Menno Schilthuizen – Darwin in de stad

Menno Schilthuizen won met Darwin in de stad in 2018 de Jan Wolkers Prijs voor het beste natuurboek, volkomen terecht. In het boek verdedigt hij de stelling dat evolutie zich in stedelijke gebieden met een enorme snelheid voltrekt en dat dit waarneembaar en meetbaar is. Om deze centrale stelling te onderbouwen trekt hij een enorme hoeveelheid voorbeelden uit de kast. Hij schrijft uitstekend en weet zelfs literaire spanning op te bouwen in deze voorbeelden.

Friedrich Durrenmatt – De rechter en de beul

Friedrich Dürrenmatt (1921-1990) was een Zwitser. Hij schreef veel toneelwerk en was sowieso nogal productief. Een van de genres die hij beoefende was dat van de misdaadroman. Maar hij oversteeg het genre. In zijn misdaadverhalen zijn goed en kwaad niet zo strikt gescheiden - de grootste vijand is soms de eigen politiebureaucratie - en hij liet veel toeval toe bij de oplossing van een zaak. Der Richter und sein Henker (1952) is een van zijn bekendste misdaadromans. Ik kende het werk van Dürrenmatt niet, maar hij schijnt een geliefd schrijver te zijn geweest bij scholieren. Ik denk dat dit komt omdat zijn boeken vlot leesbaar zijn, en niet al te dik. 

L.H. Wiener – De zoete inval

16 februari jl. werd L.H. Wiener 75 jaar. Voor deze gelegenheid verscheen de bundel De zoete inval, met recente verhalen en gelegenheidsstukken. Een aantal ervan is als bibliofiele uitgave verschenen. De echte verzamelaar had ze al in huis. De aangekondigde, nieuwe roman Zeeangst verschijnt in april van dit jaar.

Olga Tokarczuk – Oer en andere tijden

Hoe meer ik lees van Nobelprijswinnaar Tokarczuk hoe meer ik van haar werk ga houden. Oer en andere tijden uit 1996, vertaling door Karol Lesman (1998), stond al een tijdje te wachten in mijn boekenkast. Het is een tijdloos boek over het Poolse dorpje Oer. Tokarczuk beschrijft in korte hoofdstukken de Twintigste-eeuwse geschiedenis van een aantal bewoners. De verhalen zijn wonderlijk en de hele sfeer in het boek heeft iets magisch, maar zij noemt ook cruciale jaartallen en de Tweede Wereldoorlog speelt een belangrijk rol in deze dorpsgeschiedenis.

Bohumil Hrabal – Avondverhaaltjes voor Cassius de kat

Aan het eind van zijn leven woonde de Tsjechische schrijver Bohumil Hrabal (1914-1997) in een flatje in Praag en in een buitenhuisje in Kersko, zo’n dertig kilometer ten oosten van Praag. Hier verzorgde hij een hele bende zwerfkatten. Hij ging er bijna dagelijks heen en voerde zijn katten met lekkernijen. Zijn favoriete kat was Cassius, vernoemd naar de bekende bokser, die zich later Muhammed Ali noemde.

Karel Capek – R.U.R.

Karel Čapek schreef honderd jaar geleden het toneelstuk Rossum's Universele Robots, afgekort R.U.R. Waarschijnlijk gaat dit gegeven in Nederland zonder enige media-aandacht voorbij. De première van R.U.R.vond plaats op 25 januari 1921 in het Nationaal Theater van Praag. De decors waren strak, met felle kleuren en geometrische vormen. Het stuk had onmiddellijk succes. Het werd vertaald in vele Europese talen en overal in Europa in belangrijke theaters opgevoerd. Zelfs in Japan stond R.U.R. op de planken. Karel Čapek werd hiermee de bekendste Tsjechisch schrijver. Hij kreeg ook naam als bedenker van het woord robot, hoewel zijn broer Josef dit woord, afgeleid van het Slowaakse woord voor arbeider, hem aangereikt had.

Herman Koch – Finse dagen

Ik ren niet meteen naar de winkel bij het verschijnen van een nieuwe Herman Koch. Toch heb ik in de loop der jaren bijna al zijn werk gelezen. Finse dagen is een bijzonder boek in zijn oeuvre. Het wijkt af van het soort romans dat hij vanaf Het Diner (2009) heeft geschreven. Kenmerkend voor deze romans zijn een dramatische gebeurtenis, de spannende opbouw en een arrogante hoofdpersoon van middelbare leeftijd die zich aan van alles en nog wat ergert.

Pascal Verbeken – Brutopia

Mocht je binnenkort Brussel bezoeken dan is Brutopia een uitstekend boek om mee te nemen. Het is geen reisgids. Pascal Verbeken behandelt in tien hoofdstukken evenveel onderwerpen of personen en koppelt deze telkens aan een gemeente. Brussel is namelijk geen stad, maar een hoofdstedelijk gewest. Het telt negentien gemeenten. Het is wel de hoofdstad van België en van Europa. Deze tegenstelling tussen lokaal en internationaal is een rode draad door de essays in deze bundel. Een andere is de tegenstelling idealen en realiteit. 

John le Carre – Spion buiten dienst

John le Carré schrijft al bijna zestig jaar spionagethrillers, voorheen vaak met de Koude Oorlog als decor. Veel van zijn boeken zijn wereldberoemd, mede door de verfilmingen: The Spy Who Came In from the Cold (1963),Tinker Tailor Soldier Spy (1974) en The Constant Gardener (2001) zijn slechts enkele titels. Ik had nog nooit een boek van hem gelezen. Toen ik de enthousiaste recensies las van zijn laatste boek Spion buiten dienst heb ik het uit de bibliotheek gehaald. Het verhaal is actueel en speelt tegen de achtergrond van de Brexit. 

Henry de Montherlant - Spelen met stof

Henry de Montherlant (1896-1972) was een bekend Frans (toneel)schrijver. Hij schreef veel over man-vrouw-relaties en over onmogelijke liefdes. Hij maakte zijn hele leven dagboekaantekeningen. Vanaf 1957 verschenen deze in boekvorm onder de titel Carnets. Spelen met stof is een selectie uit deze delen, samengesteld door vertaler Ed Jongsma. Het zijn geen dagboekaantekeningen die iets zeggen over zijn dagelijkse leven of over de tijd waarin De Montherlant leefde. Zelden gaan zij over de actualiteit. Hij behandelt juist universeel menselijke thema’s.