Het lijstje favoriete boeken van Biesheuvel bevat werk van
Kafka, Melville, Gogol, Reve, Elsschot, Schulz, Traven en andere grootheden.
Eén naam kende ik niet, nl. Jerzy Lec. Het enige vertaalde en ook bekendste
werk van deze Poolse schrijver is ‘Ongekamde gedachten’.
Deze Nederlandse vertaling van de ‘Aforismen’ komt uit 1965.
Er bestaan meer uitgebreide versies, zoals de Duitse.
Lec werd in 1909 geboren in Lwow, vroeger Lemberg, nu Oekraïens
Lviv, binnenkort Russisch? Hij stamde uit een rijk Weens-Joods milieu. Vrienden
noemden hem baron Letz. Tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlog verbleef hij in
Lwow. Hij werd gepakt, maar overleefde twee jaar in een dodenkamp. Hij wist op miraculeuze wijze te ontsnappen en sloot zich aan bij de communisten. Hij vocht in
Warschau, werd na de oorlog geëerd en kreeg een functie in het nieuwe regime. In
1950 vluchtte hij voor het Stalisme. Hij ging naar Israël, maar kwijnde daar weg.
Hij keerde een paar jaar later terug naar Warschau.
Lec schreef vooral gedichten, satire en epigrammen, zoals in
‘Ongekamde gedachten’. Zijn thema’s vloeien direct voort uit zijn leven: menselijkheid,
waarheid, dictatuur, onderdrukking, etc. En hij heeft het opvallend vaak over
kannibalisme. Waar duidt dat op? Lec is echter niet altijd zwaar op de hand.
Hij weet gebeurtenissen te relativeren en zaken om te draaien. Het beste kan ik
gewoon een kleine selectie uit zijn aforismenboek laten zien.
Er zijn parodieën van dingen die niet bestaan.
Ik droomde over een reclameleus voor voorbehoedsmiddelen. ‘De
ongeborenen zullen u zegenen’.
Een vermoeid uitroepteken is een vraagteken
Welk een welstand moet er heersen in een staat, waar het
mogelijk is de helft van de bevolking in politiedienst en de andere helft op
staatskosten in de gevangenis te houden.
Het hele leven is ongezond. Wie leeft, sterft.
Ik voorspel de ondergang van het kannibalisme. De mens heeft
een afschuw van de mens.
Kunnen we geen andere tijdrekening vinden zodat we niet in
de twintigste eeuw hoeven te leven?
Alleen wie gezond verstand heeft wordt krankzinnig.
Sommigen leven met zo’n verbazingwekkende routine, dat het
nauwelijks te geloven is dat zij voor de eerste keer leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten