Het verhaal is in onze 21ste eeuwse ogen te bizar
om waar te zijn: Saartjie Baartman, een jonge Zuid-Afrikaanse vrouw wordt begin
19de eeuw door haar protegé meegenomen naar Londen om daar tentoongesteld te worden
als curiositeit. Zij moet dansen en zingen en vooral haar brede achterste wordt
gezien als uiterst bezienswaardig.
Zij wordt in Londen een absolute hit. Tijdens een rechtszaak, aangespannen door voorstanders van de afschaffing van de slavernij, beweert zij de optredens uit vrije wil te ondergaan en er zelf voor gekozen te hebben de lange reis naar West-Europa te hebben ondernomen. Na enige tijd vertrekt zij met haar manager naar Parijs en blijkt ook hier populair.
Maar haar roem is van korte duur en zij raakt zwaar aan de drank. Bovendien wordt zij onderwerp van wetenschappelijk debat tussen niet de minsten. Vooral Cuvier, de bekende Franse paleontoloog, is hevig geïnteresseerd in dit fenomeen. Saartjie wordt niet oud. Als zij sterft in 1815 is Cuvier er als eerste bij om haar lichaam te onderzoeken. De botten worden tentoongesteld, sommige weke delen worden op sterk water gezet. Eeuwenlang worden haar overblijfselen bestudeerd en geven aanleiding tot tal van racistisch theorieën.
De Hottentot stond te boek als een van de laagste menselijke rassen. Pas in 2002 krijgt zij eerherstel. Mandela zelf spant zich in om haar te begraven in Zuid-Afrika. Saartjie wordt een symbool van koloniale uitbuiting. Het is nog niet zo eenvoudig haar naar Zuid-Afrika te krijgen. De Franse hechten namelijk aan hun wetenschappelijke geschiedenis, waarvan deze episode waarin het Westen de wereld wetenschappelijk exploiteerde een belangrijk onderdeel uitmaakte. Het is de tijd waarin men zich afvraagt of er meerdere mensenrassen bestaan, men ontdekt het bestaan van dinosauriërs en andere uitgestorven diersoorten. Langzaam wordt bekend dat de wereld ouder is dan een paar duizend jaar en dat er evolutie heeft plaatsgevonden.
Dat dit ook leidde tot racisme in de vorm van uitbuiting van iemand als Saartjie, laat dit boek goed zien. En, er was een markt voor! Duizenden Londenaren en Parijzenaren snakten naar uitheemse curiositeiten. Deze nieuwsgierigheid stopt niet in 1815. Zelfs tot aan de wereldtentoonstelling in 1958 (in Brussel) werd het normaal gevonden hele Afrikaanse dorpen tentoon te stellen.
Ik kocht dit boek een paar weken terug in de uitverkoop bij Donner. Omdat een van mijn buurmannen interesse heeft in dergelijke onderwerpen, kocht ik meteen een exemplaar voor hem. Diezelfde dag liet hij mij overhandiging van dit geschenk weten net zelf bij Donner geweest te zijn.
Een paar dagen nadat ik dit boek had aangeschaft zag ik een trailer van een film over de geschiedenis van Saartjie Baartman. Vorige week was de première van de bijna 3 uur durende film. Deze week ga ik er heen, in ieder geval samen met twee buurmannen. http://www.lantarenvenster.nl/36-2046-Black_Venus
Zij wordt in Londen een absolute hit. Tijdens een rechtszaak, aangespannen door voorstanders van de afschaffing van de slavernij, beweert zij de optredens uit vrije wil te ondergaan en er zelf voor gekozen te hebben de lange reis naar West-Europa te hebben ondernomen. Na enige tijd vertrekt zij met haar manager naar Parijs en blijkt ook hier populair.
Maar haar roem is van korte duur en zij raakt zwaar aan de drank. Bovendien wordt zij onderwerp van wetenschappelijk debat tussen niet de minsten. Vooral Cuvier, de bekende Franse paleontoloog, is hevig geïnteresseerd in dit fenomeen. Saartjie wordt niet oud. Als zij sterft in 1815 is Cuvier er als eerste bij om haar lichaam te onderzoeken. De botten worden tentoongesteld, sommige weke delen worden op sterk water gezet. Eeuwenlang worden haar overblijfselen bestudeerd en geven aanleiding tot tal van racistisch theorieën.
De Hottentot stond te boek als een van de laagste menselijke rassen. Pas in 2002 krijgt zij eerherstel. Mandela zelf spant zich in om haar te begraven in Zuid-Afrika. Saartjie wordt een symbool van koloniale uitbuiting. Het is nog niet zo eenvoudig haar naar Zuid-Afrika te krijgen. De Franse hechten namelijk aan hun wetenschappelijke geschiedenis, waarvan deze episode waarin het Westen de wereld wetenschappelijk exploiteerde een belangrijk onderdeel uitmaakte. Het is de tijd waarin men zich afvraagt of er meerdere mensenrassen bestaan, men ontdekt het bestaan van dinosauriërs en andere uitgestorven diersoorten. Langzaam wordt bekend dat de wereld ouder is dan een paar duizend jaar en dat er evolutie heeft plaatsgevonden.
Dat dit ook leidde tot racisme in de vorm van uitbuiting van iemand als Saartjie, laat dit boek goed zien. En, er was een markt voor! Duizenden Londenaren en Parijzenaren snakten naar uitheemse curiositeiten. Deze nieuwsgierigheid stopt niet in 1815. Zelfs tot aan de wereldtentoonstelling in 1958 (in Brussel) werd het normaal gevonden hele Afrikaanse dorpen tentoon te stellen.
Ik kocht dit boek een paar weken terug in de uitverkoop bij Donner. Omdat een van mijn buurmannen interesse heeft in dergelijke onderwerpen, kocht ik meteen een exemplaar voor hem. Diezelfde dag liet hij mij overhandiging van dit geschenk weten net zelf bij Donner geweest te zijn.
Een paar dagen nadat ik dit boek had aangeschaft zag ik een trailer van een film over de geschiedenis van Saartjie Baartman. Vorige week was de première van de bijna 3 uur durende film. Deze week ga ik er heen, in ieder geval samen met twee buurmannen. http://www.lantarenvenster.nl/36-2046-Black_Venus
Geen opmerkingen:
Een reactie posten