W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1979-1988

 

Het derde deel van het ongebundelde werk van W.F. Hermans sluit goed aan bij de eerdere twee delen die ik las over de perioden 1952-1979 en 1988-1995. Dat wil ten eerste zeggen dat je niet veel leest over zaken die hem in extreme mate bezighielden. Deze stukken kwamen namelijk terecht in de bundels die hij samenstelde voor publicatie. Ten tweede lees je veel over niet eigentijdse zaken, zoals negentiende-eeuwse schrijvers en de geschiedenis van de fotografie. Actuele polemiek kreeg kennelijk voorrang in wat hij bij leven wilde bundelen.

 

W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1952-1979

De meest interessante delen van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans zijn de vier met ongebundeld werk. Dit tweede deel bevat stukken uit de periode 1952-1979. Het is een breed tijdvak waarin zijn belangrijkste werken tot stand kwamen, o.a. schreef hij zijn twee bekende romans De Donkere kamer van Damokles (1958) en Nooit meer slapen (1966). Hij kreeg in deze periode ruzie met Van Oorschot, hield zich intensief bezig met wat later de affaire Weinreb zou heten, hij verliet de universiteit in Groningen en hij verhuisde naar Parijs, waar hij als Age Bijkaart de Nederlandse samenleving becommentarieerde. Al deze zaken komen nauwelijks in dit deel aan bod omdat het meeste wat hij erover schreef in boekvorm is verschenen. 

W.F. Hermans – Ongebundeld werk 1988-1995

De Volledige Werken van Willem Frederik Hermans had ik de afgelopen jaren genegeerd. Los van de flinke prijs die je per deel moet neertellen heb ik bijna alles al in één of meerdere versies. Pas onlangs kwam ik erachter dat er enkele delen met ongebundeld werk zijn verschenen. Dit drieëntwintigste deel in de Volledige Werken is het vierde en laatste deel ongebundeld werk, uit de periode 1988-1995. 

Arnon Grunberg – De Grote Drie

Op de Dordtse Boekenmarkt kocht ik gisteren De Grote Drie, een groot formaat boek. Eerder liet ik het liggen vanwege de hoge nieuwprijs, later zag ik nog duurdere tweedehands exemplaren, maar gisteren kon ik hem niet laten liggen voor € 12,50.  Helaas zag ik later die dag ook 5 euro- exemplaren liggen.

W.F. Hermans – Nooit meer slapen

“De portier is een invalide”. Zo luidt de beroemde openingszin van deze klassieker. De toon is gezet. Hoofdpersoon Alfred Issendorf, voor zijn promotieonderzoek op zoek naar meteorietinslagen in Noorwegen, staat meteen op achterstand. Als op pagina één de portier al niet functioneert, wat zegt dat over de rest van de onderneming?

Willem Frederik Hermans – Annum Veritatis

Onder het pseudoniem Pater Anastase Prudhomme S.J. schreef Hermans in 1968 dit genieten boekje van 24 pagina's. Het pamflet is gericht tegen de Katholieke Kerk en tegen de filosoof Delfgauw. Het stuk is nogal gedateerd.

Willem Frederik Hermans – De liefde tussen mens en kat

Hermans was een groot kattenliefhebber. ‘De liefde tussen mens en kat’ is een uitgave  uit 1985, van de Bijenkorf, een winkel die toen nog veel aan literatuur deed.

Nooit meer typen. De schrijfmachinecollectie van W.F. Hermans

Hermans was een groot liefhebber van schrijfmachines. Hij schreef bijna nooit met een pen. Snel typen kon hij niet. Met twee vingers ramde hij zijn stukken op papier. 

Willem Frederik Hermans – Machines in Bikini

Hermans was jarenlang bevriend met Rudy Kousbroek. Zij deelden een passie voor apparaten en wilden samen een boek schrijven met veel illustraties, onder de titel ‘Machines in Bikini’. Het idee hadden zij al in 1965. Helaas, de vriendschap ging over en het is er niet van gekomen.

Willem Otterspeer – De zanger van de wrok

Twee jaar na het eerste deel van de grote Hermans-biografie van Willem Otterspeer is nu deel twee verschenen: bijna duizend pagina’s tekst. Het boek beslaat de jaren 1953-1995. Otterspeer hanteert dezelfde opzet als deel 1: chronologisch, hoofdstukken met sterk afgebakende onderwerpen en veel aandacht voor de inhoud van Hermans’ werk.

Bob Polak – Bij de dood van Willem Frederik Hermans (1921-1995)

Bob Polak is bekend van vele publicaties over Hermans, waaronder het Hermans-magazine. Het lag voor de hand dat hij bij de dood van Hermans dit boekje schreef/samenstelde.

W.F. Hermans – Het geweten van de Groene Amsterdammer

Het lezen van het tweede deel van de biografie van Hermans inspireert om boekjes van en over Hermans aan te schaffen die ik nog niet bezat. ‘Het geweten van de Groene Amsterdammer of volg het spoor omhoog’ is een brochure uit 1955 en gericht tegen J.B. Charles. Het  werd uitgebracht als Mandarijnen op zwavelzuur  nummer 1.

W.F. Hermans – De raadselachtige Multatuli

Na het luisteren van Max Havelaar was het tijd om deze biografie van Multatuli – die al 20 jaar in mijn kast staat - te gaan lezen.

Willem Frederik Hermans – Cascaden en riolen

Tijdens Hermans’ leven zijn er talloze kleine boekjes van hem uitgebracht. Ik verzamel deze uitgaven. Cascaden en riolen is een Nieuwjaarscadeautje van De Bezige Bij uit 1986. De tekst is uit 1943.

Willem Frederik Hermans – Richard Simmillion

Hermans heeft nooit een autobiografie gepubliceerd. Hij hield wel lange tijd een dagboek bij. Vanaf eind jaren 60 schreef hij een aantal verhalen in de ik-vorm. Deze ik-persoon is Richard Simmillion, Hermans alter-ego. In interviews heeft hij aangegeven dat deze verhalen autobiografisch zijn. Plannen om tijdens zijn leven deze te bundelen tot een echte autobiografie zijn op niets uitgelopen. In dit boek staan ze bij elkaar. Willem Otterspeer heeft er in zijn biografie veel gebruik van gemaakt. De verhalen lopen bijna parallel met de dagboeknotities van Hermans.

Willem Otterspeer – De mislukkingskunstenaar

Het heeft even geduurd, maar eindelijk is daar de grote biografie van W.F. Hermans. Willem Otterspeer is in 800 pagina’s gekomen tot aan het jaar 1952. Dat belooft nog een tweede en waarschijnlijk een derde deel. Hoe meer Hermans hoe beter.

W.F. Hermans – Gitaarvissen en banjoklokken

Dit prachtig uitgegeven boek kocht ik beneden de gangbare prijs en samen met het miniboekje Hollywood. Wat blijkt, de tekst van Gitaarvissen en banjoklokken is ook gebaseerd op zijn reis door Amerika en grotendeels gelijk aan die van Hollywood. Hermans heeft er alleen wat hoofdstukjes aan toegevoegd over de heenvlucht en over Las Vegas.

Hermans beschrijft een aantal souvenirs uit de souvenirwinkels in Las Vegas. Hij besluit met: “Geplukte kippen van rubber, die, zoals er uitdrukkelijk bij vermeld wordt , de toestand weergeven waarin de tourist uit deze stad vertrekt.”

Is Gitaarvissen en banjoklokken een miskoop? Welnee, het boekje ziet er mooi uit en staat leuk in de kast.

W.F. Hermans – Hollywood

Hollywood is een klein grappig boek uit 1970. Het formaat is afwijkend en het kent geen paginanummering. Het boekje is gevuld met aantekeningen van een reis door Amerika die Hermans in 1967 maakte; tussendoor staat zijn commentaar uit 1969.

W.F. Hermans – Het behouden huis

Het fijne aan de nieuwe bibliotheek in Spijkenisse, de Boekenberg, is dat je er gratis boeken kunt uitzoeken. Veel is het niet, maar ik vond deze Hermans. Natuurlijk had ik al een exemplaar, maar er is een goede bestemming voor gevonden. Ik kreeg meteen zin Het behouden huis te herlezen.

Gerrit Komrij – De tranen der ecclesia’s

Het zal niemand ontgaan zijn dat de jaarlijkse campagne Nederland Leest dit jaar in het teken staat van 'De Donkere kamer van Damokles'. Ter gelegenheid hiervan zijn er in de hal van de Centrale Bibliotheek een hoop Hermans-uitgaven te zien en te leen. Het meeste kende ik. Alleen dit boekje van Komrij had ik om onbegrijpelijke redenen nooit eerder gezien: meteen gekocht en gelezen.