Gerwin van der Werf – De krater

 

Dit jaar werd de Boekenweekgeschenkauteur niet aangewezen door een of andere commissie, maar kon iedere Nederlandse schrijver een novelle indienen waaruit een jury een keuze kon maken, uiteraard anoniem. 149 schrijvers stuurden een verhaal in. Ik vroeg mij meteen af wat er met al de niet gekozen verhalen gaat gebeuren; waarschijnlijk worden er dit najaar opmerkelijk veel novellen uitgebracht van rond de negentig pagina’s. Ik kende het werk van Gerwin van der Werf nog niet. Dat is alvast een voordeel van het op deze manier kiezen van een auteur. We hebben de laatste jaren heel wat geschenken gezien van grote namen; werk dat je al kent en dat dan toch nog weet tegen te vallen, zoals van Pfeijffer, Op de Beeck, Wieringa en Verhulst. Daartussendoor zaten mooie novellen van Spit, Bervoets en Van der Zijl.

De Chabotten – Gezinsverpakking

 

Meestal lees ik geen recensies voordat ik iets schrijf over een boek dat ik gelezen heb. Bij Gezinsverpakking viel er niet aan te ontkomen iets mee te krijgen van wat anderen van dit Boekenweekgeschenk vonden. Vooraf was er al kritiek op het feit dat het geschenk is geschreven door zes mensen, waarvan er een aantal nooit iets heeft gepubliceerd. De teneur bij de recensenten was dat het een aardig boekje is, vooral omdat de auteurs met elkaar zo’n gezellige familie vormen, maar dat de verhalen, anekdotes en jeugdherinneringen nogal wisselend van kwaliteit zijn.

 

Lize Spit – De eerlijke vinder

Ik ben een liefhebber van het werk van Lize Spit en was daarom erg blij dat zij het Boekenweekgeschenk ging schrijven. Ik zag ook het risico. De traditie heeft naar mijn idee de afgelopen twintig jaar maar een paar geslaagde geschenken opgeleverd. Opmerkelijk is dat hier twee boeken van vrouwelijke auteurs bij zitten - Hanna Bervoets en Annejet van der Zijl - terwijl het gros door mannen is geschreven. Het Boekenweekgeschenk schrijven is een grote eer; je zou verwachten dat schrijvers hun uiterste best doen iets moois af te leveren, maar misschien hebben zij moeite met het formaat van een kleine roman. Dit gevaar zag ik ook bij Lize Spit als auteur. Zij schreef twee prachtige romans van flink formaat. Haar manier om langzaam een verhaal op te bouwen rond een klein aantal personages heeft zij echter met succes toegepast op De eerlijke vinder.

Ilja Leonard Pfeijffer – Monterosso mon amour

 

Ilja Leonard Pfeijffer mocht dit jaar het Boekenweekgeschenk schrijven, een logische keuze. Hij heeft inmiddels een aardig oeuvre opgebouwd en is min of meer bekend van de televisie. Hij is een prima ambassadeur voor de promotie van het boek, want dat is het doel van de Boekenweek. Bovendien is hij een auteur waarvan je verwacht dat hij raad weet met het thema ‘Eerste liefde’. 

Hanna Bervoets – Wat wij zagen

 

Boekenweekgeschenken worden in de regel slecht besproken en eerlijk gezegd heeft dit genre de laatste twintig jaar hooguit vijf titels opgeleverd die ik zelf als leestip zou aanraden. Ligt dit aan de keuze van de auteurs? De laatste twee decennia waren dit wel eens schrijvers die gekozen werden vanwege hun verdiensten in het verleden. Als eerbetoon mochten zij het geschenk schrijven. Dit leverde niet hun beste werk op; ik denk aan Jan Wolkers, Kees van Kooten, Tim Krabbé en Jan Siebelink. Ik heb ook het idee dat het formaat van ongeveer negentig pagina’s niet voor iedereen ideaal is. Bij Griet Op de Beeck had ik het gevoel dat zij een hele roman wilde proppen in haar novelle Gezien de feiten. Soms is het gewoon een kwestie van smaak en is er gekozen voor een auteur waar ik zelf weinig mee heb. Na het lezen van het geschenk van Joost Zwagerman werden mijn vooroordelen alleen maar bevestigd. En tenslotte, een auteur kan ook gewoon nee zeggen wanneer hij tijdens het schrijfproces in de gaten krijgt dat een boek gaat mislukken.

Annejet van der Zijl – Leon & Juliette

Het Boekenweekgeschenk van dit jaar werd overschaduwd door alle ophef rond het Boekenweekessay van Özcan Akyol. Dat is jammer want Leon & Juliette is het beste Boekenweekgeschenk sinds jaren. Van der Zijl schrijft vooral non-fictie, met name levensverhalen. Haar uitgangspunt is dat een waargebeurd levensverhaal wel spannend moet zijn. Het verhaal van Leon & Juliette is zowel waargebeurd als spannend. 

Jan Siebelink – Jas van belofte

Als het schrijven van het Boekenweekgeschenk de bedoeling heeft om de gevraagde auteur te eren vanwege zijn of haar verdiensten voor de Nederlandse literatuur, dan heeft de CPNB met Jan Siebelink een prima keuze gemaakt. Zelf denk ik dat voor de promotie van het Nederlandse boek meer gebaat is bij een meer verrassende keuze: een jonge schrijver die iets nieuws kan laten zien.

Griet op de Beeck – Gezien de feiten

De eerste twee boeken van Griet op de Beeck heb ik met veel genoegen gelezen. Genoegen is misschien niet het goede woord vanwege de zware thema’s in haar werk. De verhalenbundel ‘Gij nu’ vond ik een stuk minder sterk en haar daarop volgende roman ‘Het beste wat we hebben’ heb ik overgeslagen. Nu heeft zij het Boekenweekgeschenk mogen schrijven. Het formaat van 94 pagina’s dwingt de auteur er een lang verhaal of een korte roman van te maken. Op de Beeck is hier niet goed in geslaagd.

Herman Koch – Makkelijk leven

Over het Boekenweekgeschenk wordt vaak gezeurd. Twee voorbeelden. De opgelegde omvang is te beperkt. Dat is onzin. Als je kunt schrijven, kun je ook met minder woorden een goed verhaal vertellen. En, het boek wordt bijna altijd geschreven door een man. Dat klopt, en dat moet veranderen. Er is voldoende talent om het de komende tien jaar door vrouwelijke auteurs te laten schrijven.

Esther Gerritsen - Broer

Het Boekenweekgeschenk wordt tijdens de Boekenweek vaak de lucht in geprezen. Later is de algemene mening dat de schrijver met het Boekenweekgeschenk niet zijn beste werk heeft laten zien. Terugkijkend vind ik de geschenken van de laatste vijftien jaar inderdaad wat tegenvallen. Zij zijn in deze periode uitsluitend door mannen geschreven. Is er een samenhang?

Dimitri Verhulst – De zomer hou je ook niet tegen

Ik was erg blij met de keuze van Dimitri Verhulst als schrijver van het Boekenweekgeschenk. Zijn werk sluit nauw aan bij het thema waanzin. In bijna elk boek van hem komen verschoppelingen of gekken voor. Of zo worden zij gezien door anderen. In ‘De zomer hou je ook niet tegen’ - overigens een uitstekende titel -  is de gek een zwaar gehandicapte jongen, die op de dag dat hij zestien wordt, door een man van begin zestig wordt meegenomen uit een inrichting.

Tommy Wieringa - Een mooie jonge vrouw

In een uitzending van De Wereld Draait Door werd het Boekenweekgeschenk van dit jaar de lucht in geprezen. Andere media kwamen eveneens sterren tekort om de novelle te waarderen. Ik word dan sceptisch: werkelijk groot schrijverschap of slimme marketing? Lezen is de manier om erachter te komen.

Kees van Kooten – De verrekijker

Kees van Kooten is de ideale Boekenweekgeschenkschrijver. Hij schrijft literatuur, is een bekende Nederlander, kan grappig vertellen en is erg sociaal. De boekenweek was een succes dit jaar. De verrekijker heb ik met plezier gelezen.

Tom Lanoye – Heldere hemel

Heldere hemel is het Boekenweekgeschenk van dit jaar. Het formaat van het geschenk zit altijd tussen een novelle en roman in. Voor Lanoye is dit de juiste lengte. Zijn vorige roman, Sprakeloos, duurde mij te lang, terwijl hij goed schrijft en nog beter voorleest. De trilogie die hij ruim tien jaar terug schreef heb ik gelezen, maar nergens dacht ik: wat is dit geweldig. Eigenlijk heeft Lanoye nooit zijn debuut Een slagerszoon met een brilletje weten te overtreffen. Of is dat flauw om te schrijven?

Kader Abdolah – De Kraai

Het Boekenweekgeschenk van dit jaar is het verhaal van een vluchteling uit Iran, thans handelaar in koffie te Amsterdam. Hij blikt terug op zijn leven in zijn vaderland, de tocht via Istanbul naar Nederland, zijn drang om schrijver te worden en zijn inzet om de Nederlandse taal te leren. Is het verhaal soms autobiografisch? Het boekje leest lekker weg. Ik ken het andere werk van Kader Abdolah niet, maar dit Boekenweekgeschenk leest als een introductie voor zijn overige werk. Ooit zal ik ‘Het huis van mijn vader’ lezen.