Ik lees nooit een recensie nadat ik een boek zelf heb
gelezen en voordat ik er wat over schrijf. Bij ‘De rode droom’ heb ik dit wel
gedaan. Wat ik had verwacht klopt: niemand is lovend. De meningen lopen van ‘niet
zijn beste boek’ tot aan ‘een futloze roman’. Ik zit hier tussenin. De stijl
van Bernlef is niet bijzonder, maar bijna nooit storend. Het boek leest
makkelijk weg, maar tijdens het lezen heb ik geen enkele aantekening gemaakt.
Is dat een goed of juist een slecht teken?
Het thema heeft Bernlef vaker gebruikt. De persoonlijke
geschiedenis van iemand in een fictief Oost-Europees land. In dit geval de
geschiedenis van twee oudere mannen in een voormalig communistisch land. Krap
is voormalig liftinspecteur en beheert nu het liftenmuseum, waar nooit een
bezoeker komt. Kowalski was distributeur van wc-papier. Krap heeft een theorie
over het mensdom en de huidige maatschappij. Kowalski volgt hem als zijn
secretaris. Genoeg aanknopingspunten voor absurditeiten. Helaas werkt Bernlef
dit te weinig uit, een gemiste kans. Heeft een liftenmuseum ooit een rol
gespeeld in een roman? Bestaat er ergens ter wereld een liftenmuseum? Alleen
wanneer het duo terecht komt in een vakantie-ressort in Tunesië, krijgt het
verhaal een mooie bizarre wending. Te weinig om er een grote roman van te
maken.
Verder vind ik het wat flauw om, als de werkelijke situatie
zo herkenbaar is, dan niet het verhaal te situeren in een bestaand land. Andere landen zoals Nederland en China worden
wel met name genoemd. De hoofdstad van het fictieve land Thuisland heet K. en
het buurland heet Buurland; ook de firma Grijphand vind ik niet om te brullen.
Toch heb ik het boek met plezier gelezen. Het deed mij
merkwaardig genoeg denken aan verhalen van Remco Campert uit de jaren 80: ‘Wie
doet de koningin’ en ‘Sombermans actie’. Misschien komt dit door de
alternatieve sien waar Krap en Kowalski in terecht komen of door de discussies
over het socialisme of de lichte toon gecombineerd met een doemdenksfeer. In
ieder geval ben ik deze associatie in geen enkele recensie tegengekomen. De
meeste recensenten lijken de achterflap en elkaar over te schrijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten