Simon Vestdijk – De filmheld en het gidsmeisje

 

Simon Vestdijk stond bekend om zijn hoge productiviteit. In de uitgave van de Verzamelde romans staat bij ieder deel achterin informatie over de drukgeschiedenis. Er staat ook altijd bij wanneer Vestdijk het boek precies heeft geschreven. Geregeld lees je dan dat hij in een periode van twee maanden een roman schreef. Bij De filmheld en het gidsmeisje staat vermeld: “geschreven 1e en 2e Kerstdag 1966”, de roman telt 173 pagina’s! De filmheld en het gidsmeisje is in de telling van de Verzamelde romans nummer 47. Het is een heerlijk boek, de hoofdpersoon is verknipt en het verhaal is bizar. Het deed mij denken aan twee romans uit dezelfde periode: Juffrouw Lot en De huisbewaarder. 

Safae el Khannoussi – Oroppa

 

Oroppa stond hoog in de eindejaarslijstjes van 2024. De debuutroman werd omschreven als fenomenaal, duizelingwekkend en hallucinerend. De tomeloze energie en de onorthodoxe verhaalopbouw werden luid geprezen. Een recensent noemde het boek een post-postmodern meesterstuk. Dit zijn eigenlijk al te veel woorden om de roman onbevooroordeeld te kunnen lezen. Ik begon er tijdens de Kerst aan en las het boek in een paar dagen uit. Het was een mooie leeservaring, maar de superlatieven die worden gebruikt om de roman te omschrijven vind ik wat overdreven. Het vierde deel, ongeveer de laatste honderd pagina’s, las ik met steeds minder aandacht.

Thomas Heerma van Voss – Het Baltisch station

 

Van Oorschot heeft de reeks Terloops, boekjes waarin bekende auteurs over een wandeling schrijven of over het fenomeen wandelen. Ambo Anthos heeft sinds vorig jaar een reeks over treinreizen, Spoorslag. Ik ontdekte deze serie pas dit jaar. Het Baltisch station is al het zevende deeltje. Thomas Heerma van Voss schrijft over zijn treinreis naar het Tallinn in Estland. Hij verbleef er ooit een maand met zijn ex-vriendin L. Een kennis uit Tallinn verklaarde hem voor gek om met de trein te gaan, maar had hem wel haar huis aangeboden om te verblijven. Onderweg liet zij echter weten dat zij zich in de datum had vergist, haar huis was al verhuurd. Thomas reist desondanks naar zijn eindbestemming, zonder te weten waarom hij dit precies wil.

Siebe Thissen – Leve Rotterdam

De Rotterdamse Siebe Thissen is historicus en filosoof. Eerder las ik zijn prachtige boek De jongen die van De Hef dook, over Lou Vlasblom, die op 14 januari 1933 vanaf een hoogte van 67 meter van de Hef dook. Onlangs verscheen bij de jonge Rotterdamse uitgeverij Studio Rashkov Leve Rotterdam, De tragische geschiedenis van Jacob de Vletter. Net als in De jongen die van De Hef dook is zijn verhaal over het ‘De Vletter oproer.’ niet alleen een feitelijk verslag van wat er gebeurde in 1868, maar probeert hij deze relatief kleine geschiedenis te duiden en beschrijft hij de verhalen eromheen, de mythevorming. In beide boeken heeft Thissen soms de neiging de context te veel op de voorgrond te zetten.

Daniil Charms – De dappere egel

Daniil Charms (1905 -1942) werd geboren in Petersburg en is een van de bekendste Russische absurdisten. Zoals zovele schrijvers van zijn generatie kreeg hij te maken met de Stalin-terreur. Zijn werk paste niet binnen de communistische kunstopvatting en in 1931 werd hij veroordeeld en verbannen naar Koersk. Een paar jaar later mocht hij terugkeren en begon hij met het schrijven van ongevaarlijke kinderverhalen. In 1941 werd hij tijdens het beleg van Petersburg opnieuw gearresteerd. Hij stierf een jaar later in gevangenschap. 

 

Leonieke Baerwaldt – Dagen als vreemde symptomen

 

Het dit jaar verschenen Dagen als vreemde symptomen is het tweede boek van Leonieke Baerwaldt. Zij studeerde filosofie en literatuurwetenschappen. Het is een mooi vormgegeven werk dat alom werd gewaardeerd en hoog eindigde in een aantal eindejaarslijstjes. Het verhaal kun je samenvatten als de worsteling van een vrouw met haar meervoudig gehandicapte kind. Maar de kracht van het werk zit hem vooral in de vorm: korte hoofdstukken met veel filosofische uitspraken; zij gebruikt verschillende perspectieven en ook het vervagen van de grens tussen droom en werkelijkheid is erg sterk.

Simon Vestdijk – Zo de ouden zongen…

 

Zo de ouden zongen… is in de Verzamelde Romans de tweeënveertigste roman van Vestdijk. Het boek is uit 1965 en verscheen in dezelfde jaren als Het genadeschot, Juffrouw Lot en De huisbewaarder, romans die ik met veel plezier heb gelezen. Op de website van de Vestdijkkring wordt de roman in de categorie HA (half-autobiografische romans) geplaatst, een categorie romans die hij vooral schreef in de periode 1949-1957. De bekendste is De koperen tuin. En Zo de ouden zongen… heeft zeker overeenkomsten met deze klassieker. 

Tove Ditlevsen – Vilhelms kamer

Vilhelms kamer is de laatste roman die Tove Ditlevsen schreef. Het boek is uit 1975, zij stierf een jaar later. Het is het vijfde boek dat ik lees van haar; ik vind het haar beste. De zware thema’s uit haar trilogie en uit De gezichten keren terug in dit boek. De hoofdpersoon en kinderboekenschrijfster Lise verkeert in een staat van geestelijke ontreddering en haar twintigjarige huwelijk met de krantenman Vilhelm wordt op de achterflap omschreven als een loopgravenoorlog. Hoewel er tragische passages in de roman zitten is de toon licht en is de manier waarop zij situaties en personen beschrijft erg humoristisch. Vilhelms kamer is net uitgebracht in de Nederlandse vertaling, wederom van Lammie Post-Oostenbrink.

Georgi Gospodinov – Schuilplaats voor andere tijden

 

Schuilplaats voor andere tijden gaat over het verleden, het geheugen en nostalgie, maar het is ook een actueel boek. Georgi Gospodinov is een bekende Bulgaarse schrijver. Met dit boek won hij in 2023 de International Booker Prize. Het is in vijfentwintig talen vertaald en de Nederlandse vertaling is van Hellen Kooijman. Op de eerste pagina val je in een verhaal over het begin van de tijd. De Ierse bisschop Ussher had uitgerekend dat de aarde was geschapen op 4004 voor Christus, op 22 oktober om zes uur in de middag. Daarna schiet de verteller naar het jaar 1910 en naar 1 september 1939, toen er een einde kwam aan de menselijke tijd. Hij introduceert vervolgens de hoofdpersoon van deze roman, Gaustin, die als psychiater een kliniek voor het verleden oprichtte. Hij is een ongrijpbare figuur. De verteller ziet hem soms jaren niet, gaat dan weer intensief met hem om. Hij ergert zich aan hem en merkt dan op dat hij hem zo kan laten verdwijnen omdat hij hem zelf verzonnen heeft.

 

Kurt De Boodt - Mal dood lam

 

Voor het zomernummer van Awater (2024) schreef ik de volgende recensie:

 

De titel Mal dood lam van de nieuwe bundel van Kurt De Boodt geeft aan waar het hem om te doen is. Het lam staat voor het platteland waarheen hij volgens de achterflap verhuisde. De dood is een sterk aanwezig thema in deze bundel en met Mal geeft hij aan het niet allemaal zo serieus te nemen. Het feit dat de titel een palindroom is, verraadt zijn neiging om taalgrapjes in zijn poëzie te stoppen. De lezer verwacht enige coherentie in het gevoel dat een gedicht teweeg kan brengen. Bij een tragisch gedicht over de dood van een geliefde doorbreekt een flauwe grap dit gevoel. Kurt De Boodt lijkt er genoegen in te scheppen de lezer te verrassen door deze coherentie geregeld te doorbreken. 

Tove Ditlevsen – De Gezichten

 

Na het succes van de Kopenhagen trilogie publiceerde Das Mag in 2022 de Nederlandse vertaling van De Gezichten (van Lammie Post-Oostenbrink). De roman verscheen oorspronkelijk in 1968, dat is in de periode waarin de trilogie in Denemarken werd uitgebracht. Het boek lijkt autobiografisch en gaat over een vrouw die vanwege een psychose wordt opgenomen in een inrichting. Detlevsen is zelf opgenomen geweest. Zij beschrijft in korte, heldere zinnen een ervaring die zij zelf heeft doorgemaakt.

Marietje Schaake - De tech coup

 

Marietje Schaake werkt bij het Cyber Policy Center op Stanford University. Zij is een privacy-expert, heeft veel kennis van ontwikkelingen binnen grote technologiebedrijven en zat voor D’66 in het Europese parlement. Zij schrijft columns en wetenschappelijke artikelen. Dit jaar heeft zij de onderwerpen die haar bezighouden samengebracht in het inzichtelijke en soms verontrustende boek De tech coup. Hierin beschrijft zij de dominantie van grote tech bedrijven en de bedreigingen die deze bedrijven vormen voor de democratie.

 

Tove Ditlevsen – Afhankelijkheid

 

Na het lezen van de eerste twee delen moest ik natuurlijk ook Afhankelijkheid, het derde deel van de Kopenhagentrilogie, lezen. In 2020 verscheen de Nederlandse vertaling van de hand van Lammie Post-Oostenbrink. Ditlevsen (1917-1976) begint dit deel van haar memoires bij de start van haar schrijfcarrière. Op haar twintigste publiceerde zij haar eerste gedicht in een tijdschrift; dit kwam aan de orde in deel twee. In 1939 verschijnt haar eerste dichtbundel en in de oorlog volgt er een roman.

Lize Spit – Autobiografie van mijn lichaam

 

De Vlaamse Lize Spit is sinds haar debuut Het smelt uit 2016 een succesvolle auteur. Haar boeken krijgen veel goede kritieken en vorig jaar mocht zij het Boekenweekgeschenk schrijven. Autobiografie van mijn lichaam verscheen twee weken geleden en de recensies waren lovend. Het boek is geen roman, maar heeft wel de opbouw en spanning die herkenbaar is uit haar twee eerdere romans. Het verhaal begint in december 2021, wanneer zij met haar man Rob van Essen in Oostende is en een mailtje van haar moeder ontvangt waarin zij schrijft ongeneeslijk ziek te zijn: “In de seconden na deze mail is dit wat er moet gebeuren: de stippellijn bepalen. Ik ben geen dochter die een mailtje leest, ik ben een schrijver die de dochter observeert die een mailtje heeft gelezen."