Vladimir Nabokov – Masjenka

'Masjenka' is het romandebuut van Nabokov. Hij schreef het boek in het Russisch. Het verscheen in 1926. De vertaling uit 1994 is van Jan Pieter van der Sterre, die daarvoor de Russische versie met de door Nabokov geredigeerde Engels versie vergeleek. Hij kwam daarbij een aantal opmerkelijke afwijkingen tegen. In overleg met de zoon van Nabokov zijn deze afwijkingen in de Nederlandse vertaling gecorrigeerd.

Masjenka is een liefdesverhaal. Hoofdpersoon is Ganin. Deze Rus verblijft met andere Russen in een Berlijns pension. Hij heeft een meisje dat hem niet veel vreugde geeft en weet sowieso niet wat hij met zijn leven aan moet. De besluiteloze stemming waarin hij vaak verkeert noemt hij wilsversnippering.

In het pension verblijven een oude dichter, een vriendin van zijn meisje, twee balletdansers en Alfjorov. Deze laatste zorgt voor een opleving in het doodse bestaan van Ganin. Zijn vrouw komt namelijk eindelijk vanuit Rusland naar hem toe: Masjenka. Het verhaal speelt na de Russische revolutie. Het land is verwikkeld in een burgeroorlog. Veel Russen proberen te ontvluchten.

Masjenka blijkt een vroegere vriendin van Ganin te zijn. Zijn leven krijgt weer zin. Hij is van plan haar te ontmoeten en met haar uit Berlijn te vertrekken. Uiteraard vertelt hij niemand hierover. Hij is opgewekter dan ooit en verbreekt de verhouding met zijn meisje.

Ganin heeft verschillende kanten. De vrouwelijke huisgenote vraagt zich af waarom hij het uitmaakt met zijn meisje. Zij ziet Ganin als een slecht mens, maar denkt wel de hele dag aan hem. Ganin helpt ook de oude dichter belangeloos met het verkrijgen van een uitreisvisum. Maar de man raakt zijn paspoort kwijt en maakt het na een aantal hartaanvallen waarschijnlijk niet lang meer.

In de paar dagen die Ganin scheiden van de ontmoeting met Masjenka denkt hij voortdurend terug aan hun puberliefde: de zomer op het platteland, het bankje waar zij samen op zaten, haar lippen, enzovoorts, totdat hij naar Petersburg terug moest en zij elkaar een poosje niet meer zagen. Later werden zij verenigd in de winterse stad. Het werd nooit meer als toen. De passie nam af.

Het verhaal is nogal clichématig. Masjenka’ is niet zijn beste boek, maar Nabokov weet het mooi te beschrijven. En er zit, zoals in al zijn boeken, een dwingende spanning in. Hoe zal Masjenka reageren op het verschijnen van Ganin?