J.M. Coetzee – De Pool

 

Een boek van Coetzee valt nooit tegen. Deze recentste roman uit 2022, in 2023 in het Nederlandse vertaald door vaste vertaler Peter Bergsma, is kort en draait om een liefde tussen een Poolse pianist van in de zeventig en een twintig jaar jongere Spaanse vrouw. Op de achterflap wordt het een stroeve liefde genoemd. Omdat het verhaal vanuit de vrouw wordt verteld lees je over de twijfel en de stroefheid bij de vrouw. Voor de Pool lijkt het een duidelijke zaak, hij wil haar de rest van zijn leven bij zich hebben.

 

J.M. Coetzee – IJzeren tijd

Coetzee kan iets wat weinig schrijvers goed kunnen. Je begint te lezen en vanaf de eerste pagina’s ben je geboeid. Ik weet niet precies hoe dit komt. Het opmerkelijke is dat zijn romans niet beginnen met een spectaculaire gebeurtenis of uitgaan van een verrassend gegeven. Zijn taalgebruik is precies, zijn stijl wat sober en je wordt niet meteen verrast door geniaal geschreven zinnen. IJzeren tijd (Age of Iron, 1990, Nederlandse vertaling Peter Bergsma) begint met een beschrijving van een steegje naast het huis van diegene die aan het woord is, Elizabeth Curren, een oudere vrouw uit Kaapstad. Zij schrijft aan haar dochter, die in Amerika woont. De brief, de hele roman, is het relaas van de laatste maanden van haar leven. Zij heeft kanker en is ongeneeslijk ziek. 

J.M. Coetzee - Langzame man

 

De roman Langzame man uit 2005 (vertaling Peter Bergsma) begint met een ongeval. Paul Rayment, een gepensioneerde zestiger, wordt op zijn fiets in zijn woonplaats in Australië aangereden. In het ziekenhuis blijkt dat één been praktisch niet meer te redden is. Het wordt tot boven de knie geamputeerd. Paul verzet zich ertegen, maar hij heeft eigenlijk niets meer te willen. Bovendien is hij nog half verdoofd. Later weigert hij een prothese. De man denkt zelf te kunnen beslissen over zijn leven, maar die tijd is voorbij of heeft misschien zelfs nooit bestaan.

J.M. Coetzee – The Master of Petersburg

The master of Petersburgis een bijzonder boek. Meerdere mensen hebben het mij de afgelopen jaren aangeraden te lezen. Het verhaal speelt in 1869. ‘The Master’ is Dostojewski. Hij komt vanuit zijn woonplaats Dresden aan in Petersburg. Zijn stiefzoon Pavel die hier woonde is plotseling gestorven. Dostojewski bezoekt de hospita van Pavel. Hij huurt van haar de kamer van zijn stiefzoon als onderdeel van zijn rouwproces. De roman kent vanaf het begin een mysterieuze en soms hysterisch sfeer. 

J.M. Coetzee – Jongensjaren

Bijna elk boek van Coetzee is goed. Hij begint met vertellen en na één pagina ben je het verhaal ingezogen. In Jongensjaren schrijft hij over een jongen die opgroeit in Zuid-Afrika. Hoewel hij in de derde persoon schrijft is het verhaal (zijn verhaal) heel persoonlijk.

J.M. Coetzee – In het hart van het land

De boeken van Coetzee zijn bijzonder. Hij kreeg niet voor niets in 2003 de Nobelprijs voor de literatuur. Bij het lezen van In het hart van het land (1977) had ik regelmatig het gevoel: wat is dit? Wat lees ik hier? Het verhaal gaat over een vrouw op een afgelegen boerderij, die wraak neemt op haar vader. Het echte verhaal gaat over vrouwenonderdrukking, rassenscheiding, identiteit en eenzaamheid.

J.M. Coetzee - Elizabeth Costello

Elizabeth Costello is een gerenommeerd schrijfster uit Australië. Zij is 66 jaar en reist de wereld over om lezingen te geven. In deze bundel is een aantal lezingen van haar  opgenomen. En er wordt een verhaal omheen verteld.

J.M. Coetzee – Zomertijd

Zomertijd - vertaald door Peter Bergsma - is een roman, maar de vorm is afwijkend van een gewone roman. Het zijn brokstukken van een biografie over de schrijver John Coetzee, inmiddels overleden. Je kunt het ook lezen als een poging van Coetzee tot het schrijven van een autobiografie.

J.M. Coetzee – Portret van een jongeman

Portret van een jongeman (origineel Youth, vertaling Peter Bergsma) is samen met Boyhood: Scenes from Provincial Life het enige autobiografische werk van Coetzee. Na lezing ervan rest de vraag hoe hij in hemelsnaam van een in zichzelf gekeerde computerprogrammeur is uitgegroeid tot de schrijver van wereldformaat.

J.M. Coetzee – In ongenade (luisterboek)

In ongenade is een fantastisch boek. Voorgelezen door Hans Croiset wordt het alleen maar beter. Het grote thema is schuld en schaamte. Hoofdpersoon is David Lurie: begin vijftig, gescheiden, docent Engelse letterkunde aan de universiteit van Kaapstad, maar tegenwoordig heet dat zoiets als communicatiekunde.

J.M. Coetzee – Hij en zijn man

De titels van de boeken van Coetzee laten weinig los over de inhoud, bijvoorbeeld Dusklands, In the heart of the country, Age of Iron. Zo ook Hij en zijn man. Hij leefde op een eiland, keert terug naar de bewoonde wereld maar went niet aan andere mensen.

J. M. Coetzee – Dierenleven

Geïnspireerd door de Waiting tot the Barbarians heb ik dit dunne boekje meteen ter hand genomen, ook vanwege de inleiding van Rascha Peper. Helaas viel het wat tegen. Dierenleven is geen echt verhaal, maar ook geen essay. Het zit ertussenin: de schrijfster Elizabeth Costello houdt een lezing op een universiteit en spreekt over dierenleed.

J. M. Coetzee – Waiting for the Barbarians

Waiting for the Barbarians is een moderne klassieker. Intuïtief had ik een afkeer van Coetzee, waarom weet ik niet precies. De achterflap lezend leek mijn afkeer bevestigd door de opmerking dat er geen bepaalde plaats- en tijdsaanduiding in het verhaal zit.  Maar ik had ongelijk, het boek is geweldig en uiterst subtiel.