Guido Thys – Zombie Business

Vorige week bij Bibliotheekplaza woonde ik een lezing bij van Guido Thys. Hij is een populair spreker en noemt zichzelf bedrijfsverloskundige. Zijn verhaal zat vol met grappen en grollen, maar hij zei ook zinnige dingen. Na afloop van de dag kregen we zijn boek ‘Zombie Business’ mee.

Guido Thys’ schrijft over organisaties: hoe zij werken en hoe zij niet zouden moeten werken. Hij richt zich vooral op het bedrijfsleven, maar wat hij beweert geldt zonder meer voor non-profit organisaties.

Eerst rekent Thys af met allerlei modellen die een organisatie beter moeten doen functioneren: SWOT-analyses, KPI’s, eindeloos gepraat over doelstellingen, hei-sessies, etc. Wat externe adviseurs organisaties aan oplossingen voorhouden is voornamelijk bullshit. Het werkt niet. De verwachtingen die Thys schept met zijn boek zijn daarmee hooggespannen.

De kern van Thys’ betoog is dat organisaties vol zitten met zombies. Dit kunnen mensen zijn, maar ook systemen of een bedrijfscultuur. Organisaties reageren hierop door oplossingen te verzinnen die om die zombies heen manoeuvreren. Dit vergroot de problemen alleen maar.

Om te verbeteren moet je niet iets toevoegen aan een organisatie, zoals een kwaliteitsmanager. Deze zal de organisatie namelijk nog gecompliceerder maken. Je moet daarentegen streven naar simpelheid. Een van de grootste zombies is de manager!

In een paar hoofdstukken benoemt hij vervolgens een hele reeks zombies. In dit deel van het boek (de eerste helft) vind ik hem soms grappig, maar niet altijd even sterk. Het klinkt mij te eenvoudig. Uitspraken als ‘je moet buiten je eigen systeem denken’ is meer dan een cliché. Ook zoiets als ‘we gebruiken maar een klein deel van onze hersencapaciteit bewust’ hoor je al te vaak. ‘Nou en!’ zou ik zeggen. Hij brengt ook Plato’s vergelijking met de grot in. Hij citeert zelfs een hele pagina Plato.

Zijn redeneringen zijn soms wat vreemd. Bijvoorbeeld dat mensen regels nodig hebben anders  ontsporen ze. Hij vertelt vervolgens een verhaal over de directie van Albert Heijn waar het ooit helemaal mis ging omdat er geen regels waren. En zie je wel, mensen hebben regels nodig. Merkwaardig simpel.

Hij beweert daarnaast ook zinnige dingen in ‘Zombie Business’, bijvoorbeeld over de levenscyclus van organisaties. Deze is niet eeuwig en hij legt uit waarom managers de ondergang van hun organisatie(model) niet zien aankomen en  hierdoor de verkeerde beslissingen nemen.

Over veranderingen merkt hij terecht op dat deze niet sneller gaan dan vroeger, ondanks ons gevoel hierover.

In de tweede helft van het boek wordt Thys scherper. Goed functionerende organisaties hanteren geen hiërarchisch model, maar zijn gebaseerd op individuele verantwoordelijkheid. Organisaties creëren waarden voor hun belanghebbenden. Dit is niet in eerste instantie een financiële waarde.

Verder stelt hij dat organisaties maar één doel moeten hebben, met daarbij strakke kaders hoe dit te verwezenlijken is. Hierbinnen moeten professionals in volle vrijheid kunnen werken, zonder managers die in hun nek hijgen en zonder al te grote bemoeizucht van aandeelhouders.

Thys legt uit dat de basis van een goed bedrijf of organisatie is gelegen in de beantwoording van een paar vragen: wat moeten we? wat kunnen we? wat willen we? Op basis hiervan wordt een manifest geformuleerd waar iedereen achter staat en zich aan dient te houden. Alles wat hierbinnen past is productief.

Zo samengevat is het inderdaad nogal simpel. Maar al lezend en omkleed met talloze voorbeelden kwam mij dit zinvoller over dan de uitgebreide modellen die kwaliteitsmanagers ons altijd voorhouden en die zelden werken.

Thys heeft tot slot de neiging om in het hele boek al zijn zombies te benoemen: dwaalzombies, twijfelzombies, chaoszombies, etc. Het klinkt nogal kinderachtig en ik moest vaak aan Pieten of smurfen denken.