Kees ’t Hart en Maarten ’t Hart – De toetssteen

 

Kees ’t Hart en Maarten ’t Hart delen niet alleen hun achternaam, zij zijn ook bijna even oud, zijn beiden hartstochtelijke lezers en zij delen een passie voor Vestdijk. In januari 2020 stelde Maarten voor om een briefwisseling te beginnen over Vestdijk. Kees was meteen enthousiast. Dit leidde in acht maanden tijd tot zevenenzestig brieven die voornamelijk over Vestdijk gaan, maar ook over andere literatuur, filosofie en klassieke muziek. De geestdrift in hun brieven over alles wat zij gelezen hebben werkt aanstekelijk. Ik heb meteen een paar titels van Vestdijk genoteerd, die ik nog moet lezen.

 

Elsbeth Etty – Minnebrieven aan Maarten

Ik ben een groot liefhebber van het werk van Maarten ’t Hart. Ieder nieuw boek schaf ik meteen aan. Er is ook veel over hem geschreven. Dat probeer ik te lezen, maar zelden kom ik dan iets nieuws tegen. Grofweg kun je schrijven over iemands leven of over iemands werk. In een goeie schrijversbiografie zijn deze twee met elkaar verbonden. Graag zou ik een dikke biografie (waarom zijn biografieën altijd zulke onhandelbare dikke boeken? Een dundruk paperback leest toch veel fijner?) over Maarten ’t Hart willen lezen, maar daarvoor moet de schrijver eerst overlijden. Gezien zijn goede gezondheid zal dat gelukkig nog even op zich laten wachten.

 

Maarten ’t Hart – De nachtstemmer

Ik heb een zwak voor Maarten ’t Hart. Ieder nieuw boek van hem lees ik trouw, en met plezier. De nachtstemmer  heet zijn meest recente roman. Een amusant boek, tijdens het lezen moest ik vaak grinniken. De hoofdpersoon is een man met de wonderlijke naam Gabriel Pottjewijd. Hij is orgelstemmer en zoals hij zelf in het boek opmerkt bestaan er geen romans met in de hoofdrol een orgelstemmer, tot nu dus.

Maarten ’t Hart – De moeder van Ikabod

Plotseling was daar de nieuwe Maarten ’t Hart. Het is een verhalenbundel met de merkwaardige titel ‘De moeder van Ikabod’. Ik had nog nooit van de Bijbelse naam Ikabod gehoord. De vrouwelijke dominee uit het titelverhaal evenmin.

Maarten ’t Hart – Magdalena

Een nieuwe Maarten ’t Hart is altijd een feest. Dit boek over zijn moeder wilde hij al heel lang schrijven. Op haar verzoek heeft hij gewacht tot na haar dood. Maarten ‘t Hart verklaart, ook in interviews n.a.v. deze uitgave, dat hij zielsveel van zijn moeder hield. Als je het leest kun je je hierover verbazen. Zij was bazig, paranoia en tegen elke verandering gekant. Alles wat anders was dan in haar eigen jeugd, daar was zij op tegen.

Felix Eijgenraam – De plezierfactor

Ook over kleine onderwerpen kun je mooie boekjes schrijven. De plezierfactor gaat over het bijhouden van wat je gelezen hebt in een boekenschriftje. Het stamt uit de tijd dat internet nog niet bestond.

Jan-Dirk van der Burg – Olifantenpaadjes

Maarten ’t Hart leerde als bioloog over het verschil tussen mensen en dieren: dieren handelen instinctmatig, mensen gebruiken hun verstand. Een idioot onderscheid waar nu niemand meer in gelooft.

Maarten ’t Hart – De dichter van de kaarsen

Als bescheiden verzamelaar van boeken van Maarten ’t Hart kwam ik dit kleine boekje over de dichter Kavafis tegen. Het is uitgegeven ter gelegenheid van een poëziemanifestatie in Leiden in 2003. Naast de tekst van ’t Hart is er een stuk in opgenomen van Cees van Hoore. De oplage bedroeg 500.

Maarten `t Hart - De daverdreun

Maarten `t Hart houdt niet van popmuziek, dat is bekend. Ik was echter nog niet bekend met dit boekje over het onderwerp met de welluidende titel De daverdreun. Het is een gelegenheidsboekje uit 2002, niet verkrijgbaar in de boekhandel.

Maarten ’t Hart – Signeren

Weer een dun boekje van Maarten 't Hart aangeschaft, nog even en ik word een verzamelaar. ‘Signeren’ is een luchtig verhaal. Het gaat over het dilemma dat een schrijver soms de vreselijkste dingen moet doen omdat het publiek of de uitgever dit nu eenmaal willen.

In dit geval moet hij 500 exemplaren van een Duitse vertaling van een van zijn boeken van een handtekening voorzien. De dozen met boeken worden bij hem thuis bezorgd. Moeilijkheden bij het afleveren, gedoe bij het uitpakken en tenslotte het afzagen van een boomtak, waarbij het helemaal verkeerd afloopt. Kortom, gezeur op de vierkante millimeter, Maarten ’t Hart is er een meester in.

Maarten ’t Hart – De vrijwillige brandweer

Maarten ’t Hart lijkt zich overal voor te lenen. In 1991 schreef hij de tekst voor dit jubileumboekje van de vrijwillige brandweer. Enthousiast schrijft hij over zijn vader die jarenlang lid was van het corps in Maassluis. Maarten ’t Hart geeft een hele reeks redenen waarom zijn vader dit zo graag wilde. De dwingende behoefte om midden in de nacht brandjes te blussen zit daar niet tussen.

Maarten ’t Hart – De versnijdenis

De Versnijdenis is een uitgave van de ‘cahiers voor de letterkunde’ uit 1982 en bevat naast het titelverhaal het verhaal ‘De neef van Mata Hari. 

Maarten ’t Hart – Kramsvogels

Na het lezen van ‘Een vlucht regenwulpen’ inspecteerde ik mijn plank met boeken van Maarten ’t Hart en zag dat er nog wat ontbreekt. Er zijn heel wat gelegenheidsboekjes met werk van hem uitgebracht. Ik heb er meteen een paar tweedehands besteld. ‘Kramsvogels’ is zo’n boekje, uitgegeven door boekhandel de Kler ter gelegenheid van een verhuizing in het jaar 2000. De oplage is 1000 exemplaren.

‘Kramsvogels’ gaat over een schrijver met hartritestoornissen, die verdacht veel weg heeft van Maarten ’t Hart zelf. Hij schiet elke nacht wakker, vaak uit een droom over kramsvogels. Zijn hart bonst dan hevig.

In het eerste deel van het verhaal bezoekt hij na maandenlang uitstel de specialist. Er wordt niets gevonden en hij wordt doorverwezen naar een psychotherapeute. Onderweg fietst hij vijfmaal door rood en wordt aangehouden door de politie. Het citeren van Marcus 2 vers 27 - ‘De sabbat is gemaakt om den mens, en niet den mens om de sabbat’ – heeft weinig effect. De jongeman snapt niet waar hij het over heeft.

Het bezoek aan de therapeute voldoet niet aan de verwachtingen van de patiënt. Zij is niet mooi, maar vooral groot en gehuld in spijkerstof. De rok kruipt telkens ophoog. De enorme knieschijven die zichtbaar worden jagen hem de stuipen op het lijf.

Dit bezoek is de beste scene uit het boekje. In het tweede deel  bezoekt de hartritmestoornispatiënt het ziekenhuis om een schok toegediend te krijgen. Het is wat flauw proza, voornamelijk dialoog met een medepatiënt.

Maarten ’t Hart – Een vlucht regenwulpen

Elk jaar in november wordt met de campagne Nederland Leest een gratis boek verspreid onder de leden van Nederlandse bibliotheken. Dit jaar is ‘Een vlucht regenwulpen’ het boek dat met een absurd hoge oplage beschikbaar is voor het Nederlandse volk.

Maarten ’t Hart – De ontvoering

Ter gelegenheid van het 10-jarige bestaan van de Maassluise boekwinkel Het Keizerrijk verscheen dit boekje (oplage 1000 exemplaren) met een jeugdverhaal. Maarten is 10 jaar als er – totale verbijstering – een luxewagen de straat komt inrijden en bij hem voor de deur stopt. Zijn ouders zijn niet thuis en de meneer die uitstapt wil graag het graf van zijn vader bezoeken. De begraafplaats is gesloten en de vader van Maarten is beheerder van de begraafplaats. Maarten gaat met zijn zusje en broertje mee om de begraafplaats voor de man te openen. Met de rondrit door het dorp kan Maarten en de lezer zich wentelen in Maassluise nostalgie: het Hoofdje, het spoor, kruidenierswinkel van Groenewegen, etc.

Dit boekje van Maarten ’t Hart had ik even gemist toen het in februari uit kwam; en dan was het al een herdruk. Het is een echt ouderwets Maarten ’t Hart verhaal. In slechts 63 pagina’s vertelt hij de geschiedenis van bakker Stoof en zijn (stief)dochters: veel dialogen en smeuïge dorpse anekdotes. Waarschijnlijk allemaal echt gebeurd.  Leuk om te lezen als de regen in bakken uit de hemel valt. En voor slechts €1,50 bij de Bruna.

Maarten ’ t Hart – Dienstreizen van een thuisblijver

Een nieuwe Maarten ’t Hart moet ik altijd meteen aanschaffen. Het is een afwijking geef ik toe. Deze privé-domein bevat, hoe kan het ook anders, biografische stukken. De onderwerpen zijn niet verrassend, wel typisch Maarten ’t Hart: godsdienstwaanzinnigen (zevendedagsadventisten bijvoorbeeld),  klassieke muziek (wel Bach, niet Mahler), een afkeer van sociale verplichtingen en het lezen van mooie boeken. Een soort thema in deze bundel zijn ’t Harts wederwaardigheden met uitgevers en vertalers en de voortdurende druk die op hem wordt gelegd om lezingen te houden en uitgeversbeurzen te bezoeken, vooral in Duitsland waar hij heel succesvol is.