‘Wie
is Dawid Weiser?’ uit 1987 is het debuut van Paweł Huelle. Het boek is net zo mooi
wonderlijk als zijn recentere, eveneens door Karol Lesman
vertaalde roman Mercedes-Benz.
Het
verhaal speelt zich af in Gdańsk in de hete zomer van 1957. Het boek begint met
de zin: “Hoe is het eigenlijk gebeurd, hoe kwam het dat we met ons drieën in de
kamer van de directeur van de school stonden, onze oren gonzend van
onheilspellende woorden als ‘proces-verbaal’, ‘verhoor’, ‘eed’?
De
drie zijn de vrienden Szymek, Piotr en de verteller Paweł Heller. Zij zijn rond
de 12 jaar oud en brengen de zomervakantie samen door. Huelle begint met de
scene in het schoolgebouw, die gedurende het hele boek terugkeert. Tussen de
ondervragingen door krijgt de lezer het verhaal te horen door de ogen van
Heller. Af en toe springt de verteller in de tijd vooruit en vraagt zich af hoe
hij de gebeurtenissen moet begrijpen.
Eerst is
het onduidelijk waar de drie jongens schuldig aan zijn? Zij worden ondervraagd
en geven verschillende verhalen. Het heeft in ieder geval te maken met de
verdwijning van die andere jongen, Dawid Weiser, een raadselachtige jongen.
Het
was op Sacramentsdag dat de drie vrienden hem hadden leren kennen. Hij ging
niet naar godsdienstles en werd door een groep kinderen uitgescholden en
belaagd. Elka, een leerlinge sprong ertussen en redde hem. Toen hij rustig weg
liep riep Szymek hem na “Dawidek, Dawidje, Weiser is een jidje.”
Dawid
Weiser bleef rustig en koel. Langzaam liep hij van hen weg. “Pas na een tijdje
begrepen we dat niet hij, maar wij vernederd waren door wat er was gebeurd.”
Die
zomer was het zeer heet. Het strand was ontoegankelijk vanwege een continue
stroom dode vissen die aanspoelde. De jongens speelden in de bossen en op het
kerkhof. Toen zagen zij Dawid terug, die altijd samen met Elka optrok.
Langzaam
raakten zij in de ban van hem. Hij bleek alles te kunnen. Dawid hypnotiseerde
een panter in de dierentuin, voetbalde slechts één maal en was meteen de beste.
Hij leek te kunnen toveren. Telkens verzon hij iets anders, de jongens volgden
hem.
De
spelletjes werden steeds gevaarlijker. Dawid had ergens een munitiedepot ontdekt.
Hij leerde hen schieten en hij fabriceerde de prachtigste explosies. Nooit wist
iemand wat zijn volgende stap was. Dawid liet nooit het achterste van zijn tong
zien, maar leek wel alles met een doelbewust plan te doen.
Ik werd helemaal in dit verhaal meegesleurd. De manier van
vertellen zorgt ervoor dat je net als Heller wilt weten wat er achter het
gedrag van Weiser zat. Wie was hij? Daarnaast worden de ouders en andere
personages heel goed neergezet en is de dreigende sfeer en de zomerse hitte goed
navoelbaar.
Vanaf het begin weet je dat Dawid Weiser is verdwenen. Dit
gebeurde na de laatste en grootste ontploffing. Dawid en Elka liepen weg in de
verte. De leraren denken dat zij gedood zijn door de explosie en willen weten
waar de jongens de lijken hebben begraven.
Zij moeten wel liegen. De waarheid is dat zij Dawid en Elka
een dag later nog hebben gezien. En dat toen Dawid echt op mysterieuze wijze is
verdwenen. Maar dit verhaal gelooft de schoolleiding nooit.
Waarom Dawid Weiser is verdwenen en waar hij is heengegaan,
zijn vragen die Heller jaren later nog achtervolgen. Duidelijk wordt dat hij
ergens naar toe werkte, trainde, zich voorbereidde op iets. En dat hij hiervoor
moest verdwijnen. Slechts één korte opmerking in de roman geeft een aanwijzing
voor een daad die hij wilde plegen.
‘Wie is Dawid Weiser?’ is een spannend en mysterieus boek.
Ik heb het geboeid tot het einde uitgelezen. Graag zou ik een tweede deel willen
lezen met het vervolg waarin duidelijk wordt wie Dawid Weiser was, wat zijn intenties
waren en waar hij is gebleven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten