Persis Bekkering is samen met Mirthe van Doornik en Marieke Lucas RIjneveld genomineerd voor de ANV debutantenprijs 2019. De drie boeken zijn bijna onvergelijkbaar. ‘Moeders van anderen’ van Mirte van Doornik draait om twee zussen die opgroeien met alleenstaande moeder die een alcohol- en wat andere problemen heeft. De hoofdpersoon in ‘De avond is ongemak’ van Marieke Lucas Rijneveld is Jas. Haar broer is overleden. Het verhaal gaat over de mogelijkheid tot verwerking van dit verlies binnen een gesloten gezin. “Een heldenleven’ is een ander soort boek. De held is Igor Goldschmeding. Hij is een genie op velerlei gebied, met name is hij een virtuoos violist. Zijn leven wordt vanuit twee verschillende perspectieven bekeken.
Opvallend aan de opbouw van dit boek is de breuk na pagina 143. In het eerste deel leren we Igor kennen door de ogen van Adrian Zeitblom. Hij is ook violist. Op een tournee in Rome hoort hij in zijn hotel Igor voor het eerst spelen. Hij constateert onmiddellijk de perfectie in zijn spel. Zij raken bevriend, maar het is geen gemakkelijke vriendschap. Het tweede deel speelt zich zeven jaar eerder af. Kiriko Meertens is een kunstenaar die tracht te breken met tradities en in isolement haar kunstopvattingen onderzoekt. Zij ontmoet Igor. Zij voelen zich sterk tot elkaar aangetrokken, maar hun liefde is ook niet gemakkelijk.
Er zijn parallellen te trekken tussen de twee liefdes. Igor is een theatrale persoonlijkheid. Adrian is erg teruggetrokken, bijna schuchter. Op tournee komt hij normaal gesproken zijn hotelkamer praktisch niet uit. Hij leeft voor de muziek en zal nooit gaan stappen de dag voor een concert. Alles wordt anders met Igor. Daar komt bij dat Adrians vrouw hem net heeft verlaten. Hij zit in een moeilijke fase in zijn leven. Kiriko leeft in een bescheiden isolement. Haar huis is leeg op een aantal kunstwerken na. Zij noemt het haar Monopticum, als tegenhanger van het Panopticum. Dit is haar onderzoeksruimte. Ook zij staat op een breukpunt in haar leven.
De invloed van Igor op beide levens is enorm. Zij erkennen zijn genialiteit. Hij blijft hen voortdurend verrassen. Het verhaal gaat over genialiteit en perfectie. Het spel van Igor is zo perfect dat het bijna onmenselijk is. Adrian leert hem om meer vanuit gevoel te spelen, het menselijker te laten klinken. Igor doet alles voor de volle 100%, zoals koken, fotograferen, feesten en mensen aan zich binden. De meeste leden uit het orkest, of sowieso de meeste mensen, komen maar tot 80%.
Leuk is de discussie die Igor en Adrian hebben over normaal doen. Na een aantal uitspattingen, zoals hele dure schoenen kopen, vraagt Adrian om weer normaal te doen. “Normaal doen? Hij keek me vertederd aan. Daar probeer ik je juist bij te helpen.” Vervolgens klimt Igor in een zuil.
Igor kan veel maken tegenover Adrian. Hij gaat zomaar zijn hotelkamer binnen als hij er niet is. “Ik vroeg hem niet hoe hij mijn kamer was binnengekomen Na drie dagen wist ik genoeg van hem, in elk geval dat er voor hem niet dezelfde beperkingen bestonden als voor de rest van de mensheid.”
Igor bepaalt meer en meer het leven van Adrian. De persoonlijkheid Igor blijft op afstand. Alles wat Adrian van hem weet is buitenkant. Hij kan niet de vinger leggen op wat hem drijft. Hetzelfde gebeurt bij Kiriko. Igor is voor haar fascinerend en ongrijpbaar tegelijkertijd. Uit het eerste deel van het boek begrijp je dat zij zijn enige grote liefde is geweest in zijn leven. Toch lijkt zijn omgang met haar een theatrale act. Hij speelt met haar en noemt haar zijn pop.
De omgang met Igor helpt haar niet direct vooruit in haar kunstproject. Maar indirect draagt zijn gekte er wel aan bij. Kiriko probeert vanaf niets haar kunst op te bouwen. Dit levert een dilemma op, erkent zij zelf. “Er is geen mogelijkheid om onder de dwang van prestaties en oordelen uit te komen. We bukken allemaal voor een systeem.” Igors persoon heeft een tegenstrijdigheid in zich, Hij streeft perfectie na. Zijn vioolspel is eng perfect. Hij opereert dan volledig binnen een systeem. Tegelijkertijd is hij constant bezig zaken te ontregelen.
Deze tegenstelling maakt hem interessant en maakt de roman ook interessant. Zijn theatrale kant heeft ook pathetische trekken. Soms is hij gewoon een vervelende puber. Dit ging mij wel wat tegenstaan op den duur. Het eerste deel van de roman vond ik beter dan het tweede deel. Kiriko is een beetje een zeurderig kind. De uiteenzettingen over kunst en haar worstelingen daarmee duurden mij iets te lang. Maar over het algemeen zijn het taalgebruik en de dialogen in het boek sterk. En de benadering van de persoon Igor op de wijze die Bekkering hanteert is origineel. Ik moest wel af en toe denken aan de winnaar van de ANV debutantenprijs van vorig jaar, Lieke Kézér. Haar roman ‘De afwezigen’ gaat ook over een muzikaal genie dat we alleen van de buitenkant, via anderen, leren kennen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten