Heere Heeresma – Uitgelezen boeken

In 2011 stierf  Heer Heeresma. Een jaar na de dood wijdde dit onregelmatig verschijnende tijdschrift met originele naam een speciaal nummer aan hem. Het grote aantal positieve bijdragen laat zien dat Heeresma bij veel mensen nog niet vergeten is.

De stukjes zijn 1 of 2 pagina’s lang en geven bij elkaar een prachtig beeld van de persoonlijkheid Heere Heeresma. Er staan bijdragen in van o.a. Cherry Duyns, Daniël Dee, Wim Brands en Helga Ruebsamen.

Heeresma was een man van grappen en grootspraak, die zelden iets serieus leek te nemen. Maar hij beschikte ook over veel kennis van de bijbel en andere religieuze geschriften. Dit was zijn ernstige kant.

Heeresma was een fantast en een liefhebber van practical jokes. Hij woonde een tijdje naast Harry Mulisch op de Leidsekade. Mulisch worstelde met een schrijversbloc. Hans Plomp schrijft dat Heeresma hem pestte door een bandje met geluiden van een tikkende schrijfmachine af te spelen: hij had inspiratie genoeg!

Vaak was het voldoende om de deuren van zijn balkon open te zetten en luidop te verkondigen hoe lekker ruim zijn balkon was om Harry Mulisch van zijn veel kleinere balkon naar binnen te jagen.

Heerema nam het niet zo nauw met afspraken met uitgeverijen. Hij verkocht rustig een manuscript aan verschillende liefhebbers. En betaling diende altijd vooraf te geschieden, recht in de jat zonder tussenkomst van de belastingdienst.

Zijn achterdocht naar uitgevers toe ging zo ver dat hij weleens bij de drukker controleerde hoeveel exemplaren er werkelijk van de pers kwamen. Zelfs W.F. Hermans - voor zover mij bekend – heeft dit nooit gedaan.

Zijn fantasie hing soms tegen het pathologische aan. Hij verhuisde vanuit de binnenstad van Amsterdam naar de Bijlmer. Later vestigde hij zich in Frankrijk waar hij beweerde een wasserijketen opgezet te hebben. Het geld stroomde binnen. Dit verhaal blijkt uit de duim gezogen te zijn. Maar desondanks wordt het elders in de bundel voor waar aangenomen.

Een aantal dingen die ik las in deze mooie bundel waren nieuw voor mij. Heeresma was blijkbaar goed bevriend met Jan Arends en deelde zelfs enige tijd een woning met hem. Maar als hij later over de zelfmoord van Arends sprak klopte zijn beschrijving niet. Jan Arends woonde aan het Roelof Hartplein. Hij sprong uit het raam in de binnentuin, niet uit het raam aan de straatkant.

Het grootste misverstand is de verfilming van zijn boek ‘Een dagje naar het strand’. Polanski heeft het scenario geschreven en wilde de film maken. Toen vond echter de brute moord plaatst op zijn vrouw Sharon Tate door de volgelingen van Charles Manson. Simon Hesera nam de regie van hem over. De film was geen succes.

Zijn leven had ondanks de grootspraak iets tragisch. Zijn vader was jong gestorven. Voor Heere Heeresma bleef zijn vader de grote held uit zijn jeugd. Zijn beide talentvolle broers stierven jong.

Het zat hem op andere vlakken ook niet mee. Succes was meestal van korte duur. Literaire prijzen heeft hij nooit ontvangen. En ondanks de vele vertalingen en verfilmingen van zijn boeken is hij nooit echt doorgebroken bij het grote publiek. Lag het aan hemzelf? Theo Sontrop beweerde ooit: “ Waar Heeresma zijn hoef gezet heeft, daar zal geen gras meer groeien.”