Thomas Heerma van Voss – De allestafel

De allestafel is het romandebuut van Thomas Heerma van Voss uit 2009. Deze tweede, herziene druk is uit 2015. In de korte roman vertelt hij het verhaal van de would-be schrijver Mark Oldinga. Mark transformeert van een in zichzelf gekeerde ellendige nietsnut tot een gevaarlijke gek.

Hij beschrijft Mark van buitenaf: niet vanuit de eerste persoon, maar je zit wel als lezer midden in de wereld van deze gek. Leuk is dat je alle duidelijke aanwijzingen uit zijn omgeving dat er wat mis is, meekrijgt; tegelijkertijd zie je dat Mark deze signalen negeert of juist omkeert. Uiteindelijk mondt dit uit in zijn verklaring dat hij niet gek is, maar alle andere mensen om hem heen het zijn.

In het eerste deel ‘De verjaardag’ denk je nog dat het meevalt. Mark is gewoon een wat eigenwijze, autistische jongen. Over het vieren van zijn verjaardag moet hij lang nadenken. In plaats van zijn vriendin Yvonne te zeggen wat hij hebben wil, maakt hij een verlanglijstje. Het uitnodigen van vrienden vergt hem ook enige inspanning. Hij heeft nauwelijks nog contact met zijn vrienden. “En om nou alleen Maarten uit te nodigen, dat is zo treurig…” Het wordt nog treuriger wanneer alleen zijn vader komt. Mark is even weg om taartjes te kopen, maar blijft urenlang over straat zwerven. Bij terugkomst luistert hij aan de deur het gesprek tussen Yvonne en zijn vader af.

De mislukte verjaardag zet hem aan zijn leven radicaal te veranderen. Hij maakt een lijstje met goede voornemens, zoals: interesse tonen in Yvonnes werk en een roman schrijven. Hij voelt zich meteen buitengewoon energiek hierover. De lezer ziet hem afdwalen van de werkelijkheid. Zijn zwerftochten, onder andere naar cafetaria ‘Le Sud’, waar hij enkele magnums eet, leiden langzaam naar waanzin en misselijkheid.

“In de winkelruiten ziet hij vlak onder de kolossale tekst ‘Dagelijks verse kroketten’ een weerspiegeling van zichzelf. In zijn eentje, zittend midden op een uitgestorven plein, met een plas braaksel aan zijn voeten. Hij staart zichzelf langdurig aan en beseft dan dat dit niet is wat hij zich van deze feestdag had voorgesteld."

Hij raakt niet meteen helemaal van het pad af. De gekte wordt door de schrijver gedoseerd. Yvonne verdraagt Mark eerst nog. Zij is geneigd hem nog een kans te geven, maar pakt uiteindelijk haar koffers. De allestafel staat voor de tafel in hun huis waarop zij alles doen. Het is een mooie titel, maar de tafel speelt in het verhaal slechts een kleine rol.

Thomas Heerma van Voss heeft in dit debuut vooral zijn compacte en licht ironische schrijfstijl laten zien. De roman is kort en kent weinig gelaagdheid. Dat is niet nodig, want - zoals op de achterflap staat geschreven – de auteur bouwt zonder literaire kunstgrepen de roman op. Dat is hem goed gelukt.