zondag 27 augustus 2023

Hannah van Binsbergen - Harpie


 

Harpie is een jonge vrouw die op een kamer in Amsterdam woont. Haar studie geschiedenis heeft ze verwaarloosd. Tegenover haar ouders, die zelden langskomen, doet zij alsof alles goed gaat. Harpie is alleen, haar vriend heeft het uitgemaakt en met studiogenoten heeft zij nauwelijks contact. Ze zit voornamelijk op haar kamer. Schulden stapelen zich op en de deurwaarde kan ieder moment op de deur bonzen. Dan verschijnt de duivel aan haar. Ze gaat in gesprek met hem en neemt zich voor te proberen nog iets van haar leven te maken. Levert dat na een jaar niks op, dan kan zij er altijd nog een einde aan maken.

 

Het hele verdere verhaal blijft zij in gesprek met de duivel. Hij neemt soms de gedaante aan van een mens, maar Harpie doorziet hem dan. Om haar leven op de rails te krijgen gaat zij voor een marketingbureau werken als receptioniste. Daarnaast verdient zij bij als luxe-prostitué. Net als je de duivel kunt zien als werkelijkheid binnen het verhaal of als waandenkbeeld van Harpie, twijfel ik ook of deze tweede baan reëel is of iets is wat zich in haar hoofd afspeelt. Maar eigenlijk doet dat er niet toe. Van Binsbergen vertelt het verhaal van Harpie op een springerige manier, met herinneringen uit haar jeugd, haar seksuele experimenten als puber, kantoorfragmenten en eenzame overpeinzingen op haar kamer. Het geheel heeft iets slapstickachtig, wat nog versterkt werd omdat ik het boek luisterde; de auteur draagt het zelf voor.

 

Harpies zoektocht levert geen pasklare antwoorden op. Het is geen roman waarin de heldin een loutering doormaakt. Zij overschrijdt (seksuele) grenzen, maar of dit haar iets oplevert is de vraag. Je kunt deze scénes misschien beter lezen als kritiek op het patriarchaat. Een man waarmee ze tegen betaling het bed deelt is buitengewoon autoritair, maar toch voelt zij zich tot hem aangetrokken. Deze dubbelzinnigheid maakt het verhaal interessant. Vroeger sneed zij zichzelf. Als de man vraagt haar dit te doen weigert zij. Zij wil het heft in eigen hand houden. Maar haar pogingen om onderdeel te worden van de maatschappij zijn weinig succesvol. Haar omgeving blijft vijandig gezind. Zelfs op het saaie kantoor vindt zij geen aansluiting met anderen. 

 

De duivel vervult in het verhaal een merkwaardige rol. Het is niet zo dat Harpie haar ziel aan hem verkoopt. De duivel lijkt het beste met haar voor te hebben en fungeert meer als haar therapeut. In de verrassende slotscène op het kantoor wordt haar omgeving meegenomen in een therapeutische sessie. Harpie is het romandebuut van Hannah van Binsbergen uit 2020. De ongrijpbaarheid van het verhaal maakt het bijzonder. De toon is luchtig, terwijl depressie, vrouwenhaat en zelfmoord geen lichte onderwerpen zijn. De auteur speelt met verschillende genres en Harpie is ook een personage dat niet in één hokje te plaatsen is.

Geen opmerkingen: