J.J. Voskuil – De bodem van het bestaan. Dagboeken 1976-1980

Het lezen van Voskuil heeft iets verslavends. Dit vijfde deel dagboeken brengt weinig nieuws, maar ik wil het toch helemaal uitlezen, soms tegen heug en meug. De ruzies met Lousje nemen zulke bizarre vormen aan, dat je uit plaatsvervangende schaamte eigenlijk wilt stoppen, toch ga je door. Daarbij moet ik wel telkens bedenken dat het de blik van Han is; hij beschrijft deze ruzies, wellicht zou zijn vrouw het heel anders verwoorden, ter illustratie een citaat van een onbegrijpelijke ruzie: ‘Ik vraag of ik een opmerking over de giro-overschrijving die ter verzending klaar ligt mag maken. - Nee dat mag ik niet. - Maar er staat een fout in. - Dat interesseert haar niet en bovendien: ze maakt geen fouten. - Dat is me bekend, maar er staat dit keer toch een fout in, want ze heeft het nummer van de rekening niet vermeld. - Het lijkt er even op of ze onzeker wordt. Wat is dat dan voor nummer. - Dat nummer staat onderaan de rekening met het verzoek dat te vermelden. - Ze heeft zich alweer in haar macht. Dat interesseert haar niet. Ze heeft het altijd zo gedaan en zo is het goed. - Op mijn opmerking dat dit de eerste keer is dat zij deze rekening betaalt, geeft ze niet eens antwoord meer.’

J.J. Voskuil - Uitzicht op geluk. Dagboeken 1974-1976

Het vierde deel van de Dagboeken van Voskuil beslaan ruim twee jaar. Het deel is met bijna achthonderd pagina’s het dikste tot nu toe. Er gebeuren in deze jaren twee belangrijke dingen: zijn vader wordt steeds zieker en komt te overlijden; dit zorgt voor de nodige conflicten en ongemakkelijke situaties met familieleden. Daarnaast krijgt Meertens een beroerte en belandt hij in een zorgcentrum. Voskuil bezoekt hem geregeld en probeert uit zijn gemurmel boodschappen op te vangen. Verder is het op kantoor en thuis als vanouds: hij voelt zich met collega’s nooit op zijn gemak en Lousje grijpt het minste of geringste aan om ruzie met hem te maken.

J.J. Voskuil - Martelaarschap. Dagboeken 1965-1974

Onlangs verscheen het vijfde deel van de reeks dagboeken van Voskuil en werd het tijd mijn achterstand in te lezen en deel drie uit de kast te pakken. Martelaarschap beslaat de jaren 1965-1974, maar tot aan de zomer van 1973 zijn er lange periodes waarin hij niet schreef. Hij voltooit in 1968 het boek Binnen de huid, dat pas na zijn dood zal verschijnen. Hij is daarna, of als gevolg hiervan, voor langere tijd te uitgeteld of te ontgoocheld om zijn dagboek bij te houden. Zelf schrijft hij dat hij geen greep meer had op de situatie en daarom niet kon schrijven. Op 10 juni 1973 pakt hij het weer op, maar heeft hier grote moeite mee: ‘Vanavond, nu het weer zo is, moet ik me daartoe dwingen, omdat ik niet weet wat ik schrijven moet, zo volstrekt zinloos lijkt alles me.’

J.J. Voskuil – Capitulatie. Dagboeken 1955-1965

Na het lezen van het eerste deel van de dagboeken van Voskuil zag het er niet naar uit dat ik de volgende delen ook zou lezen. Ik kwam er niet helemaal in. Zijn belevenissen waren vooral saai, de discussies soms onnavolgbaar en zijn manier van schrijven wat onsamenhangend. Gelukkig adviseerden de kenners om door te lezen. Dit tweede deel over de periode 1955-1965 is inderdaad veel beter. Ik voelde soms zelfs alsof ik de leeservaring van Het Bureau aan het herbeleven was.

 

Detlev van Heest – Parkeren in Hilversum

 

Detlev van Heest is een schrijver die ik om de verkeerde redenen links heb laten liggen. In de jaren 2010-2011 verschenen er drie dikke romans van hem, die in mijn herinnering goed besproken werden, maar waarin de schrijver steevast met Voskuil werd vergeleken. De vergelijking viel niet uit in het voordeel van Van Heest. Je kunt beter het origineel lezen dan een mindere imitatie, en daarom las ik hem niet. Toen ik zijn nieuwe roman zag liggen werd ik toch nieuwsgierig. De uitgave van Van Oorschot ziet er, zoals bijna alles van deze uitgeverij, zeer aantrekkelijk uit. En het onderwerp, het leven van een parkeercontroleur in Hilversum, sprak mij onmiddellijk aan. Je kunt over alles een goeie roman schrijven, maar als ik vandaag moet kiezen lees ik liever over een vijftiger die bonnen uitdeelt in Het Gooi, dan bijvoorbeeld over een Amsterdamse adolescent in identiteitscrisis.

 

J.J. Voskuil – Bijna een man. Dagboeken 1939-1955

Begin november begon ik in dit eerste deel van de dagboeken van Voskuil (1926-2008). Dat zegt al iets over wat ik vond van de ruim 650 pagina’s tekst. Bij het verschijnen van ieder deel van Het Bureau spoedde ik mij eind jaren negentig naar de boekwinkel om de honderden pagina’s in een paar dagen te verslinden. Dit dagboek, inmiddels zijn er nog twee delen verschenen, is anders van stijl, maar ook niet zo anders dat je de schrijver van Het Bureau er niet meer in herkent. Wat het dan precies maakt dat ik soms nauwelijks door de tekst heen kwam is mij niet helemaal duidelijk. Ligt het aan mijn smaak die misschien is veranderd of is Voskuils dagboek gewoon niet zo erg geslaagd en had het beter onuitgegeven kunnen blijven?

 

J.J. Voskuil – Ik ben ik niet

Een nieuw boek van een favoriete schrijver is altijd een feest. Vooral als deze al jaren dood is en je geen nieuw werk meer verwacht. Voskuil schreef, wat ik niet wist, in de jaren vijftig zeer frequent stukken in literaire tijdschriften en kranten. Deze zijn gebundeld in Ik ben ik niet.

J.J. Voskuil – De Buurman

Liefhebbers van Voskuil hebben De Buurman natuurlijk al in huis en gelezen. Mensen die nooit Het Bureau hebben kunnen uitlezen moeten niet aan dit nieuwe boek beginnen. Wat is er zo leuk aan  De Buurman? Voskuil toont net als in al zijn boeken heel precies in een eenvoudige stijl een langzame ontwikkeling. Deze keer de vriendschap met een homostel dat boven hen komt wonen.

Bzzlletin 264 - J.J. Voskuil, Frida Vogels & Bert Weijde

Omdat ik alles over Voskuil en Vogels wil lezen was ik al enige tijd op zoek naar dit themanummer. Vorige week trof ik het aan bij de Slegte (via boekwinkeltjes). Over Voskuil staat er niets in dat ik nog niet wist, maar het blijft leuk om te lezen.