dinsdag 7 januari 2014

Leonid Dobytsjin – De stad N


De korte roman De Stad N kreeg een paar weken terug vijf sterren in de boekenbijlage van de NRC. Het is een nieuwe vertaling van Arie van der Ent van een Russische roman uit 1935. Dobytsjin heeft een klein oeuvre geschreven. De stad N was zijn laatste boek. Niet lang na het verschijnen liep hij de Neva in en verdronk. Ruim vijftig jaar later werd het boek herontdekt. Door een select publiek, waaronder de schrijver Danilov, wordt Dobytsjin gezien als een der grootste Russische schrijvers.

De verwachtingen waren dus hoog gespannen toen het mij na een aantal pogingen lukte om ‘De stad N’ te pakken te krijgen. Bij uitgeverij Douane hadden ze niet gerekend op deze plotselinge grote vraag.

De stad N. moet je rustig tot je nemen. De beschreven gebeurtenissen bezien vanuit het perspectief van een opgroeiende jongen zijn kort en bondig beschreven. Een niet bij naam genoemde stad speelt een hoofdrol. Het verhaal beslaat een periode van ongeveer tien jaar aan het begin van de twintigste eeuw. Er komen historische gebeurtenissen voorbij, zoals de Russisch-Japanse oorlog.

Dobytsjin laat met heel weinig woorden een samenleving in het klein zien. Mensen raken bevriend, verhuizen, krijgen ruzie, sterven etc. Sommige mensen komen even voorbij, anderen keren vaker terug in het boek. In de stad wonen Polen, Russen, Duitsers en Letten. Er is ook sprake van keldermensen die inderdaad in kelders wonen en die laag in de hiërarchie staan.

In de eerste helft van De stad N. is de jongen redelijk passief. Hij beschrijft wat hij ziet gebeuren. Als hij ouder wordt, treedt hij ook handelend op. De jongen is naarstig op zoek naar vriendschap. Hij weegt andere jongens op hun intelligentie en hun betrouwbaarheid. Op school ontdekt hij zijn talent voor schrijven en zijn liefde voor literatuur. Hij is als puber tamelijk verlegen naar meisjes toe. Mooi beschrijft Dobytsjin zijn onzekerheid en zijn ontwikkeling naar volwassenheid. De hoofdpersoon lijkt mij niet echt heteroseksueel geïnteresseerd, maar dat staat nergens expliciet en las ik slechts tussen de regels door.

De stad N. is een mooi compact geschreven boek. Het telt in vertaling precies 100 pagina’s. Arie van der Ent heeft er een nawoord aan toegevoegd. Ik zou het zelf geen vijf sterren gegeven hebben, eerder drie of vier. Maar voor liefhebbers van Russische literatuur is het zeker de moeite waard. De titel slaat op de stad in het meesterwerk Dode Zielen van Gogol. De jongen heeft het vaak over dit boek en over de figuren die erin voorkomen.

Geen opmerkingen: