Willem Melching - De zelfdenker. Karel van het Reve 1921-1999

 

De zelfdenker is een zeer toepasselijke titel voor een biografie van Karel van het Reve. Mensen die het werk van hem kennen zijn het erover eens dat hij een eigenzinnige, intelligente en realistische denker was. Melching is historicus, gespecialiseerd in Duitse geschiedenis en groot bewonderaar van Karel. Zijn biografie gaat vooral over zijn denken. Hij noemt het een politieke biografie, waarin zijn ideeën en geschriften centraal staan. Het persoonlijke leven krijgt minder aandacht.

 

Karel van het Reve – Geschiedenis van de Russische literatuur

Het is denk ik de derde keer dat ik deze geschiedenis van de Russische literatuur lees; het kan ook de vierde keer zijn. De eerste druk is uit 1985. In 2014 verscheen de geïllustreerde uitgave. Ondanks de twintig jaar die er liggen tussen de vorige en deze lezing wist ik mij bepaalde passages uit het eerste hoofdstuk vrij precies te herinneren. Karel van het Reve geeft hier een verantwoording waarom hij dit boek heeft geschreven. Zoals bekend moest hij niets hebben van allerlei literair-wetenschappelijke analyses. Ook zegt de Russisch literatuur niets over het Russische leven of de Russische ziel.

Karel van het Reve - Apologie

Een apologie is een verweerschrift. Deze apologie is geschreven naar aanleiding van het liber amicorum (= een vriendenboek) dat Karel van het Reve kreeg aangeboden bij zijn zeventigste verjaardag.

Karel van het Reve - Dankwoord bij de aanvaarding van de P.C. Hooftprijs

Op de boekenmarkt van Zutphen kocht ik dit bescheiden boekje, waar ik al jaren naar op zoek was: het dankwoord van Karel van het Reve bij de aanvaarding van de P.C. Hooftprijs in 1982. Er waren 225 exemplaren van gedrukt; het boekje was niet voor de handel bestemd.

Knip dan, toe dan! Karel van het Reve in beeld

Alles wat Karel van het Reve heeft geschreven is te vinden in zijn verzameld werk. Toch verschijnt er met grote regelmaat een boek van of over hem: een nieuwe geïllustreerde druk van zijn Geschiedenis van de Russische literatuur, een verzamelbundel Karel van het Reve voor beginners of in dit geval een fotoboek.

Karel van het Reve - De meisjes van Zanzibar

Dit is een van die kleine boekjes van Karel van het Reve, die niet in de verzameling mag ontbreken. Er bestaan verschillende uitgaven van. De eerste druk had een oplage van 150 exemplaren en is niet goedkoop. Voor deze druk betaalde ik vijf euro op de Dordtse boekenmarkt.

Vladimir Nabokov – Het scheermes

Het scheermes was een cadeautje bij de eerste delen van de vertaling van het verzameld werk van Nabokov. Heel knap hoe hij in nog geen zeven pagina’s de tragiek van de Russische vluchteling weet neer te zetten.

Astolphe Marquis de Custine – Brieven uit Rusland

Deze brieven uit Rusland zijn geschreven halverwege de negentiende eeuw. Astolphe Marquis de Custine bezoekt drie maanden Rusland onder tsaar Nicolaas en keert terug met andere ideeën over het land dan voor zijn vertrek. Meteen bij de grens maakt hij kennis met het dictatoriale Rusland: eindeloos vragen, het doorzoeken van de bagage en lange wachttijden zonder dat je weet waarom. Iedere inwoner in Rusland is bij voorbaat verdacht, evenals bezoekers aan dit land.

Karel van het Reve en Dimitri Frenkel Frank voerden eind jaren 80 een korte briefwisseling naar aanleiding van de musical Tsjechov. Musicals zijn vreselijk maar dit leverde een leuk boekje op. Dimitri Frenkel Frank schrijft de langste brieven en vuurt in elke brief talloze vragen af op Van het Reve. Hij beantwoordt de vragen soms wel, soms niet. Dit levert wat irritatie bij de vraagsteller op. 

Uren met Karel van het Reve – Liber Amicorum

Ter gelegenheid van Reve’s zeventigste verjaardag werd in 1991 dit vriendenboek uitgebracht. Dergelijke boeken staan vaak vol met lofprijzingen. Dit is anders in deze bundel.  Naast verhalende stukken over bijvoorbeeld zijn manier van lesgeven is er een kritisch stuk van Hans van den Bergh gericht tegen Reve’s literatuuropvatting. 

Andrej Amalrik – Dagboek van een provocateur

Het lijkt zo lang geleden, de tijd dat de Sovjet-Unie naast wodka en kernwapens ook dissidenten voortbracht. Nobelprijswinnaars Solzjenitsyn en Sacharov zijn de twee bekendste. Amalrik had in de jaren zeventig enige bekendheid in Nederland. Karel van het Reve, die het voorwoord heeft geschreven van dit boek, had intensief contact met hem en heeft hem geholpen na zijn verbanning.

Karel van het Reve – De ouderwetse roman in Rusland

Het derde boekje dat ik kocht is Reve’s inauguratierede uit 1957. De tekst kende ik wel, maar de uitgave is mooi ouderwets (ook een gaaf exemplaar) en moest ik hebben. Zijn stijl is mooi, maar de lezing is vrij serieus. Hoewel je het relativerende, later een belangrijk element in zijn humor, wel al aantreft. Ook het bekende regelrecht ingaan tegen gangbare meningen komt in deze lezing naar voren. Voor de Reve-verzamelaar en liefhebber een tekst die je gelezen moet hebben. Hij is natuurlijk ook opgenomen in zijn verzameld werk (ik geloof deel 2) en in de bundel Rusland voor beginners.

Karel van het Reve – De Leidse Revisor

Het tweede boekje werd uitgegeven ter gelegenheid van zijn afscheid als hoogleraar in Leiden. Het is wel een flodderig uitgegeven boekje met nogal wisselende bijdragen: een bibliografie, stukjes over de eerste opvoering van de Revisor in 1835, een biografietje, enz. De leukste bijdrage is die van Maarten ’t Hart. In plaats van hem te prijzen haalt hij op keurig effectieve wijze  Reves ideeën over Karl Popper en het falsificatiebeginsel onderuit. Tot slot een belangrijk feitje. In café Barrera dronk Karel van het Reve altijd Campari! Het is maar dat u het weet. 

Karel van het Reve – Kanttekeningen bij Ton Regtien

Gisteren ontving ik mijn bestelling (voor een hele schappelijke prijs) van drie bijzonder boekjes voor mijn Karel-verzameling. Dit vlugschrift is gericht tegen een vertegenwoordiger van de studenten ’opstand’ eind jaren zestig Karel van het Reve laat in een paar pagina’s de volkomen warhoofdigheid van deze opstandelingen zien, prachtig.

U mag alles over mij schrijven. Interviews met Karel van het Reve

Als er iets nieuws van of over Karel van het Reve verschijnt koop ik het onmiddellijk. Dit is een bundeltje interviews, ik neem aan en selectie van de beste. Veel nieuws staat hier niet in maar het blijft leuk om Reve te lezen.

Theodor Holman - Karel

Al enige tijd zocht ik dit boekje over Karel van het Reve uit 1991. Nu is het herdrukt; ik heb het meteen gekocht. Het origineel is leuk als curiosum, de herdruk is volstrekt overbodig. Het boekje is vooral opgebouwd uit (soms paginalange) citaten van deels obscure stukken van Karel.