Na het succes van de Kopenhagen trilogie publiceerde Das Mag in 2022 de Nederlandse vertaling van De Gezichten (van Lammie Post-Oostenbrink). De roman verscheen oorspronkelijk in 1968, dat is in de periode waarin de trilogie in Denemarken werd uitgebracht. Het boek lijkt autobiografisch en gaat over een vrouw die vanwege een psychose wordt opgenomen in een inrichting. Detlevsen is zelf opgenomen geweest. Zij beschrijft in korte, heldere zinnen een ervaring die zij zelf heeft doorgemaakt.
De hoofdpersoon in het boek is de succesvolle kinderboekenschrijfster Lise Mundus. Zij krijgt al jaren geen letter op papier en komt nauwelijks de deur meer uit. Haar echtgenoot Gert is bijna iedere avond weg. Zij zit thuis met de kinderen en met huishoudster Gitte, die zij ervan verdenk een relatie met haar man te hebben. Dat hij vreemdgaat is geen geheim. Aan het begin van het verhaal komt hij op een dag geslagen thuis. Zijn minnares heeft zelfmoord gepleegd, nadat hij het met haar had uitgemaakt. Zij nam een overdosis slaapmiddelen. Lise slikt ook slaappillen. Gitte neemt het potje van haar af, omdat zij beweert dat haar man haar wil behoeden ook een overdosis te nemen. Of dit echt is of dat dit al een waan van Lise is, is nog ongewis. Zij krijgt echter de pillen toch te pakken en neemt er een handvol van in. Zij belt vervolgens een arts en even later wordt Lise met een ambulance opgehaald.
Als zij dagen later ontwaakt ligt ze vastgebonden op een ziekenhuisbed. Zij weigert te eten, hoort stemmen en heeft waanvoorstellingen. Deze concentreren zich op gezichten van mensen. Mooi is dat het hele verhaal vanuit Lise is geschreven. Dat iemand die aan haar bed komt een arts of een patiënt is moet je opmaken uit de context, wat niet zo moeilijk is. Via een ventilatierooster en via een luidspreker in haar kussen praat zij met Gitte en Gert. Zij bouwt een eigen waanwereld op, die niet lijkt te verdwijnen. Vreemd is dat de artsen haar veelal aan haar lot overlaten. Zij zeggen dat ze moet drinken omdat ze anders doodgaat, maar dwingen haar tot niets. Er lijkt weinig behandeling plaats te vinden. De wanen worden weleens minder, dan nemen ze weer in kracht toe. Het is schrijnend om te lezen. Haar obsessie met gezichten levert soms grappige opmerkingen op: “Ze vond het zeer verontrustend dat er in de wereld twee keer meer handen dan gezichten waren.”
In haar wanen verwijt zij haar man en haar huishoudster van alles, maar spant zij ook met hen samen. De crisis waarin zij is beland heeft te maken met haar slechte huwelijk, maar ook met haar isolement. Zij voelt zich een buitenstaander, maar heeft dit ook nodig als schrijver: “Het was mijn lot om de wereld die ik zag te beschrijven niet om er aan deel te nemen.” De worsteling met Gert en Gitte speelt zich in haar hoofd af: “Iedereen kan alleen zijn eigen stemmen horen.” Maar zij verwijt haar man ook een gebrek aan aandacht: “Hij kon niet door andermans ogen kijken.” Terwijl het de vraag is of hij, net als zijzelf, wel anders naar de wereld kan kijken, dan vanuit een solipsistisch standpunt. Een van haar wanen is dat haar man moet trouwen met haar dochter; pas dan kan ze weer naar huis. Onlangs werd bekend dat de man van Tove Ditlevsen jarenlang zijn stiefdochter heeft misbruikt. Op basis van de waan van Lise kun je misschien afleiden dat Ditlevsen hiervan wist. Dit maakt De Gezichten een nog tragischer verhaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten