Raoul de Jong – Boto Banja

In 2020 schreef Raoul de Jong het veelzijdige Jaguarman. Het boek is zowel reisverhaal, geschiedenisles als een persoonlijke zoektocht. Geen wonder dat boekhandelaren niet altijd wisten op welke plank zij het boek moesten plaatsen. Het onderwerp van het boek was Suriname en een van zijn doelen was verborgen verhalen van onderdrukte culturen zichtbaar te maken. Ditzelfde doet hij in het Boekenweekessay Boto Banja. Het onderwerp is breder, het hele Caribische gebied en de vele afstammelingen van tot slaaf gemaakte Afrikanen. Helaas had hij amper zestig pagina’s tot zijn beschikking om dit verhaal te vertellen.

 

Lize Spit – De eerlijke vinder

 

Ik ben een liefhebber van het werk van Lize Spit en was daarom erg blij dat zij het Boekenweekgeschenk ging schrijven. Ik zag ook het risico. De traditie heeft naar mijn idee de afgelopen twintig jaar maar een paar geslaagde geschenken opgeleverd. Opmerkelijk is dat hier twee boeken van vrouwelijke auteurs bij zitten - Hanna Bervoets en Annejet van der Zijl - terwijl het gros door mannen is geschreven. Het Boekenweekgeschenk schrijven is een grote eer; je zou verwachten dat schrijvers hun uiterste best doen iets moois af te leveren, maar misschien hebben zij moeite met het formaat van een kleine roman. Dit gevaar zag ik ook bij Lize Spit als auteur. Zij schreef twee prachtige romans van flink formaat. Haar manier om langzaam een verhaal op te bouwen rond een klein aantal personages heeft zij echter met succes toegepast op De eerlijke vinder.

 

Femke Brockhus – Kleine haperende vluchten

 

Vorige week interviewde Liliane Waanders Femke Brockhus tijdens Bazarow Live in Utrecht. Kleine haperende vluchten is haar tweede roman. Laat het stil zijn was haar debuut uit 2017. Over dit boek vertelde zij dat zij 90% van de oorspronkelijke tekst heeft weggegooid. Bij haar verhaal hierover kwamen de woorden geconcentreerd, compact en intens bij mij op. Ik las zojuist de recensie op Tzum over het boek en zag dat Koen Schouwenburg exact diezelfde woorden gebruikt. Deze zijn ook toepasbaar op Kleine haperende vluchten.

Hef & Erik Jan Harmens - Puur

Julliard Frans werd als kind Juul genoemd. Later noemde hij zichzelf Bundy, naar Al Bundy en Juul Hefner, naar Hugh Hefner. Dat werd Juul Hef en uiteindelijk Hef. Onder die naam werd hij een van de bekendste rappers in Nederland. Hij groeide op in o.a. Spijkenisse en was puber in Hoogvliet. Hij begon met rappen rond zijn twintigste en schreef eerst vooral over de buurt in Hoogvliet waar hij vandaan kwam. In 2008 brak hij door met het nummer Puur, waar deze (auto)biografie naar genoemd is. Erik Jan Harmens voerde tal van gespreken met Hef om zijn verhaal op papier te krijgen. De rapper geeft zelden interviews, maar in dit boek wilde hij zijn verhaal doen.

 

Robert Schuit – Flessenhart

 

Onder de schuilnaam Joubert Pignon schreef Robert Schuit drie bundels met zeer korte verhalen. Robert Schuit schijnt de echte naam van deze schrijver te zijn, maar ik weet het niet. De verhalen in Flessenhartvormen enigszins een geheel. Op de achterflap wordt het genre de kortverhalenroman genoemd. De sfeer bij Schuit is eender als bij Joubert Pignon: een drankzuchtige man die zich staande probeert te houden in een absurd universum. 

 

Louis Couperus – Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan

Een eeuwigheid geleden las ik deze Nederlandse klassieker. Ik herlas het in de hertaling uit 2019 van Michelle van Dijk. De spanning en de zwaarmoedige sfeer van het boek kon ik mij nog goed herinneren. Ook stond mij bij dat bijna alle personages in het boek hoogbejaard waren. Ik ben nu zelf 35 jaar ouder, maar nog steeds zijn de meeste karakters in het boek ouder dan ik. 

 

Elisabeth Lockhorn - Andreas Burnier, metselaar van de wereld

Na het lezen van de eerste twee romans van Andres Burnier (1931-2002) en het optreden van Elisabeth Lockhorn in onze talkshow De Kronieken werd het de hoogste tijd haar biografie te lezen. Ronnie Dessaur, zoals zij echt heette, was een persoon met vele gezichten. Maar wat is echt? Andreas Burnier was even echt als haar andere persoonlijkheden. Lockhorn is erin geslaagd deze te ontrafelen en met haar zeer heldere schrijfstijl levensecht te presenteren. Juist niet de nadruk leggen op één identiteit en het zo weinig mogelijk oordelen maken dit een geslaagde biografie.

 

Joseph Roth - De legende van de heilige drinker

 

Joseph Roth (1894-1939) voltooide Die Legende vom heiligen Trinker vlak voor zijn dood. Het mooi uitgegeven boekje verscheen in 1980 bij Uitgeverij Allert de Lange in de Nederlandse vertaling van Nini Brunt. Roth is erg populair in Nederland. Veel van zijn werk is vertaald en onlangs verschenen er in het Nederlands twee boeken over Joseph Roth. Ik heb lang geleden wat boeken van hem gelezen. Niet alles vond ik even sterk, maar dat is geloof ik vloeken in de literaire kerk. De titel van deze korte roman sprak mij direct aan. Ik zag later dat er ook een stripversie van bestaat. Daar ben ik wel benieuwd naar.

 

Rascha Peper – Russisch blauw

Dit jaar op 15 maart is het tien jaar geleden dat Rascha Peper stierf. Rond het jaar 2000 maakte ik voor het eerst kennis met haar werk. De roman Russisch Blauw uit 1995 was het eerste boek dat ik van haar las en ik was meteen verkocht. Ik las direct alles wat zij eerder had geschreven en bleef haar volgen en lezen. Rascha Peper schreef over universeel menselijke thema’s - ambitie, jaloezie, overwinnen van de dood - in vaak een historische context. Zij wist een fantasierijke vertelkunst te koppelen aan rationele, soms wetenschappelijk, verhandelingen, die uitstekend binnen de verhalen passen. Haar hoofdpersonen worden door een specifieke passie, of zeg maar gerust obsessie, gedreven. Peper dreigt nu vergeten te worden. Haar werk is denk ik niet actueel of urgent genoeg. Dat was het overigens nooit. 

Lies Gallez – Het water vangen

De Vlaamse Lies Gallez werd in 2021 door NRC uitgeroepen tot rijzende literaire ster. Zij schreef verhalen voor diverse literaire tijdschriften en had vóór deze aanbeveling al enkele prijzen gewonnen. Haar verhalenbundel Het water vangen moest toen nog verschijnen. Het meest opvallende aan het werk van Gallez is haar poëtische stijl. Zij roept beelden op en focust op details die sterk persoonlijk zijn en misschien niet iedereen direct zullen aanspreken. Bij mij duurde het even voordat ik mij in de wereld van haar personages kon verplaatsen. 

Walter Dornstedt – YMCA

Onlangs verscheen van Walter Dornstedt de roman Ontbranden, verrassend kort na zijn romandebuut YMCAuit 2021. De verhalen spelen in verschillende werelden.  Guus Mahler, de antiheld uit Ontbranden, vertoeft drie dagen in Spijkenisse en is vooral alleen met zijn gedachten. Clemens Osterhaus, de hoofdpersoon uit YMCA, beweegt zich in de wereld van het grote geld en ontmoet voortdurend zakenpartners. Hij kent de weg in Las Vegas en in Californië en komt slechts naar Nederland om zijn zoon te ontmoeten, maar niet al te vaak.

 

Bas Jongenelen – De duivel in de Nederlandse literatuur

De duivel in de Nederlandse literatuur is een omvangrijk onderwerp. Bas Jongenelen geeft in zijn inleiding aan hoe hij dit afbakent. Ten eerste wil hij zich beperken tot oorspronkelijk Nederlandstalige werk. Ten tweede zegt hij uitsluitend teksten te bespreken waarin de duivel als literair personage optreedt, niet als concept of als symbool van het kwaad. Hij houdt zich vervolgens niet aan beide voornemens. Dat is niet erg, maar zijn studie wordt daarmee wel wat wijdlopig, vooral omdat hij ook geen trends benoemt of een overkoepelende theorie heeft. Hij behandelt de duivel in de Nederlandse literatuur thematisch.