David Vann (1966) is een van mijn favoriete hedendaagse Amerikaanse schrijvers. Hij brak pas laat door omdat hij jarenlang geen uitgever kon vinden voor Legend of a suicide. Dit prozadebuut kwam uiteindelijk in 2008 uit en werd een goot succes. Hierna volgde in 2011 Caribou Island, dat in hetzelfde jaar uitkwam in de Nederlandse vertaling van Arjaan van Nimwegen. Al het prozawerk van David Vann is beschikbaar in het Nederlands. Zijn twee non-fictie boeken, die ik beide nog niet heb gelezen, zijn niet vertaald.
Caribou Island speelt in Alaska, waar Vann de eerste jaren van zijn leven woonde. In de roman zie je grote thema’s terug die spelen in al zijn werk: eenzaamheid, obsessief gedrag, zelfmoord en iemand die een ander meeneemt in zijn eigen zelfvernietiging. Gary is een man van in de vijftig, hij getrouwd met Irene. Het stel woont in Alaska, waar zij naartoe verhuisden omdat Gary zich hier wilde concentreren op het afronden van zijn promotieonderzoek. Hij faalde, maar zij bleven er wonen en kregen twee kinderen, die ook in Alaska zijn blijven wonen. In de roman volg je hun levens.
Het verhaal begint met een korte scène waarin Irene haar dochter Rhoda vertelt over de zelfmoord van haar moeder. Hierna schakelt Vann over naar een wilde boottocht van het echtpaar naar Caribou Island, een onbewoond eiland, dat in een groot meer nabij hun huis ligt. Gary heeft zijn vrouw meegesleept in het bizarre idee een blokhut te bouwen op het eiland en er te gaan wonen. Ondanks het slechte weer stond hij erop de eerste lading hout voor het bouwen van de hut, vandaag over te brengen. De boot zinkt zowat en de twee zijn na het uitladen kapot. Irene ligt een dag later doodziek op bed. Gary schenkt haar nauwelijks aandacht, hij is te druk met de volgende stappen voor de bouw van zijn hut. Dit wordt een obsessie voor Gary en telkens vraag je je af wat hem bezield. Irene vergelijkt het eens met de bouw van een heiligdom, een kerk. De gedrevenheid heeft inderdaad iets religieus. Zijn huidige gedrag past in een patroon. Zijn hele leven is Gary al bezig met grootse ondernemingen die jammerlijk mislukken. Hij zet zich volledig voor iets in, maar heeft te weinig kennis, geen geduld en kan niet plannen. Ook het blokhutplan is gedoemd te mislukken, in weerwil van de enorme inspanningen die hij pleegt en waarbij hij zijn vrouw nodig heeft. Het wordt al herfst en ondanks de kou bivakkeren zij op het eiland in een tent om maar voor de winter klaar te zijn met de bouw.
Hun dochter Rhoda wordt ongerust, ook omdat er geen telefoonverbinding met het eiland is. Haar leven gaat niet over rozen. Veel vrienden zijn weggetrokken om elders een beter bestaan op te bouwen. Haar ouders zijn een reden om hier te blijven, maar ook haar relatie met Jim. Hij is tandarts, wat ouder dan zij en hij verdient goed. Ze wonen samen, maar Rhoda wil graag met hem trouwen. Net als haar ouders is zij op zoek naar een beter leven. Haar moeder waarschuwt haar dat het huwelijk haar niet gaat redden. Irene ziet in dat haar leven mislukt is en vraagt zich af waar het verkeerd ging: “Omdat je wel kunt kiezen met wie je wilt leven, maar niet wie hij zal worden.” Alaska was een vlucht voor Gary en zij volgde hem. Onder dit verhaal van een mislukt huwelijk, zit een verhaal over de (on)mogelijkheid om te veranderen. Irene voelt zich vastzitten in haar lijf en in haar huwelijk met Gary. Zij voelt spijt, maar eruit ontsnappen lijkt onmogelijk. De andere personages voelen hetzelfde, met uitzondering van Mark, de zoon van Gary en Irene. Hij is een flierefluiter en heeft zich neergelegd bij dit saaie leven in deze uithoek van de wereld.
Mooi is hoe Vann de obsessie van Gary beschrijft. Hij studeerde oude talen en verlangt naar vroeger, naar de tijd voor zijn geboorte. Tijdens zijn promotieonderzoek zocht hij in Alaska naar dorpen en gemeenschappen waar iets van vroeger te vinden zou zijn, oeroude tradities; Gary kan het zelf niet precies benoemen. Hij zegt een verlangen te hebben naar duizend jaar geleden, naar rijzende golven en verschrikkingen. Hij citeert oude teksten en ziet zich als zeevaarder. “Na al zijn ontberingen op zee in de storm, wil de zeevaarder alleen maar weer gaan varen.” Zijn vrouw wil ook ontsnappen aan het leven dat zij leidt: ideeën over moord en zelfmoord spoken door haar hoofd. Gary vraagt op een rustig moment hoe zij het vindt op het eiland. “Ik zou liever bewusteloos zijn, maar afgezien daarvan is het vrij goed, ja.”
De strijd van Gary en Irene is de belangrijkste verhaallijn, daarnaast is er het personage Rhoda en haar man Jim, die andere ideeën heeft over een mogelijk huwelijk en een jong stel dat rondtrekt in de buurt en in contact komt met Mark. Het geeft Vann de mogelijkheid om de streek waarin het verhaal speelt meer te verbeelden: het boek bevat scénes aan boord van een vissersboot en in een visfabriek. Ook verhalen over beren en over jacht duiken steeds op. Al deze elementen en meer vind je terug in zijn andere verhalen en romans van David Vann. Caribou Island past daarmee helemaal in zijn oeuvre en in zijn belevingswereld. Ik heb romans van hem gelezen waarvan ik helemaal ondersteboven was. Dat ben ik niet van Caribou Island, maar het is zeker een goed boek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten