Tijdens de
kerstdagen heb ik eindelijk ‘The Goldfinch’ uitgelezen. Niet dat de bijna 900
pagina’s saai zijn, integendeel. De afgelopen maanden las ik steeds een deel,
liet het liggen en moest mij er dan na een paar weken toe zetten om verder te
lezen. Terwijl als je eenmaal in het verhaal zit, wil je weten hoe het
verder gaat.
Omdat een
groot deel van de spanning van het boek hieruit bestaat geef ik niet meer weg
van het verhaal dan wat de achterflap vermeldt.
Theo Decker
is dertien, enig kind. Zijn vader is kortgeleden verdwenen. Hij bezoekt met
zijn moeder een museum in hun woonplaats New York en wordt slachtoffer van een
aanslag. Zijn moeder overleeft de ontploffing niet. In de chaos treft hij een
stervende man aan, die hem een schilderij overhandigt. Het is Het Puttertje van
Fabritius een rode draad in de rest van het boek.
Het boek
volgt het verdere leven van Theo. Er sterven mensen om hem heen, hij sluit
vriendschap met Boris en hij verhuist. Het schilderij reist met hem mee.
Het gestolen
Puttertje is niet de enige verhaallijn. Het boek gaat ook over het verwerken
van verlies, het verdriet bij Theo en hoe hij hiermee om gaat. Hij voelt zich
vaak alleen staan in de wereld. Theo wordt na zijn kindertijd eigenlijk niet
meer opgevoed.
Drugsgebruik,
in alle soorten en maten, komt uitvoerig aan bod. Tartt heeft zich hier goed op
ingelezen of - wie weet - zelf praktijkervaring opgedaan. Hetzelfde geldt voor
de kunsthandel. Eindeloos komen er merken en beschrijvingen van kostbare
antieke meubels voorbij. Het verveelde mij niet.
Een deel van
het verhaal speelt zich af in Amsterdam. Leuk is dat zij veel Nederlandse
woorden (bijvoorbeeld van uithangborden en opschriften) noemt en korte
Nederlandse zinnen opneemt. Hetzelfde doet zij met Russische woorden in
gesprekken met Russen.
Aan het eind
van ‘The Goldfinch’ draait het om spannende verwikkelingen in de illegale
kunsthandel. Ik had hier een meer spectaculaire ontknoping verwacht en in mijn
hoofd al diverse verhaallijnen uitgedacht. Het liep anders.
Het boek
krijgt hier een filosofische lading. Theo mijmert lang door over zijn lot en de
onomkeerbaarheid van gebeurtenissen. Er wordt een paar keer verwezen naar de
idioot. Een thema in dit boek van Dostojewski is dat een goed mens met goede
bedoelingen ook veel kwaad kan veroorzaken.
In ‘The
Goldfinch’ ligt dit precies andersom. Iemand kan door slechte daden
uiteindelijk iets goeds teweeg brengen. Boris zegt het als volgt: “…good
doesn’t always follow from good deeds, nor bad deeds result from bad, does it?
Even the wise and good cannot see the end of all actions.”
Zijn
nihilisme neemt soms extreme vormen aan: “better never born, than born into
this cesspool. Sinkhole of hospital beds, coffins, and broken hearts. No
release, no appeal, no “do-overs”…no way forward but age and loss, and no way out
but death.“
Toch is er
een glimpje hoop: “and yet to know as well, despite all of this, as cruelly as
the game is stacked, that it’s possible to play it with a kind of joy?”
Een van de
positieve punten van de manier van schrijven van Donna Tartt is dat zij
vloeiend gebeurtenissen, dialogen, detailinformatie en beschouwingen in elkaar
weet over te laten lopen. Haar taalgebruik is daarbij goed.
Een minpunt
vind ik dat sommige beschrijvingen wel heel uitvoerig zijn. Een handeling van
een paar seconden kan bij haar een hele pagina beslaan. Hier had zij zich wel
wat mogen inhouden. Maar al met al is ‘The Goldfinch’ zeker niet te dik.
Tot slot een
grappig detail. Nergens in ‘The Goldfinch wordt een datum genoemd en er wordt
zelden verwezen naar historische gebeurtenissen. Een uitzondering is de aanslag
van 11 september. Met wat simpel rekenwerk kwam ik erachter dat het eind van
het boek zich eind 2014 moet afspelen. Terwijl ‘The Goldfinch’ eind 2013
uitkwam. Zou Donna Tartt dit bewust hebben gedaan?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten