Laura Starink – Slag om Oekraïne

Op 6 april mag de Nederlander stemmen over het associatieverdrag met Oekraïne. Het is voor het eerst dat met een handtekeningenactie een referendum is afgedwongen. Het comité GeenPeil heeft dit verdrag aangegrepen om de stem van het volk te laten horen. Laura Starink vindt het geen geschikt onderwerp om een referendum over te houden. De meeste mensen hebben geen idee waar het verdrag over gaat. Bovendien heeft Nederland er al mee ingestemd.

Starink geeft in ‘Slag om Oekraïne’ een kort overzicht van de gebeurtenissen in Oekraïne van de laatste jaren. Zij plaatst deze in een historische context. Zij sprak met vele mensen in het land over de toekomst van Oekraïne en de veranderingen die er nu plaatsvinden. Zij geeft tot slot een stemadvies.

De hoofdredacteur van een bekend televisieprogramma vreest dat de mening van de Nederlanders niet gebaseerd is op wat er in zijn land gebeurt, ‘maar wordt bepaald door hun houding tegenover de Europese Unie. Het is een plaatselijke discussie, waarvan de uitkomst enorme invloed zal hebben op de economische ontwikkeling van een groot land.”

Oekraïne ligt in een hoek van Europa die voor Nederlanders ver van hun bed is. Toch heeft de oorlog met Rusland, de afwachtende houding van Europa en de boycot direct een negatieve invloed op onze handelsrelaties. Bovendien is een groot instabiel land aan de grens van de Europese Unie is voor geen enkel Europees land economisch aangenaam.

Rusland ziet Oekraïne historisch als onderdeel van hun grote rijk. Het aangaan van handelsbetrekkingen met het Westen en het niet toetreden tot de Douane-unie van Rusland heeft kwaad bloed gezet bij Poetin, waarna de economische banden met Oekraïne werden verbroken. Deze gebeurtenis was de aanleiding tot een zinloze oorlog, waarvan Poetin paradoxaal genoeg de formele betrokkenheid ontkent.

Eigenlijk ziet het Oekraïne als een opstandige kolonie, een vazalstaat, die in het gareel gehouden moet worden. Duizenden mensen zijn er omgekomen en het gewone volk in Oost-Oekraïne is de dupe van dit idee. Bij de onderhandelingen die gevoerd zijn ging Rusland ook uit van een recht dat de Russen zouden hebben op delen van Oekraïne. Men zag Oekraïne niet als een zelfstandige staat.

Dit is iets wat de Oekraïners, ook veel van de Russischsprekende inwoners, erg dwars zit. Vooral als dit standpunt internationaal niet eens als onredelijk wordt gezien. Vanaf de aanvang van de oorlog zijn er vrijwilligersbataljons gevormd om de Russen te bestrijden. Deze zijn uitgegroeid tot een geduchte legermacht die de onafhankelijkheid tot het uiterste zullen verdedigen. De verbetenheid is groot. Laura Starink laat aan de hand van cijfers en interviews zien dat de meerderheid van de inwoners niet zit te wachten op aansluiting bij Rusland.

Zij willen juist hervormen tot een normaal Europees land. Er zijn in het afgelopen jaar al vele wetten aangenomen om dit mogelijk te maken. Men wil de corruptie uitbannen. Het IMF steunt deze hervormingen. Zij hebben meer kans van slagen als het Westen Kiev onder druk houdt. Het associatieverdrag is hier een middel toe.

Laura Starink is redelijk optimistisch over de toekomst van Oekraïne. Er heeft een lichte economische groei plaatsgevonden maar Oekraïne komt van ver. Jonge ondernemers willen iets doen tegen de corruptie en willen op een Westerse manier zaken doen. De initiatieven zijn hoopvol, maar de situatie is broos. Rusland en de conservatieven machten in het land staan niet buiten spel. Het land is nog steeds in oorlog: in de bruisende metropool Kiev is hier weinig van te merken, maar in het oosten duurt de bezetting met steun van Rusland voort.

Ook de economische boycot van Rusland blijft een probleem. Er vindt nauwelijks meer export naar het buurland plaats, wat uiteindelijk even nadelig is voor Rusland als voor Oekraïne. Hier zien jonge ondernemers wel weer een kans. Opmerkelijk is dit optimisme bij de vele jonge ondernemers die Starink spreekt. Niemand is gebaat bij het handhaven van oude machtsstructuren. De vrijhandel zal het land vooruit helpen.

Het is duidelijk dat het stemadvies van Laura Starink is om de Oekraïners hierin te steunen. Alle 28 lidstaten instemmen met het associatieverdrag voordat het van kracht wordt. Het belangrijkste onderdeel ervan is het vrijhandelsverdrag, dat al per 1 januari 2016 is ingegaan. Handelsverdragen kunnen lidstaten namelijk zelfstandig afspreken.

Het politieke deel van het verdrag moet echter door alle lidstaten geratificeerd worden. Hierin worden afspraken gemaakt die over de rechtstaat gaan: veiligheid, goed bestuur en het bestrijden van corruptie. Starink zegt terecht dat geen fatsoenlijk mens hiertegen kan zijn.

De verdieping die Starink geeft is erg verhelderd. In ruim 100 pagina’s krijg je een goed beeld van de situatie in het huidige Oekraïne. Je kunt op basis hiervan niet anders dan voor het associatieverdrag zijn.

Helaas gaat voor veel Nederlanders het referendum helemaal niet over Oekraïne maar over Nederland. Een tegenstem is een stem tegen het huidige pro-Europa beleid en tegen de huidige regering. De tegenstemmers zijn waarschijnlijk niet zulke dikke vrienden met Rusland of grote voorstanders van corruptie of dictatuur, al valt dit niet helemaal uit te sluiten. De tegenstemmers willen denk ik vooral hun algemene ongenoegen laten blijken. Starink gaat in ‘Slag om Oekraïne’ hier niet op in; terecht, want het zou een totaal ander boek worden.

Waarschijnlijk zullen weinig tegenstemmers Starinks boek lezen. Maar voor twijfelaars is het goed om over dit immense land te lezen van iemand met kennis van zaken en gezond verstand.