Leonid Nikolajevitsj Andrejev (1871-1919) was een tijdgenoot van Gorki en begin twintigste eeuw een zeer succesvol schrijver in Rusland. Hij werd gewaardeerd en zijn boeken verkochten goed. Andrejev schreef vooral verhalen, korte romans (novellen) en toneel. Hij was een groot liefhebber van het werk van Edgar Allan Poe. Er zijn eerder verhalen van hem vertaald in het Nederlands, maar hij is min of meer vergeten. Gelukkig hebben de mensen achter Schwob ervoor gezorgd dat hij met de uitgave van de novelle De zeven gehangenen weer in de belangstelling staat.
In dit verhaal doet Andrejev verslag van zeven veroordeelden die de doodstraf te wachten staat. Vijf van hen zijn jonge revolutionairen die een aanslag van plan waren, maar verraden zijn. De twee anderen zijn ‘gewone’ moordenaars. De zeven personen zijn heel verschillend van elkaar. Andrejev schetst hun karakters en laat zien hoe elk van hen anders reageert op het lot dat hen te wachten staat.
Het eerste hoofdstuk lijkt hier wat los van te staan. Het is getiteld Om één uur ’s middags, Excellentie en het zou niet misstaan als losstaand verhaal. De minister krijgt te horen dat er een aanslag op hem wordt beraamd. Deze staat gepland op de volgende dag, 1 uur ’s middags. Snel wordt hij met zijn gezin overgebracht naar een ander huis. De daders, vijf terroristen, zullen de volgende dag in de val worden gelokt en worden gearresteerd. De minister prijst het gedegen politiewerk.
Hij is rustig, vanwege zijn corpulentie is opwinding sowieso niet goed voor hem, maar ’s nachts begint het te malen. Hij roept: “Goed gedaan, mannen! Mooi werk”, maar het dreigende ding blijft loeren en verdwijnt niet. “Niet de dood maakt hem bang, maar de kennis van het wanneer; een mens heeft geen leven als hij precies de dag en het uur van zijn dood weet. En dan waarschuwen die lummels me met: Om één uur ’s middags, Excellentie.’’ Hij overdenkt zijn leven en raakt steeds meer in de knoop met zichzelf. Tegen de ochtend wordt per telefoon de dokter opgeroepen.
De toenemende wanhoop van de excellentie spiegelt zich in het gedrag van de zeven veroordeelden. Vooreerst is nog niet bekend wanneer de ophanging zal plaatsvonden. Ieder probeert zijn tijd op eigen wijze te doden. Vanaf het moment dat de dag bekend is, overheerst de angst. Sergej Golovin is een gezonde jongeman met een heldere levensvreugde. “In elke zaak of elk vermaak - fotografie, fietsen of het voorbereiden van een aanslag – legde hij dezelfde kalme levensblije ernst: alles in het leven was vrolijk, alles in het leven was belangrijk, alles moest goed gedaan worden.” Maar later vindt ook bij hem de omslag plaats. “De angst voor de dood begon hem geleidelijk, schoksgewijs in de greep te krijgen: net of hij van onderaf, met volle kracht, een dreun op zijn hart had gekregen.”
Andrejev heeft met De zeven gehangenen een aangrijpend en tijdloos verhaal geschreven. Dank aan Schwob voor het uitgeven van dit meesterwerk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten