te drinken, maar het gaat al bijna niet meer. Wanneer er toevallig een dierenarts in de buurt is neemt zij de man mee naar het zieke beest. Ze beweert dat het haar hond is en vraagt of hij hem kan redden, wat helaas niet lukt. De dierenarts begraaft samen met haar de hond naast het graf van haar vader. De moeder van Chloë probeert wel te begrijpen waarom zij zich zo snel verbonden voelde met de doodzieke hond, maar kan zich toch niet anders tot haar dochter verhouden en haar meer liefde geven. Een paar maal komt de moeder in contact met mannen die misschien wel iets met haar willen beginnen, maar het loopt steeds op niets uit. Chloë kijkt op afstand toe en vraagt zich er allerlei dingen bij af.
De roman is goed opgebouwd; terwijl het lijkt of je de twaalf hoofdstukken als losse verhalen kunt lezen hangen ze mooi met elkaar samen. Het zicht van de moeder verslechterd zodanig dat zij uiteindelijk niets meer ziet. Mensen in haar omgeving willen haar helpen, maar soms op een halfslachtige manier. De zus van Chloë komt even terug en pikt de sieraden van haar moeder in door ze om te ruilen voor goedkope rommel, want ze merkt het verschil toch niet. Later zegt de moeder dat zij wel haar sieraden mag hebben omdat ze toch blind wordt. Per hoofdstuk zitten er verwijzingen in naar de dood van de vader en mooie scènes waarin de machteloosheid van de moeder en de eenzaamheid van Chloë worden getoond. Provoost schrijft veelal in korte zinnen en gaat zeer beschrijvend te werk. De details zijn zo scherp en beeldend dat je het voor je ziet. Ik heb dat niet vaak met verhalen. Bij romans die filmisch worden genoemd zie ik toch vooral alleen woorden; In de zon kijken is wat dat betreft al uitzonderlijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten