Elizabeth
Costello is een gerenommeerd schrijfster uit Australië. Zij is 66 jaar en reist
de wereld over om lezingen te geven. In deze bundel is een aantal lezingen van
haar opgenomen. En er wordt een verhaal
omheen verteld.
In
Amsterdam geeft zij een lezing over ‘Het probleem van het kwaad’. Centraal
staat een roman die haar schokte. De auteur blijkt ook op het congres aanwezig te zijn. Zij
wil de tekst herzien en werkt er de hele nacht aan. Zij probeert zich bij hem
te verontschuldigen, wil verantwoording afleggen. De schrijver reageert niet.
Elizabeth
Costello is een beetje een verwaand wijf. Zij zit vooral met haar hoofd in de
theorieën, waardoor de werkelijkheid vaak aan haar voorbijgaat. Coetzee heeft
haar verzonnen, het is een alter ego van hem. De zeven
hoofdstukken (of verhalen) zijn grotendeels eerder gepubliceerd. Ik twijfelde
toen ik las dat het hoofdstuk/verhaal ‘Realisme’ in een eerdere versie verscheen
in Salmagundi magazine nrs. 114-115 (1997). Maar het tijdschrift bestaat echt.
In dit
verhaal doet Coetzee alsof hij gebeurtenissen buiten hemzelf naverteld. Hij
zegt bijvoorbeeld dat hij bepaalde scènes overslaat. Hij doet slechts verslag
van een reis die Elizabeth met haar zoon maakt. Zij is uitgenodigd om een prijs
in ontvangst te nemen. Zij houdt een rede en wordt geïnterviewd.
Coetzee houdt ervan om met de
realiteit te spelen in zijn boeken. In dit boek slaat hij erin door. Je wordt
nergens een verhaal ingezogen en de lezingen zijn weinig bijzonder. Het gaat
bijvoorbeeld over de roman in Afrika of over het kwaad in de wereld; één
hoofdstuk heet ‘Eros’. Het is voornamelijk gefilosofeer van de koude grond. Of
zou dit juist de bedoeling zijn? Is het parodie?
Coetzee praat hier door de mond van Costello,
maar of het zijn eigen mening is, weet je niet. Het thema in de hele bundel is
hoe een schrijver zich verhoudt tot de wereld om zich heen en met name tot
andere geloofsopvattingen. In het hoofdstuk ‘Aan de poort’, een soort navertelling
van een Kafka-verhaal, noemt Elizabeth zich een secretaresse van het onzichtbare.
Als schrijver heeft zij geen geloof, zij noteert slechts meningen van anderen.
Aan de poort wacht zij op haar vonnis.
Wanneer je nog nooit iets van
Coetzee hebt gelezen zou ik niet beginnen met Elizabeth Costello. Het is niet
slecht geschreven of zo, maar wel redelijk lastig te volgen. De dubbele bodems
en verwijzingen naar allerlei literatuur zijn op den duur wat vermoeiend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten