Esther Gerritsen – Ik ben vaak heel kort dom

Esther Gerritsen is vooral bekend om haar romans, maar zij schrijft ook al jaren columns. In Ik ben vaak heel kort dom zijn haar gebundelde columns die tussen 2010 en 2012 werden gepubliceerd in de VPRO Gids.

Gerritsen schrijft over alledaagse en tegelijkertijd hele persoonlijk dingen. Zij kan serieus zijn, maar meestal is de toon licht. Mooi is dat zij bij alles wat zij doet lijkt na te denken waarom zij iets doet of zegt. Zij kan ook heel verstrooid zijn en noemt dit zelf ‘heel kort dom’. Wanneer Gerritsen is verhuisd kan zij bepaalde spullen niet vinden in haar nieuwe keuken. Deze blijken gewoon in een kastje te staan. Alleen heeft zij er nog niet aan gedacht dit kastje te openen. Haar raarste vergissing, zoals zij het zelf noemt, is dat zij voor de spiegel stond en een vreemd roze iets in haar haar zag zitten. Het bleek gewoon haar oor te zijn. Zij moest hier zelf enorm lachen.

Erg grappig is ook een column over het kwijtraken van sleutels. Zij zoekt ze overal en gedraagt zich als een chaoot. Zodra ze dit beseft, begrijpt ze ook dat ze moet zoeken op de meest voor de hand liggende plek. En inderdaad, de sleutels liggen in het sleutelbakje. Met sleutels is zo’n gedachteontsporing niet zo erg. In het sociale verkeer kan het lastiger zijn. Je denkt dat je de buurman hebt beledigd met een grapje en je draaft door. “De vanzelfsprekende antwoorden komen al lang niet meer in je op.”

Deze verstrooidheid gaat gek genoeg samen met het streven naar orde. Als kind had Gerritsen dit al. Met haar broer legde ze alle legoblokken op kleur en grootte. Haar dochter heeft dezelfde neiging. Kleurpotloden speelt zij mee door ze op de juiste wijze te rangschikken. Haar broer hield diverse schema’s bij om overzicht te houden over de munten die hij verzamelde: zowel van de euro’s die hij bezat als de euro’s die hij nog zocht. Gerritsen begrijpt dit volkomen. Aan het eind van deze column over orde lees je dat zij een zeldzame euro kreeg en deze bewaarde. Dan begrijp je dat haar broer dood is, “thuis legde ik de munt in het vakje in de theekast waar de spullen liggen die bij de doden horen. Alles zal een plek hebben.”

Gerritsen huilt snel. Zij schrijft er openlijk over. Het gebeurt wanneer zij zich een ellendige situatie voorstelt. Vanwege haar rijke fantasie gaat haar dit haar makkelijk af. Zij is ziek, ligt op de bank en is bang om dood te gaan. Op de fietst bedenkt zij wat er dan allemaal geregeld moet worden en ze is weer in tranen. Aan de ene kant zegt zij: “Ik stel mij aan zonder dat iemand het ziet.” Aan de andere kant deelt zij dit wel met haar lezers. Vroeger bedacht zij wat er zou gebeuren wanneer er familieleden zouden sterven. Toen haar broer doodging leek het in niets op wat zij er zich van had voorgesteld.

In een andere column schrijft zij dat zij weleens over grote maatschappelijke onderwerpen zou willen schrijven. Lezers zouden haar dan wellicht meer waarderen om haar visie op grote vraagstukken. “Ik zou nooit meer over mezelf willen schrijven. In godsnaam niet over mezelf. Maar ik overstijg mijn ego. Elke week.”

De combinatie van luchtige humor, lachen om je eigen gekkigheid en bijna terloops hele persoonlijke zaken delen, maken de columns van Gerritsen een lust om te lezen. Ik las ze achter elkaar uit en leerde nog dat Gerritsen moeite heeft met smalltalk, althans na het uitspreken van iets nietszeggendste denkt zij meteen: waarom zeg ik dit? Zij is verder dol op friet en over frikandellen merkt zij op dat mensen die frikadel zeggen, kroketteneters zijn.