Tony Griffiths – Stockholm, a cultural history

Voor mijn vakantie naar o.a. Stockholm had ik dit boek meegenomen. De goede vakantieboeken vinden luistert heel nauw. Ik zoek altijd iets tussen een reisgids en zware wetenschappelijke kost in. Het boek van Griffiths is perfect. Hij schrijft over de stad Stockholm uit eigen ervaring en over de Stockholmers (en de Zweden) met al hun eigenaardigheden. Het boek gaat over de geschiedenis van Stockholm,  Zweedse films en filmsterren, literatuur (Strindberg) de nobelprijs, Abba, succesvolle bedrijven als Ikea en nog veel meer. Dit allemaal niet chronologisch ingedeeld en zonder de pretentie compleet te willen zijn. De toon is luchtig en Griffiths heeft oog voor absurditeiten: de hoofdstuktitels zijn oké:  “The system: conformity, control and the demon drink” of “Fairytale kings and dancing queens: the monarchy”. Kortom, een prima leesboek tijdens lange treinritten door Scandinavië. 

Toch is het boek niet alleen anekdotisch. Griffiths trekt regelmatig conclusies over de Stockholmer en de Zweed in het algemeen, bijvoorbeeld over hun maatschappelijke eerlijkheid. Er is nauwelijks controle in het openbaar vervoer, maar iedereen betaalt. Interessant is ook de neiging om overal een sluitend systeem voor te bedenken, zoals het staatsmonopolie voor alcohol, het metrosysteem in Stockholm en verder terug in de tijd het classificatiesysteem van Linnaeus. Reizen met SAS geeft de Zweed veiligheid want de toestellen zijn volgens Zweeds systeem gecontroleerd. Vreemd genoeg heeft Zweden in de loop der tijd niet minder te maken gehad met rampen. Griffiths wijdt er diverse  hoofdstukken aan, vanaf het Stockholm bloedbad uit de 16^de eeuw tot aan de moord op Anna Lindh. 

Curieus is hoe de Zweed omgaat met deze rampen zoals het zinken van de Veerboot Estonia of zelfs de moord op Olaf Palmen. Er wordt veel onderzocht, over gepraat en uiteindelijk is niemand echt schuldig. Slachtoffers en daders worden evenzeer als slachtoffers gezien en er is een collectieve maatschappelijke verantwoordelijkheid om de last te dragen. Meestal gebeurt er dus niets. 

Tot slot staat Zweden bekend om zijn slechte televisie. Ik heb er op de hotelkamertelevisie weinig van gemerkt: het Engelse toeristenkanaal met tips over eten, uitgaan en cultureel aanbod was helemaal goed, maar ik versta ook geen Zweeds. Hoewel , met een beetje puzzelen kon ik een klein Zweeds boekje over Stockholm in 1897 aardig begrijpen: opvallend is dat in die tijd veel dezelfde attracties als nu werden bezocht. Maar goed, het televisiecitaat van Sir David Frost die de hel omschreef als: “a place where the language was Dutch, the cooking English, the police German, the politicians Russian and the television programmes Swedish.”