De eerste roman van
Franca Treur was een groot succes. Dan is het altijd spannend wat een tweede
boek gaat doen. Ik heb haar een paar maanden terug bij het ‘Geen daden maar
woorden Festival’ horen voorlezen uit het haar nieuwe boek. Dat beviel goed.
Hoofdpersoon in De woongroep is Elenoor. Het verhaal wordt
volledig vanuit haar perspectief verteld. Elenoor heeft een vriend Erik. Zij
wonen niet samen. Erik is er wel klaar voor, Elenoor niet. In het eerste
hoofdstuk bezoeken zij vrienden van Erik die sinds kort in een nieuwbouwwijk wonen. Hun eerste kind is net geboren.
Franca Treur beschrijft dit bezoek op een licht ironische
toon, die mij erg bevalt. Deze manier van schrijven hanteert zij het hele boek.
Zij kraakt mensen niet rechtstreeks af, maar alle personages worden een beetje
sullig neergezet. Met uitzondering van Elenoor zijn ze allemaal wat dom en eendimensionaal. Het zijn geen van allen types waar je graag mee om zou willen gaan.
Elenoor is ongelukkig en wil iets anders in haar leven. Erik
heeft hier nauwelijks begrip voor. Elenoor twijfelt soms aan haar vriend: “Ik
heb wel eens gedacht dat er bij Erik iets ontbreekt waar een normaal mens
empathie heeft zitten.” Erik reageert zoals lompe mannen doen. Hij gaat haar
gevoelens verklaren en in een breder perspectief zetten, terwijl zij een
luisterend oor wil, iemand die doorvraagt en haar steunt.
Elenoor besluit in een woongroep te gaan wonen. Erik neemt
haar beslissing niet serieus. In de woongroep wordt geen vlees gegeten en er
wordt actie gevoerd. Al snel blijken principes niet zoveel voor te stellen en
de acties zijn nogal kleinschalig en lachwekkend. De fanatieke Annerie is er
wel mee bezig, maar zij heeft vooral aandacht voor haar wisselende vriendjes en zij is vooral bezig met de vraag wat anderen van haar vinden. Er woont een homostel in de
woongroep; zij nemen het actievoeren ook niet al te serieus en onttrekken zich
vaak aan de gezamenlijke maaltijd.
Het beste kan Elenoor opschieten met de zachtaardige
Alexander. Hij werkt in een tehuis waar ouderen hun laatste levensdagen
doorbrengen. Het toeval wil dat de vader van Erik directeur is van dit huis.
Deze man is echt het tegenovergestelde van de mensen in de woongroep. Hij is
rijk en heeft zijn geld verdiend als manager in de zorg. Hij is een charmeur en
slaat holle praatjes uit.
Halverwege ‘De woongroep’ gebeurt er iets dramatisch, waardoor
de sfeer verandert. Elenoor maakt zich grote zorgen en voelt zich steeds meer
alleen staan tussen haar huisgenoten. Haar vrienden en familie geven haar niet de steun die zij nodig heeft. De ironische gedachten die zij constant heeft
worden sarcastisch, haar gedrag wordt wispelturig: “…alle feesten klinken
hetzelfde voor wie er niet aan deelneemt.”
Het drama brengt meteen spanning in het boek. Ik wilde
althans graag weten hoe het zou aflopen. Over het verdere loop vertel ik daarom
maar liever niets.
Na ‘Dorsvloer vol confetti heeft Franca Treur een prima tweede boek
geschreven. Haar beschouwende en ironische toon is goed. De samenhang en de
structuur is beter dan in haar vorige boek. Alles past goed in elkaar. Franca
Treur introduceert familieleden en vrienden van Erik en Elenoor. Iedereen
krijgt een plek in het boek. De aandacht die Treur aan hen besteedt staat in
verhouding tot de rol die zij krijgen in het verhaal. Er staan geen nodeloze
uitweidingen in.
Soms zijn wendingen in het verhaal iets te voorspelbaar. Bij
een actie tegen een aantal graaiende manager die chic uit eten zijn ziet de
lezer al ver van tevoren aankomen dat de vader van Erik wel eens een van de
eters zou kunnen zijn. Zo zijn er meer voorbeelden van personages die in het
boek voorkomen waarvan je meteen weet dat die nog een cruciale rol gaan spelen
verderop in het boek.
Met de meeste mensen in ‘De woongroep’ zou ik niet willen
omgaan, maar Elenoor begrijp ik soms ook niet. Zij blijft Erik zien als een
hele intelligente man, terwijl hij vaak geen aandacht aan haar schenkt. Zij
laat mensen over haar heenlopen en lijkt dan weinig eigen wil te
hebben. En zij steunt geheel tegen haar principes in haar schoonvader. Maar
misschien heeft zij wel niet zoveel principes. Elenoor is juist zoekende en
oordeelt niet te snel over zichzelf en over anderen.
Het laatste hoofdstuk eindigt waar het eerste begint. In het
huis van de vrienden van Erik. De cirkel is rond. Elenoor lijkt gekozen te
hebben?
Ondanks een paar voorspelbare verwikkelingen is ‘De
woongroep’ een erg geslaagd boek. Het heeft twee kanten: de spanning die de
tweede helft van het boek domineert en die mooi uitrolt tot aan de laatste
hoofdstukken toe. Daarnaast zijn er de waarnemingen van Elenoor, een vrouw die
volwassen wordt en open en met verbazing haar medemensen bekijkt. Die twee
kanten zijn in goed evenwicht. Ik kan iedereen ‘De woongroep’ aanraden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten