Threes Anna – Paradijsvogel

Threes Anna is afkomstig uit Vlaardingen en werd bekend als theatermaker. Zij was artistiek leider van Dogtroep, maakt nu films en heeft sinds 2003 zeven romans geschreven. ‘Paradijsvogel’ uit 2016 is haar meest recente boek. Het verhaal gaat over Iris. Zij is getrouwd met een rijke Amerikaan en woont in een paradijselijk resort. Haar man overlijdt en zij blijft tot haar verrassing achter met een grote schuld. Het boek begint als een komedie, maar wordt al snel een tragedie.

Het resort in Florida heet Eden. De wereld waarin de rijke ouderen leven is volledig artificieel. Iedereen lacht en is gelukkig. Je hoort de vogels altijd fluiten. Je ruikt er altijd een frisse bloemenlucht. Dat de geluiden en geuren niet echt zijn ontdekt Iris pas als zij niet meer in Eden woont. Een thema in het boek is de botsing tussen de namaakwereld en de echte wereld, buiten het paradijs. Threes Anna heeft zelf enige tijd in een dergelijk resort doorgebracht om inspiratie op te doen. Op de achterflap schrijft zij dat de werkelijkheid de fictie in deze roman nog verre overtreft.

In Eden houdt men niet van slecht nieuws. Op de radio klinkt muziek die niemand zal verontrusten. Wanneer Max, de man van Iris, overlijdt wil zij een bericht hierover in de krant van Eden zetten, maar dit is voorlopig niet mogelijk. Er mogen niet te veel overlijdensberichten in deze krant staan. Geen slecht nieuws.

Iris is een wat dommige vrouw. Zij heeft zich nooit met de zaken van Max bemoeid en leeft in een droomwereld. Wanneer zij – na aanmaningen, vervelende telefoontjes, e.d. - het failliet onder ogen heeft gezien ontwaakt zij enigszins. Zij denkt nu ook meer terug aan vroeger. Iris is afkomstig uit Limburg, werd vernederd door haar moeder en werd gepest op school, vanwege een foute vader. Zij liep van huis weg en werkte op een cruiseschip. Daar ontmoette zij Max, trouwde met hem en verdrong haar oude leven.

Goed is dat Threes Anna ook het verleden van Max ruimte geeft in de roman. Op zijn laptop vindt Iris een autobiografisch verhaal van hem. Hij blijkt ook afkomstig uit een arm milieu. Langzaam heeft hij zich hieruit opgewerkt, waarbij zaken doen en oplichterij hand in hand gingen. Een merkwaardig element in de roman is dat Max een Afro-Amerikaan is. Dit voegt weinig toe aan het verhaal. Hij was een uitzondering in Eden en werd niet door iedereen geaccepteerd, maar dit onderwerp wordt nauwelijks uitgewerkt in het boek.

Iris en Max hebben beide een verleden waar zij over gezwegen hebben. Dit past binnen het leven in Eden, waar iedereen zich zo goed mogelijk voordoet en waar verdriet en tegenslag niet gezien mogen worden. Na haar vlucht uit het paradijs staat Iris er alleen voor. Eerst laat zij zich intimideren en is zij zoekende. Later ontwikkelt zij zich en leert zelf keuzes te maken. De roman krijgt hier een aantal verrassende wendingen. Ik wil hier niet teveel over vertellen.

Prachtig zijn de hoofdstukken waarin Iris terugkeert naar Eden en deze wereld op een andere manier meemaakt. Er blijken verborgen tunnels te bestaan, waar het personeel zich onzichtbaar door beweegt: alles om de droomwereld van de bewoners niet te verstoren.

‘Paradijsvogel’ is een opmerkelijke roman. Mooi is dat het boek niet in één genre is te vatten. Het zou makkelijk geweest zijn er alleen een parodie op het leven in een resort van te maken. De auteur koos ervoor om dit uitgangspunt te vermengen met de ontwikkeling en bewustwording van Iris. Daarnaast kent het boek spannende elementen en is het ook licht maatschappijkritisch. Het taalgebruik van Threes Anna is helder. Het boek leest als een trein.