Koos van Zomeren – Het leven heeft geen geheimen

Ik heb veel van Koos van Zomeren gelezen, maar Het leven heeft geen geheimen uit 2004 had ik gemist. Het boek kun je een roman noemen, iets waar Van Zomeren zelf ook verbaasd over lijkt te zijn. Het boek doet qua opzet denken aan zijn latere boeken Omstandigheden en Gevolgen. Ze bevatten een verhaal, maar de auteur is ook nadrukkelijk aanwezig in het boek om over dat verhaal en het ontstaan ervan te mijmeren. Zo ook in Het leven heeft geen geheimen: in het eerste deel verliest de hoofdpersoon zijn stem, in het tweede deel is de schrijver aan het woord en in het derde deel ontrafelt dezelfde hoofdpersoon een familiegeheim.

Koos van Zomeren – Gevolgen

Het maakt niet zoveel uit waar Koos van Zomeren over schrijft, vanaf de eerste pagina lees ik hem geboeid. Het zit denk ik in zijn afgemeten stijl en laconieke toon. Gevolgen kun je lezen als een vervolg op Omstandigheden uit 2020. Hoofdpersoon en alter ego van Van Zomeren is de gepensioneerde boekhandelaar Ronald Walraven. Hij is 76 jaar en op de achterflap lees je dat hij nog met beide benen buiten het graf staat. De ouderdom gaat wel tellen. Het wandelen in de Alpen moet hij opgeven en hij maakt zich meer en meer zorgen over de brieven die in zijn bureaula liggen en wellicht een roman vormen.

Koos van Zomeren – Wat wil de koe

 

In de jaren negentig van de vorige eeuw was ik een gretiger lezer van het NRC Handelsblad. Naast het wereldnieuws sloeg ik de schaakrubriek, de Bommelstrip, het Scryptogram en diverse columnisten nooit over. Een van de leukste columnisten was Koos van Zomeren. Vanaf maart 1992 tot aan juni 1995 schreef hij iedere dag een stukje op de voorpagina, totaal 1001 stukjes. In het jaar 2000 zijn ze allemaal gebundeld onder de titel Ruim duizend dagen werk, maar ook eerder bracht hij selecties uit. In 1995 verscheen Wat wil de koe. Ik kende alle stukje al, maar Koos van Zomeren herlezen is beslist geen straf.

 

Koos van Zomeren – Aan de Dijk

 

De grootouders van Koos van Zomeren groeiden op in ’t Rot, een wijkje in het dorp Herwijnen in de Betuwe. Het wijkje beslaat een dijk met dijkhuisjes. Zijn vaders vader heette Jan van Zomeren, Jan de Koedam op het dorp. Zijn zuster heette Jantje, Jans de Kip op het dorp. Zij trouwde met een Jan van Zomeren, Jan de Sies op het dorp. De vader van Koos van Zomeren groeide op in deze familie in zo’n piepklein huisje aan de dijk. Koos van Zomeren schreef eerder uitgebreid over Herwiijnen en zijn bewoners in twee delen privé-domein: Een jaar in scherven (1988) en Nog in morgens gemeten (2006). 

 

Koos van Zomeren - Omstandigheden

De laatste jaren beweerde Koos van Zomeren meermaals dat hij geen boeken meer zou schrijven. Vorig jaar verscheen Hooiberg, een verzameling herinneringen, anekdotes en gedichten die toch opeens een boek bleken te vormen. En nu ligt daar opeens de prachtige roman Omstandigheden. 

Koos van Zomeren – Hooiberg

Jaren geleden kondigde Koos van Zomeren aan dat hij geen boek meer zou schrijven. Het was genoeg geweest. Toch verschenen er daarna boeken van zijn hand, gelukkig maar. Ik ben nieuwsgierig naar alles wat hij schrijft: of het onderwerp zijn jeugd in Herwijnen is, of de dagelijkse wandelingen met zijn hond Stanley, of hij een politiek geladen thriller schrijft, of hele boeken over hazelwormen, orchideeën en klapeksters, het maakt mij niet uit. Ik verslind alles.

Koos van Zomeren – Otto’s oorlog

Vanaf 1977 schreef Koos van Zomeren een aantal politieke thrillers. In 1983 nam hij afscheid van dit genre. De roman Otto’s oorlog heeft wel een spannend element, maar het verhaal draait om de psychologie van de hoofdpersoon Otto Stein. Als kind maakte hij het bombardement op Rotterdam mee. Later werd zijn vader door de Duitsers weggevoerd om nooit meer terug te keren. Beide gebeurtenissen spelen door in de rest van zijn leven.

Koos van Zomeren - Alptraum

Met zijn vorige boek Alles is begonnen leek Koos van Zomeren zijn lange schrijversloopbaan af te willen sluiten. Wanneer Van Zomeren wandelt, denk hij na. Wanneer hij nadenkt voelt hij de behoefte om zijn gedachten op te schrijven. Een onderwerp dringt zich vanzelf op. De aanleiding voor Alptraum is een tragische, de dood van zijn hond Stanley. 

Koos van Zomeren – Minister achter tralies

Minister achter tralies is het vervolg op Haagse lente. Je kunt beide boeken als één verhaal lezen. CDA-minister Drion is de hoofdpersoon van deze ‘thriller’. Dezelfde gebeurtenissen die te lezen waren in ‘Haagse lente’ worden nu verteld vanuit het perspectief van Drion, een geheel ander verhaal!

Koos van Zomeren – Haagse lente

Koos van Zomeren heeft een enorm oeuvre opgebouwd. Zijn thrillers kende ik nog niet. Hij schreef er tussen 1977 en 1982 negen. Haagse lente uit 1981 is een politieke thriller. Dat wil zeggen, een politicus speelt een hoofdrol en er wordt een moord gepleegd. Verder heeft het weinig met het genre gemeen.

Koos van Zomeren – Alles is begonnen

Koos van Zomeren heeft een enorm oeuvre. Hij debuteerde in 1965 als dichter en schreef daarna een aantal romans. Begin jaren zeventig werkte hij voor het Vrije Volk en was hij actief binnen de extreem-linkse politieke beweging. Eind jaren zeventig publiceerde hij een aantal thrillers en was hij verslaggever bij minder linkse media.

Koos van Zomeren – Het verlangen naar klapekster

Koos van Zomeren wandelt bijna elke dag met zijn hond een rondje Veluwezoom. Hij bekijkt de natuur. In 2013 leverde dit een boek over hazelwormen op. Nu is er dit boek over de klapekster.

Koos van Zomeren – 1946

Koos van Zomeren is geboren in 1946. Hij heeft veel geschreven over de geschiedenis van zijn geboortestreek en over de geschiedenis van zijn familie. Dit boek uit 1999 draait om het jaar 1946. De ondertitel luidt ‘verkenning van een geboortejaar’. Het is opgebouwd uit hoofdstukjes van vier pagina’s. Hij publiceerde  de stukjes eerder in de NRC.

Koos van Zomeren – Naar de natuur

Koos van Zomeren heeft tientallen jaren over natuur in Nederland geschreven.  Dit is zijn afscheidsboek. Hij maakt in vierhonderd pagina’s de balans op van de natuur in Nederland en van zijn eigen leven. De vorm van Naar de natuur is een dagboek van anderhalf jaar. Vanaf juli 2009 beschrijft hij zijn wandelingen in de natuur en zijn ontmoetingen met natuurliefhebbers en -onderzoekers. De relatie met verschillende media komen aan bod. De resultaten hiervan in de NRC, de Groene en voor Vroege Vogels staan ook in dit natuurdagboek.

Koos van Zomeren – Het verlangen naar Hazelworm

Interessant als een schrijver die je volgt zich verdiept in een onderwerp waar jij nog nooit een gedachte aan hebt besteed. Koos van Zomeren wijdt bijna tweehonderd pagina’s aan de hazelworm. Ik bleef geboeid lezen.

Koos van Zomeren - Stanley

In de Bruna-serie Literaire juweeltjes las ik onlangs over de belevenissen van de oudere Stanley, dit eerste deel van een paar jaar geleden begint bij de geboorte van Stanley. Hij is een borderterriër, een niet erg bekend ras. Vooraf vraagt Koos van Zomeren zich af of het hem veel moeite gaat kosten om aan de nieuwe hond (na Rekel) te wennen. En stel dat hij heel jong al ziek wordt, dan heb je niet eens de kans gehad om van zo’n dier te gaan houden.

Koos van Zomeren – Stanley zet door

Literaire juweeltjes is een reeks die wordt uitgegeven door Bruna. De deeltjes kosten € 1,50 per stuk, maar tweedehands meestal meer. Er verschijnen er twaalf per jaar en Stanley is het meest recente deeltje van augustus 2013. Het bevat fragmenten uit Van Zomerens dagboek. Stanley is natuurlijk zijn hond; hij is al aardig op leeftijd, maar nog altijd fit. Van Zomeren trekt met hem de Alpen in.

Koos van Zomeren – Een gegeven moment

Het is geen toeval dat ik na het lezen van de Heimweefabriek dit boek uit de kast trok. In 1983 en 1984 interviewde Koos van Zomeren mensen die geboren waren in 1900. De meeste verhalen van deze tachtigers gaan over de eerste helft van hun leven.

Koos van Zomeren – Nog in morgens gemeten

Dit is mijn derde boek van Koos van Zomeren in korte tijd. Volgens R. is het zijn beste. Nog in morgens gemeten is het  vervolg op Een jaar in scherven . Van Zomeren keert terug naar zijn geboortestreek Herwijnen. Drie thema’s beheersen dit boek: de ruilverkaveling en wat dit met de mensen in de polder heeft gedaan, de moord op Leendert van Zandwijk in 1951 en zijn eigen nostalgische zoektocht naar familiewortels. Het overkoepelde thema is natuurlijk de tijd, verandering en de dood, maar dat geldt wel voor meer boeken. 

Koos van Zomeren – De witte prins

Nadat ik Een jaar in scherven had gelezen wilde ik meer Koos van Zomeren. De witte prins werd in dit boek genoemd als een afrekening met zijn communistische verleden. Ik heb het of niet goed onthouden of niet helemaal begrepen. Ik dacht dat De witte prins een soort autobiografie was, maar het bleek anders: een roman!