maandag 30 maart 2015

Willem Frederik Hermans – Machines in Bikini



Hermans was jarenlang bevriend met Rudy Kousbroek. Zij deelden een passie voor apparaten en wilden samen een boek schrijven met veel illustraties, onder de titel ‘Machines in Bikini’. Het idee hadden zij al in 1965. Helaas, de vriendschap ging over en het is er niet van gekomen.


Deze uitgave is van 1977 en bevat geen illustraties. Het is een mooie uitgave, niet voor de handel bedoeld en veel dunner dan oorspronkelijk het idee van de twee vrienden was.

De kern van het essay is dat een nieuw taboe zich aandient. “De vrouwen worden steeds verder uitgekleed, maar de machines worden aangekleed.” Het was Hermans een doorn in het oog, vooral het tweede punt.

Machines waren voor hem kunstwerken. Om die te kunnen bewonderen moest je het mechaniek kunnen zien. Maar steeds vaker was het mechaniek in auto’s, klokken, e.d. verstopt achter een eenvormig omhulsel. Het mechanisme wordt onbereikbaar gemaakt. Het gevolg is dat de gebruiker machines ziet als dieren, die naar hartenlust mishandeld mogen worden.

Tegen de eerste ontwikkeling, dat vrouwen steeds meer uitgekleed worden, heeft Hermans minder bezwaar. “Het is de verdienste van de twintigste eeuw, dat de vrouw weer ongehinderd gestroomlijnd mag zijn.” De stroomlijn bij een machine werkt echter juist verhullend.

Aan het eind van dit boekje vraagt Hermans zich af waar het naartoe moet. Machines zullen geheel uit het zicht  verdwijnen. De fysica maakt zich meester van de psychologie. En de mensheid zal met een bevolkingsdichtheid van één mens per vierkante meter, onder hypnose leven.

“In die tijd, waarin iedereen gesuggereerd zal worden dat hij gelukkig is, hoeft er vanzelfsprekend op de hele wereld niets meer te gebeuren. Want waarvoor”

Geen opmerkingen: