Chrétien Breukers is dichter, schrijver, podcastmaker en Limburger. Hij groeide op in het gehucht Leveroy, Midden-Limburg. In Een zoon van Limburg vertelt hij hoe dit gegeven van invloed is op zijn leven. Hij keerde zich ooit af van zijn geboortegrond, maar hoe langer hij buiten de provincie woont, hoe meer zijn liefde voor Limburg groeit. Breukers beweert dat voor Hollanders Limburg vooral vreemd is; Limburg valt buiten Nederland. Zijn boek is uit 2014. Ik weet niet of er veel veranderd is de afgelopen jaren, maar ik heb het gevoel dat Rotterdammers helemaal niet zo naar Limburg en andere streken buiten de Randstad kijken. Dergelijke fobische reacties over de provincie worden misschien vooral gehoord in onze hoofdstad.
Voor het verhaal is het natuurlijk beter om de tegenstellingen wat aan te zetten. Breukers ziet zichzelf als eenling en als buitenstaander. Binnen zijn provincie hoort hij als Midden-Limburger er ook niet helemaal bij. “Dat maakt mij in de ogen van Zuid-Limburgers een Brabander, terwijl de Noord-Limburgers mij zien als iemand die letterlijk tussen alle stoelen valt: ik ben geen Noord-Limburger en geen echte Limburger.”
In een prettige stijl schrijft Breukers over zijn liefde voor de provincie, die niet ondubbelzinnig is. Hij heeft geen patriottische gevoelens en bij het Limburgse volkslied raakt hij niet spontaan ontroerd. Hij heeft ook weinig op met een bij uitstek Zuid-Nederlands verschijnsel, Carnaval. Als kind voerde hij met een vriendje – beiden verkleed en geschminkt - een grappig bedoelde act op tijdens carnaval. Niemand lachte, maar na iedere grap sprong er een man uit de coulissen die driemaal ‘Alaaf’ riep en daarbij zijn rechterhand naar zijn linkerslaap bracht. Breukers kan sindsdien het woord niet meer horen zonder terug te denken aan die vernederende gebeurtenis uit zijn jeugd. Het is een ontregelende maar misplaatste groet. “Het is een knipoog, maar wel een die net op het verkeerde moment gegeven wordt.”
Breukers beschrijft op komische wijze een aantal typische Limburgse verschijnselen als de vlaai, zuurvlees, de fanfare en het katholieke geloof. Hij noemt zijn streek door en door katholiek, maar in zijn jeugd was het geloof al minder dominant dan toen zijn ouders jong waren. Hij viel al jong van zijn geloof, maar uit de verhalen maak ik op dat dit binnen de familie niet tot enorme drama’s heeft geleid. Opmerkelijk is dat de heilige communie in zijn tijd niet zo uitbundig werd gevierd als tegenwoordig. Misschien is er een verband tussen geloofsafval en de omvang van de uiterlijke versierselen van het geloof. “De secularisatie wordt bevochten door vorm, door buitenkant, door feest.” Als buitenstaander in een dorp waar niets te doen ontdekte Chrétien een nieuwe wereld, die van de boeken: literatuur en met name poëzie. Een gedicht van A. Roland Holst deed hem op veertienjarige leeftijd de omgeving totaal vergeten. Hij vergat zelfs uit de bus te stappen. En snel ontpopte hij zich als manische lezer. Het zijn herkenbare passages.
Naast de stukken over zijn geboortestreek staan er in deze bundel ook persoonlijke verhalen uit zijn latere jaren, toen hij de streek verlaten had. Het mooiste verhaal is ‘Het snookerjaar, Brief aan M.’ Hij beschrijft de tijd rond zijn dertigste levensjaar, 1995-1996. Hij woonde in Amsterdam, was werkloos, wist niet wat hij met zijn leven aan moest en was bezeten van snooker. Hele dagen keek hij kampioenschappen op de televisie. Het GAK kon niets met hem beginnen en verwees hem door naar een specialist. Volgens afspraak maakte hij een levensbeschrijving van vier kantjes, die bijna geheel gevuld werden met verhalen over snooker. Uiteindelijke kreeg hij en baantje in de kantine van een snookerhal. Het jaar bracht hem de nodige structuur: een groen veld, twee spelers, zes gaten en 22 ballen. Maar hij wilde schrijver worden. Het opbouwen van een oeuvre vlotte niet echt. Diverse manuscripten verdwenen in de vuilnisbak. Op tijd ontdekte hij geen schrijver van romans te zijn en staakte hij de romanschrijverij. Leuk is zijn fanatisme als het gaat om welke boeken goed zijn en welke niet en hoe anderen daar over denken. Helaas noemt hij niet man en paard.
Een zoon van Limburg is een goed geschreven, grappig en soms ontroerend boek. Chrétien Breukers is en blijft een Limburger. De eerste jaren nadat hij de provincie had verlaten voelde hij dit nog niet, maar hoe verder weg, hoe meer Limburger hij werd. Ook al heeft hij zelf een afkeer van bepaalde Limburgse gebruiken, wanneer anderen kritiek hebben wordt hij woedend en verdedigt hij zijn Limburg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten