zondag 15 september 2013

Dave Eggers – Wat is de wat


Een tip van Tony. Ik kende het boek noch de auteur en zag even op tegen de omvang. Ik werd vorige week door Tony  min of meer gedwongen het te lezen, dus in de trein terug uit Antwerpen maar meteen begonnen. ‘Wat is de wat’ is een zogenaamde autobiografie van iemand die de oorlogswaanzin in Soedan van de afgelopen decennia van dichtbij heeft meegemaakt.



Door het voorwoord word je wat in verwarring gebracht. Valentino Achak Deng bestaat echt. Zijn verhaal is samengesteld uit vele verhalen van Soedanezen van zijn generatie. Letterlijk zijn veel passages fictief, maar de gebeurtenissen hebben wel echt plaatsgevonden. Op de achterflap staat een afbeelding van Valentino en het verhaal leest als een autobiografie. Maar de schrijver is Dave Eggers en het is een roman.  De stijl is niet heel bijzonder, maar die eenvoudige stijl geeft het verhaal de juiste snelheid en sfeer.

De roman speelt zich af in Atlanta waar de hoofdpersoon wordt overvallen in zijn flat in Atlanta en later in het ziekenhuis lang moet wachten voor hij wordt geholpen. Het grootste deel van het boek gaat echter over de herinneringen die hij heeft aan zijn aan leven in Afrika, zijn levensverhaal: de vlucht uit zijn geboortedorp, de bombardementen, slachtpartijen, de voettocht naar Ethiopië, enzovoorts. Totdat hij vanuit het vluchtelingenkamp in Kenia naar Atlanta mag reizen.

Het mooie van dit boek is dat de gruwelijkheden vrij koel verteld worden door de hoofdpersoon en dat je niet voortdurend wordt lastiggevallen met een boodschap die zo nodig moet worden overgedragen. Oké, het is vreselijk wat er in Soedan is gebeurd en nog steeds gebeurt en de mensheid is slecht, maar dat wisten we toch al.

De vraag naar de waarde van je geboortegrond, je afkomst en tradities spelen voortdurend een rol. Ook de twijfel van de ik-persoon of hij er wel goed aan doet naar Amerika te gaan i.p.v. naar zijn ouders in Zuid-Soedan is erg aangrijpend. Hij lijkt een soort noodlot aan te trekken; iedereen gaat dood in zijn omgeving en het beloofde land Amerika heeft ook vele schaduwzijden. Wat zijn juiste keuzes in het leven? De titel ‘Wat is de wat’, sluit naadloos op deze twijfel aan en verwijzingen naar de titel keren enkele keren, precies goed gedoseerd in het boek terug. Ik ga deze titel hier verder niet uitleggen. Leest u het zelf maar, zou ik zeggen. Tegen het einde van het boek vallen allerlei gebeurtenissen wel heel mooi samen en besef je weer dat het een roman en geen echte autobiografie. Maar dit is nauwelijks een minpunt te noemen.

Geen opmerkingen: