De Graf Zeppelin of de lijdensweg van Émile verscheen in 1956. René de Obaldia doet in honderd pagina's verslag van de ondergang van Émile. Deze kleine ambtenaar wordt geconfronteerd met de almaar groeiende buik van zijn zwangere vrouw. De buik verstikt hem en drijft hem tot waanzin. Wanneer het kind is geboren breekt de hel echt los. Émile is ontzet door het gebrul van het ventje. Het wordt ziek en raakt meer en meer vermagerd. Voor zijn omgeving is hij bijna onzichtbaar geworden. Het boek is zowel uiterst tragisch als zeer humoristisch.
René de Obaldia is vooral bekend als toneelschrijver. Zijn stukken worden veelvuldig opgevoerd in Frankrijk en zijn in vele talen vertaald. Voordat hij vanaf half jaren zestig bekendheid verwierf met zijn stukken schreef hij al poëzie en een aantal romans, waaronder Émile. In het mooie nawoord staat vertaalster Mirjam de Veth stil bij het oeuvre en vooral het wonderlijke leven van René de Obaldia. Hij werd geboren in Hong Kong in 1918 en is nu dus honderd jaar oud!
Zijn vader was in Hong Kong Panamees consul-generaal. Hij was een losbol en kwam hierdoor uiteindelijke in de problemen. Van vrouw Madeleine werd zwanger van René. Zij wilde geen derde kind en probeerde de vrucht op traditioneel Chinese wijze te laten afdrijven, wat mislukte. Kort na de geboorte van René verdween de vader uit beeld. Madeleine verhuisde met haar drie kinderen naar Frankrijk. René groeide hier op en zag zijn vader nooit meer terug.
Het werk van René de Obaldia is vaak surrealistisch. Hij was nooit onderdeel van een stroming, maar zijn manier van denken is surrealistisch. Droom en werkelijkheid zijn even belangrijk. “Alles wat je kunt verzinnen is waar.” Als toneelschrijver wordt hij vergeleken met Ionesco en Beckett, maar zijn stukken zijn luchtiger dan die van deze twee reuzen.
Émile ziet telkens de beelden uit het bioscoopjournaal voor zich, waarbij de Graf Zeppelin in vlammen opging. Het lijkt alsof een van de slachtoffers naar hem kijkt, hem wenkt. Later verschijnt hij in zijn verbeelding zelf tussen de vluchtende mensen. De zeppelin staat symbool voor de ontzagwekkende buik van zijn eega.
Na de geboorte van Baptiste - “Hoe was het mogelijk! Baptiste…!” – raakt Émile de weg kwijt. Hij ziet lijkbleek. In het ziekenhuis denken ze dat hij een patiënt is. Hij blijft thuis in bed liggen, terwijl vrouw en kind ergens buiten aansterken. Hij maakt een couvade door. De auteur legt uit wat dit is: een soort postnatale depressie bij de man en waarschuwt de lezer hier niet met sarcasme over te denken.
Émile verdwijnt langzaam. Hij is zo onopvallend dat men op kantoor niet beseft dat hij er elke dag is. Thuis stoft zijn vrouw hem per ongeluk af. Wanneer zij hem later nogmaals afborstelt spreekt ze hem bemoedigend toe. “Je kunt in ieder geval rustig verzeild raken bij de menseneters, je loopt geen gevaar!” Op straat lopen voorbijgangers tegen hem aan: “Ik ben toch geen glazen ruit?”
Zijn wanen worden steeds sterker. Émile vraagt zich af of hij misschien al dood is. Of is hij nog niet geboren? Goed loopt het zeker niet af met Émile. Deze korte roman is mijn eerste kennismaking met deze wonderlijke auteur. Het smaakt naar meer. ‘De Graf Zeppelin of de lijdensweg van Émile’ is schitterend uitgebracht bij Coppens & Frenks.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten