Thomas Heerma van Voss – Het Baltisch station

 

Van Oorschot heeft de reeks Terloops, boekjes waarin bekende auteurs over een wandeling schrijven of over het fenomeen wandelen. Ambo Anthos heeft sinds vorig jaar een reeks over treinreizen, Spoorslag. Ik ontdekte deze serie pas dit jaar. Het Baltisch station is al het zevende deeltje. Thomas Heerma van Voss schrijft over zijn treinreis naar het Tallinn in Estland. Hij verbleef er ooit een maand met zijn ex-vriendin L. Een kennis uit Tallinn verklaarde hem voor gek om met de trein te gaan, maar had hem wel haar huis aangeboden om te verblijven. Onderweg liet zij echter weten dat zij zich in de datum had vergist, haar huis was al verhuurd. Thomas reist desondanks naar zijn eindbestemming, zonder te weten waarom hij dit precies wil.

Detlev van Heest – Het verdronken land

 

Een jaar nadat Detlev van Heest De verzopen katten en de Hollander en Pleun uitbracht verscheen in 2011 Het verdronken land, met als ondertitel Terug naar Japan. Het boek is een bundeling van drie reisverslagen, de eerste uit 2009, de andere twee uit 2011. In alle reizen staat het terugkijken op zijn eerdere verblijf in Japan centraal. Hij zoekt oude bekenden op, denkt terug aan zijn ex Annelotte en vraagt zich af wat hij met zijn leven aan moet. De verslagen tonen ook zijn zucht naar vriendschap en misschien de onmogelijkheid ervan. “Voor mezelf stel ik voor de zoveelste keer vast dat ik met niemand blijvend bevriend kan zijn, zelfs niet met mijn levensgenoot.”

Bart Jungmann – Luik, een liefdesverklaring

Bart Jungmann was lange tijd werkzaam voor de Volkskrant als (sport)verslaggever en schreef ook enkele (sport)boeken, zoals een biografie over Piet Keizer. Na zijn pensioen besloot hij een half jaar in Luik te gaan wonen en hield hierover een dagboek bij. Hij is wat vaag over zijn keuze. De verhuizing ziet hij als een rite de passages, een begin van een volgende levensfase, maar de plek heeft waarschijnlijk ook te maken met herinneringen aan de stad uit de tijd dat hij er als wielerverslaggever rondliep. En hij noemt Georges Simenon als reden voor zijn tijdelijke verhuizing. Hij bewondert de schrijver-journalist en noemt deze geboren Luikenaar zeer geregeld in zijn boek. Bovenal denk ik dat het de aantrekkingskracht van het onbekende was dat hem trok naar deze stad met een rauw randje, een vaag romantisch idee. En het werkte, Jungmann werd verliefd op de stad Luik.

 

Raoul de Jong – Jaguarman

Raoul de Jong is een meester in het mixen. In zijn boeken beoefent hij meerdere genres tegelijkertijd en door elkaar heen. In Jaguarman, zijn meest recente boek, is dit niet anders. Het boek is geschiedenis, het is autobiografie, fantasie, een reisverhaal met vele bijzondere ontmoetingen en meer. Er staan zelfgemaakte tekeningen in en hij gebruikt noten zoals in een wetenschappelijke verhandeling. Hij schrijft lichtvoetig terwijl de onderwerpen soms zwaar zijn. Het centrale thema is Suriname. Raoul de Jong groeide op bij zijn Nederlandse moeder. Toen hij op achtentwintigjarige leeftijd zijn Surinaamse vader ontmoette werd zijn interesse in zijn vaderland aangewakkerd en ging hij op onderzoek uit. Voor alles is Jaguarman een zoektocht.

 

Witold Szablowski – Aan tafel bij dictators

Van de Poolse journalist Witold Szabłowski verscheen enige jaren geleden het opmerkelijke boek Dansende beren, over berentemmers in Oost-Europa en de ongemakkelijke vrijheid die de beren kregen na het verbod op het houden van dansberen. Hij vergeleek deze bevrijding met de vrijheid die Oost-Europese landen verkregen na het wegvallen van de Sovjet-dictatuur. In Aan tafel bij dictators pakt Szabłowski wederom een bijzonder onderwerp bij de kop. Hij reisde de wereld af om vijf koks te interviewen van evenveel dictators: Saddam Hoessein, Idi Amin, Enver Hoxha, Fidel Castro en Pol Pot. Naast de persoonlijke verhalen van de koks geeft deze benadering een apart inzicht in totalitaire regimes.

Andrea Wulf – De uitvinder van de natuur

Alexander von Humboldt (1769-1859) was een bijzondere man en de grootste wetenschapper van zijn tijd. Andrea Wulf heeft een prachtig boek over hem geschreven. ‘De uitvinder van de natuur’ is een biografie, maar het geeft ook een beeld van de stand van wetenschap in zijn tijd. Bovendien besteedt zij veel aandacht aan de invloed die Von Humboldt had op zijn tijdgenoten en navolgers.

Witold Szablowski – Dansende beren

Dansende beren is een heel bijzonder boek. Het is een reisboek met twee thema’s, die Witold Szabłowski zonder dat te zeer te benadrukken met elkaar verbindt. In het eerste deel vertelt hij het bizarre verhaal van de laatste berentemmers van Europa. In het tweede deel volgt het verslag van zijn bezoeken aan landen waar het communisme eens heerste of nog heerst. In de NRC kreeg het boek terecht vijf sterren.

Auke Hulst – Motel songs

Auke Hulst lijkt in ieder nieuw boek een ander genre te willen uitproberen. ‘Slaap zacht, Johnny Idaho’ speelt in de nabije toekomst en kun je bestempelen als sciencefiction. ‘Kinderen van het ruige land’ is sterk autobiografisch en vertelt het verhaal van een jongen die samen met zijn broer opgroeit op het platteland. De vader is dood, de moeder is vaak afwezig. In ‘Motel songs’ mengt Auke Hulst in één boek reisverhalen, essays over overleden helden en herinneringen aan zijn vader. Bovendien bevat het boek de songteksten van de nummers die hij onderweg opnam, de cd wordt meegeleverd bij het boek.

Niko Tinbergen – Eskimoland

De latere Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen reisde in 1932 met zijn vrouw naar Groenland. Zij zouden er ruim een jaar blijven. Hun wetenschappelijke werk bestond uit het observeren van vogelgedrag. Hier legde Tinbergen de basis voor zijn ideeën over het onderzoek naar diergedrag. ‘Eskimoland’ is het verslag van dit jaar, waarin zij nauw samenleefden met de lokale bevolking.

Raoul de Jong – It’s amaaazing

Ruim tien jaar geleden ging Raoul de Jong voor het eerst naar New York. Hij heeft 50 dollar bij zich. Zijn ontdekkingstocht begint wanneer hij een metrostation uitloopt en op Time Square staat: het centrum van de wereld!

Raoul de Jong – De grootsheid van het al

Raoul de Jong is een padvinder in de geheime orde van Puck en loopt in die hoedanigheid van Rotterdam naar Marseille, waar zijn moeder woont. Volgens de statuten mag een padvinder in de orde van Puck niet opgeven en niet liften, maar in artikel 5 staat: “Een padvinder in de orde van Puck is ook maar een mens.”

Andrzej Stasiuk – Onderweg naar Babadag

“Het is goed leven in onduidelijke landen, aangezien hun grenzen meer ruimte in zich hebben dan de geografie aangeeft.” Stasiuk is een bekende Poolse schrijver van verhalen, romans en journalistiek werk. Onderweg naar Babadag is een reisboek naar deze onduidelijke landen ergens tussen Polen en Turkije.

Jan Brokken – Baltische zielen

Ik had nog niet eerder een boek van Jan Brokken gelezen en kende hem slechts van naam. Verbazingwekkend als je ziet wat voor stapel boeken hij heeft geschreven. En als je Wikipedia mag geloven is het ene boek nog fantastischer dan het andere, een en al lof. Dat schept verwachtingen.

Paul Theroux – The happy isles of Oceania

Voor de vakantie had ik deze pil van dik zevenhonderd pagina’s meegenomen.  De Fiji-eilanden liggen afgelegen, Hoenderloo is ook niet naast de deur. Paul Theroux reisde heel Oceanië door, vanaf Nieuw Zeeland en Australië, naar Tonga, Samoa, Paaseiland, Hawaii en alles wat daar tussen ligt. Hij nam zijn eigen Kajak mee om rond te peddelen. Het is een prachtig boek.

Marcellus Emants – Op reis door Zweden

In de bibliotheek zag ik vlak voordat we naar Stockholm gingen dit boek uitgestald staan. Nadat ik de eerste pagina had gelezen heb ik het toch maar aangeschaft in plaats van geleend. Op deze eerste pagina stelt Emants dat driekwart van de reizigers voor hun plezier reist, anders gezegd om te ontsnappen aan de verveling. “Het overblijvende vierde deel bestaat uit reiziger voor wetenschappelijke doeleinden, voor kunst, voor torpedostelsels, voor mensenkennis, enzovoorts…” 

Mungo Park – Travels in the interior of Africa

Mungo Park was arts en ontdekkingsreiziger. Hij leefde eind 18^de - begin 19^de eeuw en wilde de loop van de Niger verkennen. Hij was een van de eerste witte mannen die het binnenland van West-Afrika introk. Dit boek is een compleet verslag van de eerste reis in 1795-1797 en fragmenten van zijn tweede reis in 1805-1806, waarvan hij niet terugkeerde. Het is mij een raadsel waarom hij deze tweede reis maakte, na alle verschrikkingen van de eerste. De eerste reis zat vol ontberingen: hitte, tornado’s, berovingen, gevangenschap en totale uitputting. Dan nog de wilde beesten, ziekten, koorts en zwermen bijen die een mens letterlijk kunnen doodsteken.