Boekwijt debuteerde in 2013 met de verhalenbundel Pels. Zij schreef daarna enkele romans waarvan het onlangs uitgekomen Stemmen de vierde is. Haar werk kenmerkt zich door een intensiteit, waardoor je het hoofd van het hoofdpersonage wordt binnengezogen. Dit personage is vaak iemand die er alleen voor staat of kiest voor afzondering; zij vecht tegen spoken uit het verleden, maar hunkert ook naar contact. Boekwijt woont in Denemarken, waar zij werkt als huisschilder.
Op de voorflap wordt Stemmen een psychiatrische roman genoemd. De hoofdpersoon is Sis, een jonge vrouw die zich in het in het leven niet staande weet te houden en zelfs een poging tot zelfmoord doet. Zij heeft een behandelaar, Hanne, waar zij een speciale band mee opbouwt. Hanne is een middelbare vrouw, getrouwd en al jaren werkzaam in de psychiatrie. Zij voelt een verbondenheid met Sis die zij niet met andere patiënten heeft.
Sis woont eerst nog op zichzelf, in een leeg huis waar zij zichzelf verwaarloosd. Door Hanne krijgt zij een plek in een woongroep, waar een aantal andere jongeren onder begeleiding wonen. Sis is vaak in zichzelf gekeerd en maakt moeizaam contact met anderen, maar deze plek is ideaal voor haar. Boekweit toont de medebewoners met ieder een eigen problematiek, zoals Japke, die heel druk is en zichzelf snijdt of een jongen die zijn kamer liever niet uitkomt. Zij gebruikt veel dialoog en hele concrete beschrijvingen. Daarmee ontstaat een zuiver beeld van de woonsituatie en hoe iedereen met elkaar omgaat. Van sommige bewoners krijg je iets mee van hun achtergrond, maar dit gebeurt niet te nadrukkelijk. Boekwijt geeft geen duidingen of slaat niet aan het analyseren. Stemmen is een psychiatrische roman en geen staalkaart van ziektegevallen.
Over Sis als hoofdpersoon kom je natuurlijk wel meer te weten. De relatie met haar ouders is totaal verstoord. Met haar broer heeft zij goed contact. Wanneer zij met hem haar ouders bezoekt raakt zij van slag. De verhuizing naar de woongroep heeft zij ook verzwegen voor hen. Wanneer haar moeder erachter komt en Sis belt is zij verongelijkt en geeft aan dat zij als moeder toch recht hebben te weten waar haar dochter woont. De ouders zijn niet in staat zich in haar te verplaatsen en hebben haar als kind, met eigen wensen en problemen, waarschijnlijk ook nooit gezien. Veel steun heeft Sis aan een paard in de buurt van de woongroep. Van de boer mag zij voor het dier zorgen en er op rijden. Als kind waren paarden al haar grote liefdes. De relatie met paarden is ongecompliceerder dan met mensen: er zit niets tussen dat het contact kan verstoren.
De meeste hoofdstukken van deze sterke roman worden in de eerste persoon beschreven vanuit Sis, afgewisseld door hoofdstukken vanuit het standpunt van Hanne, in de tweede persoon. Hanne heeft een verlies te verwerken. De herinneringen hieraan komen door het contact met Sis sterker naar voren. Zij gaat als hulpverlener verder dan wat gebruikelijk is. Zij bezocht Sis buiten de vaste werktijden om en omhelst haar als zij dit nodig heeft. Voor Sis is dit niet ongemakkelijk, integendeel, het is wat zij nodig heeft. In de huidige psychiatrie is dit een heikel punt. Een arts moet altijd professioneel blijven. Lichamelijk contact is absoluut verboden. Boekwijt weet dit dilemma - wat heeft de patiënt nodig en wat is volgens normen geoorloofd? - prachtig weer te geven. De perspectiefwisselingen in de verschillende hoofdstukken versterken dit.
Boekwijt heeft deze roman geschreven op basis van eigen ervaringen in Denemarken. Ik las dat zij zeer positief is over de hulpverlening in dat land. Toch heeft zij het verhaal gesitueerd in Nederland. Met het boek heeft zij een pleidooi geschreven voor het belang van persoonlijke hulpverlening. Ik moest tijdens het lezen denken aan Anne van Winkelhof. Zij publiceerde in 2022 het boek Alles wat ik wilde zeggen maar niet zei, dat brieven aan haar psychiater bevat. Zij toont hierin ook het grote belang van persoonlijk contact met je hulpverlener.
De boeken van Naomi Rebekka Boekwijt worden steeds persoonlijker en beter. Ik ben heel benieuwd wat zij hierna gaat schrijven. Ik las dat zij in Denemarken poëzie heeft geschreven en heeft voorgedragen. Ik ben hier heel nieuwsgierig naar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten