Eva Meijer – Dagpauwoog

Eva Meijer heeft diverse talenten. Zij is schrijver, filosoof, muzikant en beeldend kunstenaar. Zij zet zich daarnaast in voor dierenrechten en heeft veel en boeiend geschreven over dierentalen. ‘Dagpauwoog’ uit 2013 is haar tweede roman. De hoofpersoon is een vrouw van in de vijftig. Iris Dagpauwoog is een bekend kunstenaar. Haar vriend heeft haar in de steek gelaten. Zij verhuist met haar oude hond Pol naar een rustige kustplaats.

Hier maakt zij kennis met twee buren. De eerste is Marcel, een dierenactivist. Iris raakt langzaam in de ban van hem. Zij werkt met hem samen aan een website over dierenleed en dierenacties. Iris gaat veganistisch eten. Renée is de andere buur. Zij is filosofe en denkt meer genuanceerd over het leed in de wereld dan de rechtlijnige Marcel.

Iris wordt in de denkwereld van Marcel meegevoerd. Om iets te veranderen aan het dierenleed is actie noodzakelijk. Langzaam neemt Iris deze gedachte over en helpt uiteindelijk Marcel mee met het plaatsen van bommetjes. ‘s Nachts gooien zij deze in brievenbussen van slagerijen. De aanslagen halen de landelijke televisie en geven volop stof tot debat. De opzet en het thema van deze roman zijn aantrekkelijk. Ik vind het alleen jammer dat Meijer een wat uitleggerige manier van schrijven heeft, waardoor ik mij niet heel goed kan verplaatsten in Iris. De motieven begrijp ik, maar ik voel nauwelijks met haar mee. Haar instemming om mee te doen met het plaatsen van bommen gaat mij wat te snel.

Vreemd is daarbij dat in het uitleggen soms veel details worden gebruikt, maar andere dingen amper worden genoemd. Waar Iris van leeft – zij koopt een nieuw huis en houdt in Amsterdam ook nog een etage aan – is niet helemaal duidelijk. Overigens verwacht  je dat die etage nog terugkeert in het verhaal, maar hij heeft verder geen enkele functie.

Een paar maal schrijft Meijer dat Marcel alle acties zeer goed voorbereid en met Iris bespreekt. Het is dan onbegrijpelijk dat Iris vlak voor een aanslag vlakbij in een café wat gaat drinken en met mensen een praatje aanknoopt. Merkwaardig is dat Marcel hier later niet op terugkomt. Er staan meer van dit soort onlogische zaken in het boek.

Andere gebeurtenissen kondigt Meijer mooi van te voren aan. Wanneer Iris voor het eerst bij Marcel voor de deur staat moet Pol rillen. Hij beseft al dat deze vriendschap voor Iris slecht zal aflopen. Later legt Marcel uit dat de pakketjes alleen spontaan kunnen ontploffen als je er hard op drukt. Dan weet je al dat dit op een fataal moment zal gebeuren. Al met al heb ik ‘Dagpauwoog’ met plezier heb gelezen. Het onderwerp spreekt mij erg aan en later in het boek, als Iris gevangen zit, wordt de worsteling in haar hoofd steeds pijnlijker. In het verwoorden van deze gedachtestromen is Meijer beter dan in het schrijven van dialogen.

Iris bezoekt een varkensstal met proefdieren. Zij krijgt een rondleiding. Hier wordt het verschil met mensen die anders naar dieren kijken heel duidelijk en wrang. De varkens hebben het slecht. “Hoe kan dit onderzoek ons iets zinnigs over varkens zeggen? De vragen die je stelt, zijn bepalend voor de antwoorden die je krijgt. Als je mensen zo onderzocht zou je toch ook een gek beeld van ze krijgen?”

De onderzoekster geeft toe dat het niet alles zegt over varkens, maar wel nuttige informatie oplevert voor de veehouderij. “Wij zijn er niet om het systeem te veranderen.” Gedesillusioneerd verlaat Iris de stal. De rondleiding is afgelopen. Haar wanhoop is groot. “Ik bedacht plannen om de varkens te redden terwijl ik wist dat het niet kon, ze waren met te veel.”

Aan het eind van ‘Dagpauwoog’ heeft Iris zich teruggetrokken in haar huis. Pol is overleden. Zij beseft vaag dat zij hulp nodig heeft, verlangt te praten met Renée. Maar wanneer de kans daar is laat zij de filosofe niet binnen. Niemand kan haar meer helpen.