Ida Simons was een groot schrijftalent, maar zij is niet oud geworden. Zij werd geboren in 1911 en was van Belgische afkomst. Haar moeder kwam uit Engeland, haar vader was Duitser. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtte het gezin naar Nederland en woonde Ida in Scheveningen en Den Haag. Zij trouwde, kreeg een kind en werd een bekend concertpianiste. Het gezin werd tijdens de Duitse bezetting opgepakt. Wonderwel overleefden zij alledrie concentratiekamp Theresienstadt.
Na de oorlog was zij lichamelijk zo verzwakt dat zij niet meer kon optreden als concertpianiste. Zij ging schrijven. Vlak na de oorlog kwam er een gedichtenbundel van haar uit, in de jaren 50 verscheen een bundel met twee novellen. 'Een dwaze maagd' is uit 1959. De roman werd alom geprezen. Helaas kon zij haar succes niet voortzetten, want niet veel later stierf Ida Simons onverwachts. Een jaar na haar dood verscheen er van haar hand een boek met nagelaten verhalen en fragmenten.
Ondanks haar ijzersterkte romandebuut raakte zij snel vergeten. Pas onlangs is zij herontdekt. Er verschenen lange stukken in de pers n.a.v. de heruitgave van 'Een dwaze maagd'. Maarten `t Hart prees het boek de hemel in. Na lezing kan ik dit beamen. Het is een schitterend boek.
Het is interessant om na te gaan waarom dit boek zo mooi is. Het verhaal gaat over Gittel, een jong meisje in een Joods milieu. Vanwege de nooit aflatende ruzie tussen de ouders wijken Gittel en haar moeder regelmatig uit naar familie in Antwerpen. Hier maakt zij kennis met een ouder buurmeisje. Gittel wordt vol warmte ontvangen in het rijke gezin. Zij mag er altijd komen om piano te spelen.
Langzaam leert Gittel een andere kant van het leven kennen dan het bedompte en afgeschermde milieu waarin zij opgroeit. Niet dat Gittel het slecht heeft, zij beseft nauwelijks dat zij iets mist. Maar zij leert wel het geroddel en de leugenachtigheid te doorzien van haar familie. Omdat de zaken van haar vader niet best gaan verhuist het gezin op en gegeven moment naar Berlijn. Dit avontuur eindigt, als veel in het boek, in een afgang. Anders dan Mili, een vriendin van Gittel die steeds terugkeert in het boek, kan zij moeilijk aarden. Mili is haar tegenpool; Mili weet overal plezier uit te halen.
Ida Smons laat langzaam alle conventies onderuit gaan. Ook het vertrouwen dat anderen in Gittel stellen wordt geschaad. Gedeeltelijk buiten haar schuld om is zij een dwaze maagd. Maar zij beseft wel hoe de volwassen wereld om haar heen in elkaar zit. De geschiedenis zo in het kort verteld lijkt niet heel bijzonder. Maar Simons slaagt erin om alle grote en kleine gebeurtenissen in samenhang met de denkwereld van Gittel in een vloeiend geheel samen te brengen. Je leest door de ogen van Gittel en proeft de sfeer in haar familie. Je ervaart heel sterk haar blijdschap en haar teleurstellingen.
Het wonderlijke daarbij is dat Simons alles op een lichtvoetige manier weet te vertellen. Nergens wordt het dramatisch. Haar stijl is meesterlijk. De vergelijking met de stijl van Elsschot gaat volgens mij niet geheel op, maar de lichte toon is wel gelijk. Kortom, heel prettig om dit boek gelezen te hebben. Ik ben erg benieuwd naar haar overige werk. Dit is helaas nergens te vinden, zelfs niet in bibliotheken.
Tot slot besluit ik met de eerste twee zinnen van 'Een dwaze maagd' om iedereen in de stemming te brengen dit boek ook te lezen. "Van jongs af aan was ik eraan gewend mijn vader, ongeveer dagelijks, te horen zeggen, dat hij zijn medemensen ernstig benadeeld had omdat hij niet begrafenisondernemer geworden was. Naar zijn stellige overtuiging zou, onmiddellijk daarna, de bevolking van onze planeet uit louter onsterfelijken hebben bestaan.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten