‘Rusland in oorlog 2’ is het logische vervolg op ‘Rusland
in oorlog’, dat vorig jaar verscheen. De actualiteit gaat snel. Peter
d’Hamecourt bericht in dit nieuwe boek weer per maand wat er plaatsvindt in het
land van Poetin. Beter is het er niet op geworden.
Deel 2 begint in augustus 2014 en loopt door tot januari
2015. In de inleiding legt d’Hamecourt het Russische begrip po ponjatijam uit. Het betekent leven zonder vast
omschreven regels. Er zijn wel (on)geschreven wetten, maar deze kunnen, als de
situatie ernaar is, veranderd worden. De machthebbers bepalen welke regels er
in welke situatie gelden.
Het
vreemde is dat Poetin wel zegt steeds binnen de wet te handelen. Russen weten
beter. Als vanouds bestaat er in Rusland een officiële werkelijkheid, daarnaast
is er een dagelijkse werkelijkheid waar Russen hun eigen gang gaan. De annexatie
van de Krim was volgens Poetin rechtvaardig en volgens internationale verdragen
verlopen. De Rus doet op zijn hoogst of hem dit interesseert.
D’Hamecourt gaat uitgebreid in op hoe de media in Rusland
momenteel werkt. Voor 90% is de media gelijkgeschakeld. Het is een
propaganda-apparaat van Poetin. In politieke praatprogramma’s wordt gewoonlijk
geschreeuwd als het om het Westen gaat. Er wordt vanuit gegaan dat iedereen er op
uit Rusland te vernietigen. Hoe dit komt is duidelijk: wij gaan onze eigen weg,
wij zijn uniek in de wereld, de Russische wereld is herboren, etc.
De strijd in Oekraïne krijgt natuurlijk aandacht in de
Russische media. Bizar is het optreden van lokale machthebbers. Zachartsjenko
voorspelt de bewoners van Donetsk een gouden toekomst met hoge pensioenen.
“Gepensioneerden zullen genoeg geld krijgen om tenminste een keer per jaar op
safari te gaan naar Australië om daar kangoeroes te schieten.”
Poetin lijkt een patstelling na te streven in Oost-Oekraïne.
Het leger grijpt niet in, maar Poetin doet er ook niets aan om de crisis op te
lossen. De lokale machthebbers voelen zich meer en meer in de steek gelaten.
Elk hoofdstuk (maand) in het boek
begin met de koers van de roebel en de prijs van de olie. Met beide gaat het
slecht. Poetin heeft al heel wat reserves moeten aanspreken om de grootste
economische schade te beperken. En hij heeft verordend dat de prijs voor brood
en wodka niet verder mag stijgen.
Economen die waarschuwen dat het de
verkeerde kant op gaat worden bestempeld als verraders. Veel
Russen kijken niet op van de crisis. Zij kopen massaal auto’s en koelkasten en
maken lachend selfies met op de achtergrond de borden waar de koersen soms per
minuut verspringen. Anderen emigreren, in 2014 weer meer dan in het jaar
ervoor.
In december houdt Poetin zijn
jaarlijkse toespraak voor de Federatieraad en de Doema. Hij trekt weer fel van
leer tegen alle vijanden van Rusland in binnen- en buitenland. Economisch is er
niets aan de hand De problemen met de roebel worden veroorzaakt door
speculanten. Hij waarschuwt. “We weten wie dat zijn en we hebben de
instrumenten in handen om tegen hen op te treden.”
Het Westen is er volgens hem op uit
Rusland achter de Oeral te jagen, net als Hitler heeft geprobeerd. Een lichtpuntje is dat Poetin het niet meer
heeft over Logansk en Donetsk.
Aan het einde van dit
treurigstemmende boek heeft d’Hamecourt toch nog enige hoop. De econoom
Javlinkski bracht de Russische agressie op de wat langere termijn in kaart.
Zijn conclusie is dat de assertiviteit en de daaruit voortkomende buitenlandse
agressie van het Kremlin gelijk opgaat met de olieprijs.
Ten tijde van de inval in Afghanistan
was de olieprijs zeer hoog, net als tijdens de inval op Krim. Momenteel beweegt
de olieprijs zich snel omlaag. Hopelijk gebeurt hierdoor wat met redelijke
argumenten niet lukt en wordt het geweld van Poetin ingetoomd.
Rusland in oorloog deel 2 is een
actueel boek. Het leest als een serie krantenartikelen en lijkt snel in elkaar
gezet. Sommige thema’s worden iets te vaak herhaald en ik trof behoorlijk wat
schrijffouten aan.
Peter d’Hamecourt is een groot kenner
van Rusland. Hij kan zich nog steeds verbazen over wat er gebeurt om hem heen.
Hij wordt niet cynisch en dat is knap. Zijn analyses van het land gaan niet
heel diep. Over het verband tussen agressie en
olieprijs had ik bijvoorbeeld graag meer willen lezen.
De cijfers die hij noemt over de
populariteit van Poetin bekijk ik met een korreltje zout. Laura Starink schreef
onlangs dat zulke polls tot stand komen op basis van telefonische enquêtes.
Maar wanneer een Rus wordt opgebeld met de vraag wat hij van Poetin vindt, hoe
zal hij antwoorden? Het kan de geheime dienst zijn, dus natuurlijk geeft hij
een gewenst antwoord.
Met zo’n voorbeeld vind ik
d’Hamevcourt soms wat naïef. Hij probeert Poetin en de situatie in Rusland te
begrijpen vanuit een redelijk standpunt. Dat is er volgens mij niet. Waarheid
betekent in Rusland niet zoveel meer. Hoewel verdedigers van Poetin regime
grote woorden als waarheid juist wel in de mond nemen. In een manifest stellen
zij: “Een strijd tegen ons betekent een strijd tegen de waarheid. De waarheid
die wordt bestreden in een informatie-Blitzkrieg.”
Dit klinkt absurd en het is ook absurd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten