J. M. Coetzee – Waiting for the Barbarians

Waiting for the Barbarians is een moderne klassieker. Intuïtief had ik een afkeer van Coetzee, waarom weet ik niet precies. De achterflap lezend leek mijn afkeer bevestigd door de opmerking dat er geen bepaalde plaats- en tijdsaanduiding in het verhaal zit.  Maar ik had ongelijk, het boek is geweldig en uiterst subtiel.

Het verhaal: aan de rand van het ‘Empire’  heerst een ‘Magistrate’ over een vestingstadje. Dan komen de troepen van het rijk naar het stadje om te strijden tegen de barbaren. De hoofdpersoon (‘Magistrate’) ziet deze zgn. barbaren niet als een bedreiging en langzaamaan gedragen de keizerlijke troepen zich juist als de barbaren. De hoofdpersoon ondergaat vanwege zijn ’verzet’ de zelfde soort martelingen als de gevangen genomen barbaren kregen. Maar verzet kun je het eigenlijk niet noemen. Hij handelt gewoon vanuit algemene en persoonlijke motieven en wordt er langzaam ingezogen. Hij krijgt ook geen proces waar hij op hoopt (of waar hij de nieuwe heerser om vraagt). Soms zit hij dagen achtereen alleen in zijn gevangenis. hij denkt dat dit onderdeel is van de marteling, maar ze zijn hem gewoon vergeten te voeren. Dan is hij opeens weer een vrij man. De troepen verlaten uiteindelijk het stadje, hij krijgt zijn oude functie terug.

Het voert te ver om de hele verhaallijn hier uit de doeken te doen.  Prachtig is dat er een hele strakke ontwikkeling in het verhaal zit. Toch kun je al lezend niet voorspellen waar het heen gaat. Er zit telkens een wending in die je niet verwacht. Dat maakt dit boek zo sterk. Natuurlijk is het verhaal een parabel: je kunt denken aan het communisme, de apartheid in Zuid-Afrika of welke dictatuur dan ook. Maar het komt toch niet te moralistisch over. Kortom, een boek dat ik iedereen kan aanraden. Tot slot, het taalgebruik is uitstekend, Coetzee kan schrijven.