Thomas Heerma van Voss – Passagiers / Achterblijvers

 

Deze week liep ik bij de bibliotheek op het Centraal Station binnen en pakte dit boek mee. Het is naast de hoofdvestiging mijn favoriete bibliotheekvestiging in Rotterdam: vaak open - wel met zelfbediening - en centraal gelegen. Helaas, ik las dat ze binnenkort voorgoed de deuren sluiten. Daarover teleurgesteld begon ik toch enthousiast te lezen in Passagiers / Achterblijvers. Het eerste hoofdstuk heet ‘Het begin’: een eenzame jongeman vindt het achtergelaten vriendenboek van een buurmeisje dat al is verhuisd. Hij leest en herleest de teksten, herkent kinderen op straat, achtervolgt hen, kortom: hij gaat er op een manisch manier helemaal in op. In het tweede hoofdstuk bezoekt een jongeman in Philadelphia een oude studievriend. Ik zag geen verband met het eerste hoofdstuk en toen ik het omslag nog eens bestudeerde las ik dat het een verhalenbundel betrof.

 

Rinske Hillen – Mannenmaal

 

Na Het eind van de relatie van Graham Greene en Juffrouw Lot van Simon Vestdijk is Mannenmaal uit 2021 het derde boek over een driehoeksverhouding dat ik in korte tijd las. Het gaat in alle drie de romans over een vrouw en twee mannen, maar het onderwerp is op totaal verschillende manieren uitgewerkt. Bij Greene en Vestdijk draait het opmerkelijk genoeg niet in de eerste plaats om jaloezie, schuld en rivaliteit. Bij Hillen speelt dit wel, maar zij verweeft dit met andere thema’s. Haar taalgebruik is scherp, de opzet van het verhaal goed doordacht en de leeservaring is vloeiend. Mannentaal is de tweede roman van Hillen. Met haar debuut Houtrot won zij in 2018 de ANV Debutantenprijs.

Simon Vestdijk – Juffrouw Lot

 

De roman Juffrouw Lot uit 1965 - de eenenveertigste in de telling van de Verzamelde Romans - is volgens Hugo Brandt Corstius de laatste echt sterke roman van Vestdijk. Het vierde kwart van de romans haalt het volgens hem niet bij de eerste 41. Hij gaat daarbij voorbij aan Een Huisbewaarder uit 1967 en de onterecht wat vergeten historische roman De leeuw en zijn huid uit datzelfde jaar. Maar dat Juffrouw Lot een meesterwerk is, daarover ben ik het met hem eens.

 

J.J. Voskuil – Capitulatie. Dagboeken 1955-1965

Na het lezen van het eerste deel van de dagboeken van Voskuil zag het er niet naar uit dat ik de volgende delen ook zou lezen. Ik kwam er niet helemaal in. Zijn belevenissen waren vooral saai, de discussies soms onnavolgbaar en zijn manier van schrijven wat onsamenhangend. Gelukkig adviseerden de kenners om door te lezen. Dit tweede deel over de periode 1955-1965 is inderdaad veel beter. Ik voelde soms zelfs alsof ik de leeservaring van Het Bureau aan het herbeleven was.

 

Graham Greene – Het eind van de relatie

 

The end of the affair uit 1951 is een absolute klassieker, geen wonder dat het boek in 2021 in de prachtige Perpetua-reeks is verschenen, in de vertaling van Peter Verstegen. Tijdens het lezen zag ik heel duidelijk de personages voor mij, alsof ik het allemaal al eerder gezien had. Misschien heb ik de roman op de middelbare school gelezen, al denk ik dat de verfilming uit 1999 meer indruk heeft achtergelaten. Maar het is niet zo moeilijk om herkenbare scénes voor je te zien, zoals een man met achterovergekamd haar, gehuld in een lange jas, die haastig door een regenachtig Londen loopt.

 

Simon Vestdijk – De filosoof en de sluipmoordenaar

 

Vestdijk voltooide in oktober 1959 De filosoof en de sluipmoordenaar, de eerste druk van de roman verscheen in 1961. Het is een historische roman die speelt in 1722 met Voltaire in een hoofdrol. Volgens Maarten ’t Hart is het een van de lichtvoetigste, aantrekkelijkste en amusantste romans van Vestdijk. Ik weet niet of ik het hiermee eens ben, maar het kost de lezer in ieder geval geen enkele moeite het verhaal, dat vooral bestaat uit ontmoetingen tussen Voltaire en slechts enkele personages, te volgen. Dit is wel eens anders bij Vestdijk.

 

Herman Koch – Het koninklijk huis

 

Het koninklijk huis uit 2022 is een iets afwijkend boek in het oeuvre van Koch. Meestal is de hoofdpersoon in zijn boeken een type dat iets weg heeft van de auteur zelf, waarbij een extra dosis cynisme is toegevoegd. In deze roman is dit niet het geval. Koning Hendrik is een wat sullige man, die worstelt met de angst voor de leegte en die aan het eind van het verhaal een andere kant van zichzelf laat zien. Uiteraard is in deze roman alles verzonnen, maar er zijn gelijkenissen met het Nederlandse koningshuis, waarbij de vele conflicten en schandalen tot in het extreme zijn uitvergroot. 

 

Marguerite Yourcenar – Pasmunt van de droom

 

Pasmunt van de droom is om twee redenen een bijzonder boek. De eerste versie van de roman, die draait om een aanslag op Mussolini, verscheen in 1934. Het verhaal speelt in het jaar XI, oftewel het jaar 1933. Yourcenar herschreef het na de oorlog en publiceerde het boek opnieuw in 1959. Ten tweede is de opzet van de roman fragmentarisch, de diverse personages hebben nauwelijks iets met elkaar gemeen. De verbindingen berusten veelal op toevallige ontmoetingen. Een schakel is een muntstuk van tien lire.

 

Simon Vestdijk – Een huisbewaarder

Een huisbewaarder is in de telling van de Verzamelde Romans de vijfenveertigste roman van Vestdijk. Hij voltooide het boek in november 1965, in januari 1967 verscheen de eerste druk. Het latere proza van Vestdijk wordt over het algemeen als minder beschouwd dan zijn eerdere werk, maar een mindere Vestdijk is nog altijd een geslaagde roman. Een huisbewaarder heeft veel karakteristieke Vestdijk-elementen, zoals personages met schijnbaar onbegrijpelijke motieven en een gebrek aan moraal. Ook qua stijl is deze roman een echte Vestdijk met lange zinnen die soms nogal kronkelige redeneringen bevatten.