maandag 19 april 2021

Delphine Lecompte – Beschermvrouwe van de verschoppelingen


Delphine Lecompte is een Vlaamse dichter. Zij heeft een reeks bundels op haar naam staan met intrigerende titels als De baldadige walvis,Vrolijke verwoesting en Verzonnen prooi. Haar gedichten zitten vol vreemde figuren en absurde gebeurtenissen. In de bundel Beschermvrouwe van de verschoppelingen roept zij met proza eenzelfde wereld op. Zij beschrijft haar jeugd, haar opname in een psychiatrische inrichting, haar alcoholisme en haar leven als dichter op de rand van gekte. 

De stukken in deze bundel zijn kort. In het eerste deel ‘familie en vrienden’ gaat het over haar familie en vrienden, maar die familie en vrienden zijn in het hele boek prominent aanwezig. Zij groeide op bij haar grootouders in de Panne. Haar grootvader had vele minnaressen, haar grootmoeder sloot zichzelf op in huis, dronk calvados in de kelder en schreef obscene sonnetten over perverse monniken en sadistische nonnen. “Soms sloeg ze zichzelf tot bloedens toe met dode buizerds en Friese speculaasplanken.” Als kind zwierf zij door de duinen en liet zich in met de pedofiele tuinman of een van die andere wonderlijke wezens uit haar jeugd. 

 

Haar vrienden en kennissen zijn stuk voor stuk bijzonder: de norse lamaverzorger, de sullige hypochonder, de formidabele zadelmaker, de analfabete jongenshoer, de necrofiele tegellegger, de veelgeplaagde ezeldrijver, de bipolaire garnalenpeller, de theatrale melkboer en meer. Lecompte houdt erg van bijvoeglijke naamwoorden. Sommige stukken zitten zo propvol adjectieven en gekke combinaties van woorden dat je na het lezen ervan de bundel even opzij moet leggen. Het is proza, maar lees je het met de juiste intonatie voor op een podium, dan is het niet te onderscheiden van haar poëzie. Het herhalen van gebeurtenissen, telkens net iets anders beschreven, het verspringen in de tijd en het laten terugkeren van dezelfde personages met dezelfde bijnamen zorgt voor een hallucinerend effect. Dit werkt het best als je – in tegenstelling tot wat ik hierboven schreef – achter elkaar blijft doorlezen.

 

Inhoudelijk is haar verhaal even interessant, maar door de taal die zij gebruikt lijkt haar hele belevingswereld een soort absurd theater. Het geluk is niet voor haar weggelegd. Vrienden verdwijnen of gaan dood. Een obsessieve liefde voor de bedeesde zeepzieder wordt niet geconsumeerd. Hij is van de  herenliefde. Dat belet Delphine niet dagelijks een gedicht voor hem te schrijven. Deze liefde is verslavend maar uitzichtloos. De enige persoon waarbij zij zich tevreden voelt is haar vriend de voormalige vrachtwagenchauffeur: hij houdt van de muziek van AC/DC en Ted Nugent, heeft lange haren en drinkt continue blikjes goedkoop bier leeg. Samen kijken ze veel films en bedrijven onderwijl de liefde.

 

De wereld die Lecompte beschrijft is rauw en humoristisch. De pijnlijkheden in haar leven komen terloops voorbij, maar raken dan ook bijzonder hard. In een bijzin vermeldt zij dat zij pas op veertienjarige leeftijd (of was het zestien) de betekenis van het woord pedofiel ontdekte. Vanwege haar alcohol- en pillengebruik en het complete verval laat zij zich op een gegeven moment opnemen in een kliniek. Daar ontvangt zij van de psychiater, die zij slechts een paar minuten te zien krijgt, eerst een extra dosis van de medicijnen waar ze juist vanaf wil. Zij is te duf om te protesteren. Later wordt het niet helderder in haar hoofd. Het schrijven van poëzie lukt niet meer. Prachtig beschrijft zij de keuze die ze moet maken: “sluiten we ons aan bij de gekken of worden we holle corrupte tandartsen, hypochondrische fietsenmakers en zielige laminaatverkopers achter lelijke bakstenen en kneuterige tochthonden?”


Beschermvrouwe van de verschoppelingen is een schitterend prozawerk van Delphine Lecompte, maar je mag het ook gebruiken als poëzie. Tot slot wil ik de langste titel uit de bundel niet onvermeld laten: “Over de kamergenoot die constant huilde met een pandabeer van een sensatiekrant tussen haar dijen geklemd, maar niet op zo’n manier dat je het zou kunnen verwarren met een bevalling.”

Geen opmerkingen: